ពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យកម្ពុជាដែលរៀបចំដោយ Realestate.com.kh នៅសាលធំនៃសណ្ឋាគារណាហ្គាវើល កាលពីថ្ងៃសុក្រ និងថ្ងៃសៅរិ៍សប្តាហ៍មុនមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ៣០០០នាក់រួមមានអ្នកវិនិយោគជាតិ និងអន្តរជាតិយ៉ាងច្រើនកុះករ។អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ល្បីៗនៅក្នុងប្រទេសបានទទួលផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីអ្នកចង់ទិញ និងដែលចាប់អារម្មណ៍ទិញរាប់ពាន់នាក់ក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃនេះហើយក្នុងនោះមានរហូតដល់៣០​កិច្ចសន្យាទិញបានធ្វើនៅក្នុងកន្លែងពិព័រណ៍តែម្តង ដែលតម្លៃនៃយូនីតសរុបស្នើនឹងចំនួនទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណជាង៣លានដុល្លារអាមេរិក។ម្ចាស់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ក៏ទទួលបានអ្នកចូលមើលគម្រោងយ៉ាងច្រើនក៏ដូចជាមើលលើផ្ទះគម្រូផ្ទាល់នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ហើយទទួលបានអតិថិជនដែលមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងជាច្រើននាក់ ដែលនៅតែជាឱកាសលក់សម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនោះបន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ។  អតិថិជនដែលបានទិញលំនៅដ្ឋានចំនួន៣នាក់បានឈ្នះរង្វាន់សំបុត្រយន្តហោះទៅក្រៅប្រទេស ពីក្រុមហ៊ុនអាកាសចរកម្ពុជាអង្គរអ៊ែរ។អ្នកចូលរួមប្រមាណ៤០ភាគរយជាជនជាតិចិន ឬអ្នកចេះនិយាយភាសាចិន និងចំនួន២០ភាគជាបរទេសចំរុះជាតិសាសន៍ ចំណែកឯចំនួន៤០ភាគរយជាជនជាតិខ្មែរ។ ដោយសារពួកយើងជាគេហទំព័រអចលនទ្រព្យឈានមុខគេនៅក្នុងប្រទេសបានជា អ្នកចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះភាគច្រើនជាអតិថិជនគោលដៅរបស់គេហទំព័រ Realestate.com.kh    និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដទៃទៀត។បើតាមការឲ្យដឹងរបស់អ្នកនាង Kelly ជានាយករងផ្នែកទីផ្សារ និងផ្នែកលក់នៃក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ Creed Group បានឲ្យដឹងថា “ក្រុមហ៊ុន Creed Group បានដាក់បង្ហាញគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន៣មានដូចជា៖ គម្រោង Bodaiju គម្រោងបុរីមហាសែនសុខ និងគម្រោង Arata Garden Residences ហើយទទួលបានលទ្ធផលដ៏ប្រសើរបំផុតដោយទទួលបានការកក់ទិញចំនួន២១យូនីត ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បច្ចុប្បន្ន និងគម្រោងថ្មីបន្ទា​ប់គឺ Arata Garden Residences។”អ្នកស្រី Intan Kosem ម្ចាស់គម្រោងខុនដូ Habitat Condos បាននិយាយថា “យើងមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការធ្វើការបង្ហាញអំពីគម្រោងលំនៅដ្ឋានខុនដូ Habitat នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ពិព័រណ៍នេះ។ ជាក់ស្តែងពួកយើងបានលក់ខុនដូចំនួនមួយយូនីតទៅឲ្យអតិថិជនម្នាក់មកពីបរទេសនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះ។ ក្រៅពីនេះយើងទទួលបានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ទិញ និងអ្នកចូលមកទស្សនាគម្រោងរបស់យើងជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។ យើងរំពឹងថានឹងចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះលើកក្រោយទៀត!”“យើងមានការពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងដែលពួកយើងបានចូលរួមជាមួយព្រឹត្តិការណ៍បង្ហាញអចលនទ្រព្យ ដែលរៀបចំឡើងដោយ Realestate.com.kh នៅសណ្ឋាគារណាហ្គាវើល។ ព្រឹត្តិការណ៍អាចឲ្យពួកយើងបានទទួលការលក់ដោយផ្ទាល់យ៉ាងច្រើន និងទទួលបានអ្នកដែលមានបំណងទិញពិតប្រាកដជាច្រើននាក់ពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ យើងទន្ទឹមរងចាំព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យបែបនេះលើកក្រោយទេៀតដែលរៀបចំដោយ Realestate.com.kh” យោងតាមសម្តីរបស់ លោក Laurence Hamilton នាយករងនៃក្រុមហ៊ុន  NC Max World Real Estate Development/Brokerage ដែលបានចូលរួមដាក់តាំងបង្ហាញគម្រោងដូចជា៖ គម្រោង The View និងគម្រោង East One Apartments។លោក សេង ពិសិដ្ឋ នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន LK Development Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍគម្រោងខុនដូ The Elements បានលើកឡើងថា “ព្រឹត្តិការណពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យដ៏ធំមួយនេះគឺទទួលបានលទ្ធផលលើសពីការរំពឹងទុករបស់យើង” Realestate.com.kh បានបំពេញអ្វីដែលពួកគេបានសន្យាជាមួយនឹងម្ចាស់គម្រោងទាំងអស់។ យើងបានជួបអ្នកទិញដែលមានសក្តានុពលក៏ដូចជាវិនិយោគិនសំខាន់ៗជាច្រើនជាតាមការចង់បានរបស់យើង។ យើងប្រាកដណាស់ថាព្រឹត្តិការណ៍ពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យជាកម្មវិធីដ៏ល្អបំផុតនៅក្នុងទីផ្សារ ហើយមានភាពរីករាយនឹងធ្វើការជាមួយ Realestate.com.kh នាពេលអនាគត។"លើសពីនេះទៀតពិព័រណ៍ក៏មានសិក្ខាសាលាសំខាន់ៗដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយវិស័យអចលនទ្រព្យក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ។ លោកអ្នកអាចស្វែងរកបទបង្ហាញជាវីដេអូតាមរយៈគេហទំព័រ www.realestate.com. kh/newsរថយន្តម៉ាក Porsche និង Mercedes Benz ក៏បានចូលរួមដាក់បង្ហាញនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះផងដែរ ដោយផ្តល់ឱកាសឱ្យភ្ញៀវបានសាកល្បងបើកបររថយន្តនៅតាមដងផ្លូវក្នុងរាជធានីភ្នំពេញធ្វើដំណើរចេញពីចំណត រថយន្តសណ្ឋាគារណាហ្គាវើល។ព្រឹត្តិការណ៍តាំងពិព័រណ៍នេះអាចដំណើរការបានដោយរលូនដោយមានការចូលរួមឧបត្ថម្ភដោយក្រុមហ៊ុន Last Mile Works VR ក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្តង់សំភារៈកីឡា Seara ក្រុមហ៊ុន Ezecom និងក្រុមហ៊ុន Cellcard។ យើងក៏សូមថ្លែងអំណរគុណដល់ដៃគូរផ្សព្វផ្សាយរបស់យើងរួមមាន៖ ទស្សនាវដ្តីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា សារព័ត៌មាន​អនឡាញ Bizkhmer កាសែត Khmernavi/Enjoy Cambodia, Sin Chew Daily, B2B Cambodia, Britcham, Amcham, សមាគមន៍អ្នកសាងសង់កម្ពុជា(CCA) គេហទំព័រProguru អន្តរជាតិ គេហទំព័រ Property Guru, សមាគមន៍អ្នកវាយតម្លៃ និងភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យកម្ពុជា(CVEA),  គេហទំព័រអចលនទ្រព្យ Juwai.com,​​ សារព័ត៌មាន Asian Property Review, Property Report​ កាសែត Khmer Times កាសែត La Reine “ពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យរបស់យើងបានធ្វើឲ្យវិនិយោគិន កាន់តែមើលឃើញឱកាសវិនិយោគកាន់តែច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” នេះជាការលើកឡើងរបស់នាយកប្រតិបត្តិគេហទំព័រអចលនទ្រព្យ Realestate.com.kh លោក Thomas O'Sullivan។” លោកបានបន្ថែមទៀតថា “នៅពេលដែលវិនិយោគិនមកពីគ្រប់ទិសទីបានមកដល់រាជធានីភ្នំពេញសម្រាប់ការចូលរួមជាមួយពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យរបស់យើង។ ពួកគេអាចស្វែងយល់អំពីទីផ្សារកម្ពុជាដែលបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់នៅក្នុងប្រទេស។ ហើយពួកគេបានធ្វើដំណើរមកដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមភាពរីកចម្រើនផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗដែលបានកំពុងធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់។ ការអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនេះបានបង្កើនទំនុកចិត្តដល់អ្នកវិនិយោគអចលនទ្រព្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។”បន្ទាប់ពីទទួលបានភាពជោគជ័យដែលមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ពិព័រណ៍អចលនទ្រព្យកម្ពុជា។ Realestate.com.kh មានគម្រោងរួចជាស្រេចសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍បន្ទាប់ដែលកាន់តែធំ និងកាន់តែពិសេសជាងមុនសម្រាប់ក្នុងឆ្នាំ២០១៧៕ស្វែងរកព័ត៌មានល្អបំផុតទាក់ទងនឹងអចលនទ្រព្យតាមរយៈ Realestate.com.kh

The housing market has risen sharply within these five years, with noticeable trends seen as an influx of new launches of condominium and cluster landed housing units that seems to flood the market at the moment.This offers even more options for prospective buyers to tour around looking for a new home that suits their style, preference and budget. In the marketplace, most still prefer landed properties; a few look onto high-rise condos; and many seek ones at which they could afford to pay with some short of finance scheme. Yet there remains a lot more to learn about the Phnom Penh Housing Market.Coming this December, VTrust Appraisal, a local firm specialized in property valuation, research and consultancy, is going to launch the first-ever and in-depth report on cluster landed housing market, unveiling every detailed statistics and indicator about the market, including current and historical supply, demand and sales performance, development and completion status, and all other crucial indicators stratified by home types and locations within the capital.To get insights into the launch of the report as well as some views on the housing market here in Phnom Penh, Realestate.com.kh sat down Mr. Hoem Seiha, director of research at VTrust Appraisal, to discuss the topic:ReakhNews: As we recall, VTrust Appraisal has just recently released a housing market report that covers the market views on cluster landed housing in Ruessei Kaev district, one of the 12 districts of the capital. For the whole market view here, could you tell us in brief how it is going now?Hoem Seiha: In general, the market trends still hold onto the positive line. However, 2016 sees a y-o-y drop in new launches of cluster landed housing supply if compared to 2015 - but still more than other years in the history. But the good news is that there will be a big increase in housing completion if compared to 2015. By 2017, many projects with a lot more units will be finished and ready for buyers to move in. However, the result of overall market slowdown has impeded the speed of constructions at some development projects, especially the smaller or nascent ones who tended to rely on presale budget to cover their construction spending.ReakhNews: You have mentioned that 2016 sees a small decrease in new launches and increase in completion, so could you give the figure and why it is so compared to other years?Hoem Seiha: We have collected all market data across the capital, but let us give an account of Ruessei Kaev district as an example. There, the figure of new sale launches of cluster landed housing supply was almost 2,500 units in 2015, but only 1,000 new units were launched during 2016. The supply has slowed because the new entries accumulated on the market inventory over these few years have outpaced the current demand. Therefore, most of developers have been busier selling off their existing inventory rather than challenging themselves by adding new units to the inventory. Nevertheless, in Ruessei Kaev district, about 2,800 of new units have been finished this year, and 3,300 others are slated to be completed by 2017. While this could be a small case, the scenario may apply across the capital. ReakhNews: You have mentioned that 2017 will see a lot of housing completion within the district, and this may apply across the market here in Phnom Penh. If so, how will be the take-up rate or the speed of people moving to live in the completed houses?Hoem Seiha: A lot of new families will move in for sure, but the relocation speed is not so fast here. Further, there are also a number of to-be completed housing units still listed on the market inventory. In Ruessei Kaev district, for example, some projects still have their partially-finished units listed on pre sale inventory, be it 17 percent in general.ReakhNews: Is there any possibility of pricing drop within the housing market here in Phnom Penh? Hoem Seiha: No sign yet. The general pricing may not increase because of slow market absorption and overwhelming supply, but the price will not drop at the moment through to 2017. However, if the slow market absorption rate still persists until 2018 given the current large volume of supply and rapid completion rate by 2017, some of weak developers who struggle to finish their units but underperform sales of their completed units will consider selling them off below the market prices to recover their spending.ReakhNews: It is so interesting to learn about this market view, and there seems a lot more to learn from your report on this subject. If I were someone who wishes to learn more in greater details about your cluster landed housing market report, where should I go?Hoem Seiha: As we mentioned earlier, we are going to launch our market report entitled “Housing Market and Outlook Report 2016 – Phnom Penh, or HMOR 2016-Phnom Penh” on 16 December at Raffles Hotel Le Royal from 8:30am onwards. The report will provide in-depth figures and statistics regarding cluster landed housing market here in Phnom Penh. Register for the conference now:Ms. Chhoeurn Sonita, General Manager, Entrepreneur Consulting,  Tel: (855)-12-90-63-40/ (855)-86-777-734/ (855)12642466 | email: entrepconsulting@gmail.com hsrealestateconference@gmail.com | Website: hmor-pp.weebly.com | office: #113 (Parkway Square), 2nd floor, Mao Tse Tung Blvd, Tuol Svay Prey 1, Phnom Penh, Kingdom of Cambodia

Outcome of Trans-Pacific Partnership presents uncertainties and opportunities for flight-to-quality activities30 November 2016, Singapore – Knight Frank, the independent global property consultancy, today launches the Asia-Pacific Prime Office Rental Index for Q3 2016. The index monitors prime office rents in 19 cities across Asia-Pacific. For Q3 2016, eight cities registered positive rental growth, down from 10 in the previous quarter.Results for Q3 2016Knight Frank Asia-Pacific Prime Office Rental Index grew 0.6% in Q3 2016 compared to the previous quarter as a result of rising rents in eight markets and rental declines in six markets.Tokyo continues to experience the highest rental growth, although demand is expected to taper off as a strong supply pipeline looms.Singapore sees the largest decline in rental due to slowing global economy.Going forward, we expect rents in 14 cities to remain steady or increase, unchanged from last quarter’s forecast.While it is still early days, the results of the US election is likely to lead to more uncertainty across the region, with the likely end of the Trans-Pacific Partnership (TPP) a blow to export-dependent economies.   Mr Nicholas Holt, Head of Research for Asia-Pacific, says, “The outlook for the regional economy is uncertain as the future of the TPP hangs. We expect a knock-on effect on office demand when export-driven economies are dealt a blow should the TPP be dissolved.“Given the significant amount of supply coming into a number of markets, we do see opportunities for occupiers to upgrade into superior space, as the pendulum swings from landlord to tenant-friendly conditions.”Download the full Knight Frank Report

ថ្វីបើបានដើរលើផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ និងឆ្លងកាត់ឧបសគ្គជាច្រើន ទោះជាយ៉ាងណាប្រទេសកម្ពុជាបានឈានដល់ការងើបឡើងនៃវិស័យឧស្សាហកម្មអចលនទ្រព្យផងដែរនាពេលបច្ចុបន្ន។  ជាមួយនឹងភាពជោគជ័យបន្តបន្ទាប់ ក៏ទាមទារនូវចំណេះដឹងពីរបៀបនៃការអភិវឌ្ឍន៍ទីផ្សារធៀបទៅនឹងតំបន់។ ដោយធ្វើការសិក្សាស្វែងយល់ពីប្រទេសកម្ពុជានៃទីផ្សារស្រដៀងគ្នាក្នុងតំបន់ យើងអាចប៉ានស្មានបាន កាន់តែប្រសើរពីអនាគតនៃវិស័យអចលនទ្រព្យ និងអាចដោះស្រាយនូវបញ្ហាសំខាន់ៗមុនពេល ដែលបញ្ហាទាំងនោះកើតឡើង។នេះបើយោងទៅតាម នាយកគ្រប់គ្រង CBRE វៀតណាម លោក Marc Townsend ដែលបានលើកឡើងនៅក្នុង របាយការណ៍នៃទស្សនវិស័យទីផ្សារអចលនទ្រព្យ CBRE កម្ពុជា ត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០១៦ កាលពីសប្តាហ៍មុន។ក្នុងរបាយការណ៍នោះលោក  Townsend បាននិយាយថា “យើងទាំងអស់គ្នាបានពាក់ព័ន្ធក្នុងឧស្សាហកម្មអចលនទ្រព្យ សម្រាប់ការស្វែងយល់ពីទីផ្សារគឺត្រូវដឹងការវិលជុំនៃទីផ្សារ  និងថាតើមានអ្វីកំពុងកើតឡើងក្នុងទីផ្សារកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលបញ្ហានោះបានកើតឡើងនៅក្នុងទីផ្សារប្រទេសជិតខាងរួចទៅហើយ។”ជាមួយនឹងទស្សននេះ យើងអាចស្វែងយល់ពីលក្ខខណ្ឌទីផ្សារបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា និងគំនិតមួយចំនួនដូចជាការផ្គត់ផ្គង់លើសតម្រូវការលើទីផ្សារខុនដូ កំណើនតម្លៃដីធ្លីដែលរំពឹងទុកនៅក្រុងភ្នំពេញ បញ្ហាប្រឈមទាក់ទងនឹងឥណទានជុំវិញប្រាក់កម្ចីសម្រាប់អចលនទ្រព្យក្នុងបរិបទនៃបញ្ហា និងលំហូរសាច់ប្រាក់។នៅពេលមានការធ្លាក់ចុះទីផ្សារបច្ចុប្បន្នមួយ ជាធម្មតាវានៅតែមានឱកាសប្រែក្លាយខ្លួនជាទីផ្សារធម្មតាវិញ ហើយទីបំផុតការផ្លាស់ប្តូរក្លាយជាទីផ្សារប្រសើរឡើងសម្រាប់ទីផ្សារអចលនទ្រព្យទាំងមូលផងដែរ។ទស្សនៈវិស័យទីផ្សាររបស់ក្រុមហ៊ុន CBRE កម្ពុជាសម្រាប់ត្រីមាសទី ២ ឆ្នាំ ២០១៦៖ធនាគារពិភពលោកបានតម្លើងចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាផ្លូវការក្នុងនាមជាប្រទេស "ដែលមានប្រាក់ចំណូលទាបទៅជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យម" ក្នុងត្រីមាសទី២នេះ។ការអភិវឌ្ឍន៍ចម្រុះរបស់ Hong Kong Land ជាមួយគម្រោង Exchange Squareយោងតាមរបាយការណ៍ត្រីមាសទី២ជាមួយនឹងរបាយការណ៍បញ្ចប់ ត្រីមាសទី ៤ ឆ្នាំ ២០១៦។ តម្លៃលក់ និងជួលបានកើនឡើងយ៉ាងទូលំទូលាយ នៅត្រីមាសទី២ លើកលែងនៃការជួលសេវាកម្មអាផាត ដែលនៅតែទ្រឹងនៅលើត្រីមាសនេះ។ តម្លៃជួលមធ្យមនៃប្រភេទអគារកម្រិតBដែលបានកើនឡើង៤.៥%ធៀបនឹងត្រីមាសមុន  ខណៈពេលដែលតម្លៃជួល មធ្យមសម្រាប់អគារកម្រិត C បានថយចុះ ៣.៩% ធៀបនឹងត្រីមាសមុន ។ខុនដូចំនួន២៧៩៦យូនីតនៃគម្រោងទំាង៨ ដែលបានចាប់ផ្តើមបើកដំណើរការនៃត្រីមាសទី២ មានទីតំាងស្ថិតនៅខណ្ឌឬស្សីកែវ ចាប់ផ្តើមដំណើរការលក់មុនគម្រោងជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួន។   ដីធ្លី & ការវិនិយោគនៅកម្ពុជាត្រីមសាទី២ ឆ្នាំ ២០១៦៖ ខណៈពេលអ្នកទិញជាជនបរទេសបានផ្តោតសំខាន់លើតំបន់សក្តានុពលក្នុងទីផ្សារដែលមានតម្លៃដីបានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតនៅកណ្តាលក្រុងភ្នំពេញដូចជា៖  បឹងកេងកង និងទន្លេបាសាក់ លោក  Townsend បានពន្យល់ថា “អ្នកវិនិយោគដីធ្លីក្នុងស្រុក និងម្ចាស់ដី គឺជាក់ស្តែងផ្លាស់ប្តូរតាមផ្នែកផ្សេងៗគ្នា  ពួកគេគិតពីរយៈពេលបួនទៅប្រាំឆ្នាំទៅមុខ។” នេះដោយសារតែអ្នកទិញក្នុងស្រុកជាច្រើនពេញចិត្តតំបន់នោះ ដូចនេះត្រូវចំណាយប្រាក់ជាច្រើននៅតំបន់នោះ។ អ្នកទិញដីក្នុងស្រុកទាំងនោះត្រូវយល់ដឹងអំពីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជា៖ ស្ពាន ផ្លូវ និងលូគឺនឹងបន្តការ អភិវឌ្ឍន៍ ដែលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់តម្លៃដីនៅតំបន់ជាយក្រុង។ នេះបានកើតមានឡើងច្រើននៅតំបន់ ជ្រោយចង្វារ ដែលមានតម្លៃកើនឡើងខ្លាំងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ក្នុងអត្រាតម្លៃកើនឡើងលឿនជាង តម្លៃដីនៅ តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសំខាន់ៗ។វិនិយោគិនកំណត់គោលដៅលើតំបន់ដែលមានអ្នកស្គាល់តិចតួចនៅក្រុងភ្នំពេញដែលអាចប៉ាន់ស្មាននូវការកើនឡើងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នឹងផ្តល់មកវិញនូវប្រាក់ចំណេញដ៏ច្រើនក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ។ ការផ្តល់ជូននូវទំនាក់ទំនង និងចំណេះដឹងក្នុងស្រុក ទោះជាយ៉ាងណាឱកាសនេះនៅតែមាននៅក្នុងវិស័យសម្រាប់អ្នកទិញក្នុងស្រុក និងភា្នក់ងារអចលនទ្រព្យសម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ទីផ្សារលំនៅដ្ឋានភ្នំពេញត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០១៦៖ថ្វីបើចំនួនអ្នកអភិវឌ្ឍន៍បរទេសកំពុងកើនឡើង និងរំពឹងថានឹងចូលរួមក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ខុនដូប្រមាណជាង២៥,០០០យូនីត ត្រឹមឆ្នាំ២០១៨  លោក Townsend លើកឡើងថា “អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងស្រុកគឺជាអ្នកដើរតួសំខាន់។ លក្ខណៈនេះមិនគួរធ្វើនៅគ្រប់ត្រីមាសនោះទេ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងភាពខ្លាំងរបស់អ្នកអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាគឺកំពុងតែកើនឡើង។ ”អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងស្រុកទាំងនេះមានការយល់ដឹងប្រសើរជាងមុនអំពីមធ្យោបាយនៃទីផ្សារអ្នកទិញក្នុងស្រុក ហើយនេះត្រូវបានបង្កើតជម្រើសដែលមានតម្លៃសមរម្យនៅលើទីផ្សារ។ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ទាំង នេះជារឿយៗសម្លឹងមើលក្រៅពីតំបន់ដែលមានតម្លៃថ្លៃបំផុតរបស់រាជធានីភ្នំពេញ ជាថ្មីម្តងទៀត ការខ្វះខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបានដើរតួនាទីយ៉ាងធំក្នុងការអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីទទួលបានដីដែលមានតំលៃសមរម្យ និងបង្កើតជាខុនដូមានតំលៃសមរម្យ។ ប្រសិនបើពួកគេសំណាងល្អ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនឹងចាប់ផ្តើមអភិវឌ្ឍន៍ នៅពេលគម្រោងរបស់ពួកគេជិតទីបញ្ចប់ការសាងសង់។លោក Townsend បានពណ៌នាថា នៅពេលទីផ្សារមានភាពចំណាស់ អចលនទ្រព្យប្រភេទផ្សេងៗគ្នា បានកើតមានឡើងនៅក្នុងទីផ្សារអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញដូចជា៖ ប្រភេទលំនៅដ្ឋានជាមួយហាងលក់ទំនិញ(hybrids) លំដ្ឋានជាមួយការិយាល័យ(SoHo) និងលំនៅដ្ឋានយូនីតតូចៗផ្សេងទៀត។ការអភិវឌ្ឍន៍ចម្រុះបានបង្កើនដំណើរការរបស់ខ្លួនមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញកាន់តែច្រើន របៀបមូយដែលអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ដោះស្រាយលើហានិភ័យក្នុងទីផ្សារខុនដូជាច្រើនដោយរួមបញ្ចូលភាពចម្រុះនៃការលក់រាយ លំនៅដ្ឋាន និងជម្រើសពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់អ្នកទិញនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ទោល។បើទោះបីជាមានការកើនឡើងនូវការប្រកួតប្រជែង តម្លៃខុនដូហាក់មើលឃើញថាមានតម្លៃទាប ប៉ុន្តែកើនឡើងជាបណ្តើរៗពីឆ្នាំ ២០១៥ រហូតដល់ត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ ២០១៦។ ជាមួយនឹងកំណើនយឺតនេះ លោក Townsend  និយាយថា “លក្ខខណ្ឌបានផ្លាស់ប្តូរ ពីផលប្រយោជន៍របស់អ្នកអភិវឌ្ឍ ន៍ទៅជាផលប្រយោជន៍របស់អ្នកទិញវិញ។”Townsend ពន្យល់ថាប្រសិនបើមិនមានអ្នកលក់លំនៅដ្ឋានបន្តគ្នានោះទេវាជាសញ្ញាបង្ហាញថាទីផ្សារកំពុងតែធ្លាក់ចុះអាក្រក់។  អ្នកអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន និងយកចិត្តទុកដាក់លើការណែនាំនេះ។ប៉ុន្តែលោក Townsend លើកឡើងថាជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរលក្ខខណ្ឌដែលសេវាកម្មទីផ្សារអាផាតមេន គឺកំពុងតែដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។លោក Townsend លើកឡើងថា “នៅពេលដែលទីផ្សារលំនៅដ្ឋានបានបញ្ចប់ ឫក៏ផ្លាស់ប្តូរលក្ខខណ្ឌ នៃការលក់ក្នុងមួយខែ ឫក្នុងមួយត្រីមាស” អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ចាប់ផ្តើមស្វែងរកមើលប្រសិន ថាតើពួកគេ អាចផ្លាស់ប្តូរប្រភេទយូនីតមួយចំនួនទៅជាសេវាកម្មអាផាតមេនយូនីត ដើម្បីកាត់បន្ថយចំណាយ និងធានាលើប្រាក់ចំណូលត្រលប់។ លោក Townsend កត់សម្គាល់ថា ទីផ្សារសេវាកម្មអាផាតមែន នៅកម្ពុជានៅតែមានដំណើរការរឹងមាំ។ទាក់ទងនឹងទីផ្សារខុនដូសម្រាប់វិនិយោគិនអន្តរជាតិ លោក Townsend ក៏បញ្ជាក់ដែរថា “សម្រាប់ បច្ចុប្បន្នភាគច្រើនគឺជាទីផ្សារតូចៗ។ ហើយជាក់ស្តែងចំណុចមួយចំនួន គឺនឹងដាក់បង្ហាញឲ្យ ដឹងសម្រាប់មនុស្សទូទៅ។” ចំណុចនេះហាក់បីដូចជាយើងបានចងចាំជានិច្ចរហូតដល់ពេលនេះ... លោកបញ្ជាក់ថា ការសំខាន់ត្រូវស្គាល់ពីទីផ្សារ និងចែកចាយភាពជោគជ័យរបស់ខ្លួន និងធ្វើទីផ្សារ ទូលំទូលាយ មិនត្រឹមតែសម្រាប់អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ម្នាក់ៗ ឫភ្នាក់ងារណាមួយទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រទេស ជាតិទាំងមូល។លោកបន្ថែមថា តម្រូវការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវមានក្រុមអ្នកវិនិយោគផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីបញ្ជៀសពីហានិភ័យក្នុងទីផ្សារៈ “យើងត្រូវការវិនិយោគិនពីគ្រប់តំបន់ មិនមែនពីតំបន់តែមួយ។ យើងត្រូវធ្វើឲ្យមានតុល្យភាព។” បើមិនដូច្នេះទេ នៅពេលក្រុមហ៊ុនវិនិយោគចាកចេញពីទីផ្សារ ឫបាត់បង់ សក្តានុពលក្នុងប្រទេស នោះទីផ្សារមិនអាចនៅមានដំណើរការបានទៀតទេ តែអាចនៅមាននិរន្តរ ភាពដោយសារមានវិនិយោគិនទូទៅផ្សេងទៀតបានចូលរួមច្រើន។បច្ចុប្បន្នភាពទំនុកចិត្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាពឹងផ្នែកលើវិនិយោគិនខុនដូមកពីតៃវ៉ាន់ ចិន និងកូរ៉េ មើលទៅពាក្យណែនាំទាំងនេះហាក់កាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពសម្រាប់កម្ពុជា។ទីផ្សារការិយាល័យភ្នំពេញត្រីមាសទី២ឆ្នាំ២០១៦៖លោក Townsend លើកឡើងទៀតថា អាជីវកម្មធំៗមិនសាទរនឹងមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាសម្រាប់ ការពង្រីកទីផ្សារបន្ថែមទៀតនោះទេ។លោកនិយាយថា “ជាអកុសលយើងកំពុងនៅក្នុងដំណាក់កាលមួយ ដែលមនុស្សភាគច្រើនបានមកវិនិយោគ ដោយពង្រីកអាជីវកម្មនៅប្រទេសគេរួចរាស់ទៅហើយ។” ដូច្នេះលោកមិនបានព្យាករណ៍ សកម្មភាពទាំងមូលដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងទីផ្សារជាសកម្មភាពថ្មីនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា “តាមការពិតមិនមែនក្រុមហ៊ុនធំៗទាំង៥០០របស់ ពិភពលោកនឹងមក វិនិយោគនៅកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែមូយក្នុងចំណោមពួកគេបានមកដល់ហើយ គឺពួកគេចង់នៅវិនិយោគក្នុងប្រទេសនេះ” គាត់បានបញ្ជាក់ដល់អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ថា “មួយចំនួននៃអ្នកទាំងអស់គ្នានឹងគិតថាសាងសង់អគារមួយ បានក្នុងរយៈមួយឆ្នាំមិនមែនសាងសង់អគារលក់រាយទេ ប៉ុន្តែជាអគារការិយាល័យ។ នៅពេលដែល ស្ថានភាពកាន់តែលំបាក អ្នកគ្រប់គ្នាមានគំនិតដូចគ្នា ញាំកាហ្វេក្នុងពេលជាមួយគ្នា ឫឡើងជណ្តើរយន្តក្នុងពេលជាមួយគ្នា ឫនៅពេលអ្នកបើកយន្តហោះបើកភ្លើងក្នុងយន្តហោះទៅបន្ទប់ទឹកក្នុងពេល ជាមួយគ្នា ដូចគ្នាដែរក៏មានរឿងដូចគ្នាកើតឡើងក្នុងទីផ្សារការិយាល័យ។ ដូច្នេះ ពេលខ្លះអ្នកមួយ ចំនួនអាចយល់ខុស។ ជំនួសឲ្យការសាងសង់មួយឆ្នាំ អគាររបស់អ្នកត្រូវចំណាយពេល៣ឆ្នាំក្នុងការបញ្ចប់។ នេះគឺជាភាពជាក់ស្តែងនៃទីផ្សារអភិវឌ្ឍន៍ការិយាល័យពាណិជ្ជកម្ម និងអចលនទ្រព្យ។”ទិន្នន័យត្រូវបានប្រមូលដោយ  CBRE បង្ហាញថាទោះបីជាការផ្គត់ផ្គង់ការិយាល័យបានកើនឡើង យ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយភាគច្រើន ការិយាល័យកម្រិត A តម្រូវការមានការថយចុះចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៨។ របាយការណ៍ក៏បង្ហាញដែរថា អាជីវកម្មធំៗដែលកាន់កាប់លើប្រភេទការិយាល័យទាំងនេះ គឺជាធនាគារ &ហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន ដែលមាន ២២% និង១៤%ដោយឡែកពីគ្នា។លោក Townsend ក៏បានពន្យល់ដែរថា ការិយាល័យដែលប្រើប្រាស់វិញ្ញាប័ណ្ណបត្របញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិ នៅក្នុងទីផ្សារ កម្ពុជា ហើយវាមិនមែនជាចំណុចអាក្រក់នោះទេ ប៉ុន្តែជាចំណុចឆ្លុះបញ្ជាំងមួយ ដោយសារមានការលំបាកក្នុងការដោះស្រាយលើប្រភេទអគារដែលប្រើប្រាស់វិញ្ញាប័ណ្ណបត្របញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិ នេះគឺជាទស្សនរបស់អ្នកអភិវឌ្ឍន៍។ទីផ្សារលក់រាយនៅភ្នំពេញ ត្រីមាសទី២ឆ្នាំ២០១៦៖ទីផ្សារលក់រាយក៏មើលឃើញពីកំណើននៃការផ្គត់ផ្គង់ភាគច្រើនជាមួយនឹងផ្សារទំនើប ផ្សារសហគមន៍  និងហាងទំនិញកន្លែងដែល  CBRE រំពឹងថាមានការកើនឡើងក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំបន្ទាប់។ទិន្និន័យក៏បានបង្ហាញដែរថា ផ្សារទំនើប តំបន់អាជីវកម្មសំខាន់ៗ និងផ្លូវអាជីវកម្មធំៗ  មានអត្រា តម្លៃជួលមធ្យមក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ $៣១.៤៤ $៤៨.៣  $៣០ $៥២.៥ ដោយឡែកពីគ្នា។ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍រួមបញ្ចូលទាំង  Exchange Square,  AEON  និង Naga Citywalk។លោក Townsend និយាយថា ភាពចំណាស់នៃទីផ្សារ ដែលអាចបញ្ជាក់ដោយគម្រោងថ្មីៗ ដូចជា ផ្ទះសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម។ លោកបាននិយាយដែរថា បច្ចុប្បន្នមានតម្រូវការច្រើន សម្រាប់ការជួល រយៈការដែលជាធម្មតាទាមទារជាមួយនឹងឱកាសវិនិយោគដែលមានគុណភាព សម្រាប់អ្នកវិនិយោគ ដែលចូលមកប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបន្ថែមថាទីផ្សារលក់រាយកម្ពុជាកំពុងខំអូសទាញអតិថិជនផងដែរ ជាមួយការមកដល់នៃយីហោលំដាប់ អន្តរជាតិផ្សេងគ្នាដូចជាហាងកាហ្វេ Starbucks ម៉ាកLevi’s, Hugo Boss, Long Champ, Salvatore Ferragamo និង L’Occitane។ ទិន្នន័យស្រាវជ្រាវរបស់ក្រុមហ៊ុន CBRE សម្រាប់ត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០១៦ បង្ហាញថាបានចូលរួមឲ្យ អត្រានៃការកាន់កាប់ខ្ពស់សម្រាប់ផ្នែកលក់រាយ ដែលភាគច្រើននៃអ្នកដែលកាន់កាប់នៃការិយាល័យ ហិរញ្ញវត្ថុ & ការប្រើប្រាស់សម្រាប់ការលក់រាយធំៗ។ វាក៏បានបង្ហាញថា “២៦% នៃការស្ទង់មតិ អ្នកលក់រាយ បញ្ជាក់ថាប្រទេសតំបន់អាស៊ីជាទីផ្សារគោលដៅឆ្នាំ២០១៦។ ជាលទ្ធផលលើការស្ទង់មតិ ក្រុមហ៊ុនCBRE រពឹងថាអាចមានការសាងសង់ និងការង្រីកបន្ថែម សម្រាប់អាជីវកម្មលក់រាយ។ សៀមរាម និងក្រុងព្រះសីហនុ របាយការណ៍ត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ ២០១៦៖យើងទៅតាមលោក Townsend មានការអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើននៅសៀមរាប និងក្រុងព្រះសីហនុ ជាពិសេស សកម្មភាពការលក់រាយ និងមន្ទីរពេទ្រ។ ការពង្រឹងលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគឺកំពុងជួយ ពន្លឿនលើការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងខេត្តទាំងពីរ។ ជាក់ស្តែងក្នុងពេលថ្មីៗ ក្រុមហ៊ុនរថភ្លើង Royal Railway បានសាងសង់ឡើងវិញសម្រាប់សេវាកម្មដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរពីភ្នំពេញទៅក្រុងព្រះសីហនុ។ លោកបន្ថែមថា “កំណើននៃហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនឹងជម្រុញការលក់រាយ ការលក់ខុនដូ និងការលក់ផ្ទះបន្ត។“ អចលនទ្រព្យមួយចំនួនមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅក្នុងកោះខុសៗគ្នាដូចជា៖ កោះតារាសាគរ កោះសង្សារ កោះរុង និងកោះចន្លុះ។  ប៉ុន្តែលោក  Townsend ពន្យល់ថា ការលំបាកនា ពេលបច្ចុប្បន្នគឺការនាំមនុស្សទៅកាន់ខេត្តទាំងនេះ ដោយសារមានការងារជាច្រើនទៀតដែល ត្រូវធ្វើទាក់ទងនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ប៉ុន្តែលោកនិយាយពីតុល្យភាពនៃបញ្ហាទាំងនោះថា តម្លៃគឺមានភាពទាក់ទាញ៖ ឧទាហរណ៍៖ វីឡាប្រណិតសម្រាប់សំរាកលំហែរមានតម្លៃពី ២,០០០- ៣,០០០ ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ។និយាយអំពីតម្លៃប្រកួតប្រជែងគ្នាក្នុងខេត្តទាំងនេះ លោក Townsend បន្ថែមថា “ នៅពេលអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរគោលដៅពីទីផ្សារលំនៅដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុងសំខាន់ធំៗ និងផ្តោតសំខាន់លើ តំបន់ឆ្នេរ បន្ទាប់មកកន្លែងដែលពួកគេសម្លឹងរកទីផ្សារថ្មី និងផលិតផលថ្មី អ្នកអាចមើល ឃើញពីការឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងប្រទេសនេះ ជាមួយនឹងការកំណត់តម្លៃនោះ។”ទស្សនទូទៅត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ ២០១៦៖លោក  Townsend ក៏បានលើកឡើងថា ការស្វែងរកទីផ្សារថ្មីដែលអាចមានស្រាប់ ប៉ុន្តែមិនទាន់បានកំណត់យកសម្រាប់ទីផ្សារនៅឡើយ ដូចជាឱកាសដើម្បីទាញយកការកើនឡើងការចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់អ្នកចូលនិវត្តន៍។ក្នុងរបាយការណ៍របស់  International Living កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២១ ជាទីកន្លែងល្អបំផុត ក្នងពិភពលោកសម្រាប់ការសំរាកចូនិវត្តន៍។ លោក Townsend  បន្ថែមថា “យើងនៅតែបន្តស្វែងរកទីផ្សារថ្មី អ្វីដែលថ្មី និងធ្វើការវិភាគលើចំណុចទាំងនេះ។”វិស័យមួយមានការរីចម្រើនខ្លាំងក្នុងទីផ្សាគឺវិស័យឧស្សាហកម្ម ដែលតំបន់សួនឧស្សាហកម្ម និងនៅ តំបន់សេដ្ដកិច្ចពិសេសកំពុងចាប់ផ្តើមមានការរីកចម្រើនជាបណ្តើរៗ ដោយសារតម្រូវការកើនឡើង លើគោលបំណងសម្រាប់ការសាងសង់រោងចក្រជាច្រើន នេះបើយោងតាមលោក Townsend។លោកក៏បានលើកឡើងដែរថាវិស័យទេសចរណ៏គឺជាវិស័យទីមួយដែលជម្រុញសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចំរើន “ប៉ុន្តែអ្នកទទួលបានទីផ្សាជាច្រើនអ្នកមិនអាចពឹងផ្អែកទៅលើកត្តាមួយនោះបានទេ។ អ្នកត្រូវតែពឹងផ្នែកលើប្រភពធនធានផ្សេងទៀត ហើយជាការប្រសើរដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធច្រើនបែបនេះ។”  លោក Townsend បាននិយាយថានៅពេលដែលការអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនេះកើតមានឡើងនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា នោះវិស័យទេសចរណ៏ប្រាកដជាមានការរីកចំរើនជាក់ជាមិនខាន។សរុបជារួមមក លោក Townsend បាននិយាយថា “ប្រសិនជាអ្នកមិនទាន់ចាប់ផ្តើមអភិវឌ្ឍន៍អគារពាណិជ្ជកម្មលក់រាយ” នោះអ្នកយឺតពេលហើយ។ប្រសិនបើអ្នកសាងសង់អគារកម្រិតA ត្រូវបញ្ចប់ការ សាងសង់ឲ្យឆាប់រហ័ស។ប្រសិនបើអ្នកសាងសង់ ឫគិតចង់សាងសង់អគារកម្រិតB ហើយនិងកម្រិតC ត្រូវប្រាកដថាអ្នកដាក់ជណ្តើរយន្តគ្រប់គ្រាន់ និងមានកន្លែងចតឡានគ្រប់គ្រាន់ និងកន្លែងចតម៉ូតូ គ្រប់គ្រាន់ ព្រោះថាបើមិនមានគ្រប់គ្រាន់ទេ អ្នកក៏ត្រូវតែរៀបចំដាក់ឲ្យមានស្រេចនៅក្នុងគម្រោង ប្រសិនបើអ្នកសាងសងអ្វីមួយនៅក្នុងសួនឧស្សាហកម្ម អ្នកប្រហែលជានឹងត្រូវការចំណាយលុយជា ច្រើនលើការផ្សព្វផ្សាយ និងរៀបចំក្នុងការវិនិយោគទៅលើរោងចក្រ អ្នកអាចទាក់ ទាញទាំងអតិថិជនពីអឺរ៉ុប ឫអាស៊ីប៉ែកខាងជើង និងប្រទេសចិន។ប្រសិនបើអ្នកកំពុងធ្វើគម្រោង លំនៅដ្ឋានធំមួយ ត្រូវមានប្រាំមួយដំណាក់កាល បន្ទាប់មកត្រូវសម្លឹងមើលទៅលើទីផ្សារនៃការលក់ឡើងវិញ។ត្រូវធ្វើជានិយោគិនម្នាក់ដែលមានទស្សនវិស័យត្រឹមត្រូវ សូមតាមដានព័ត៌មានលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh

ការសង្ខេបទីផ្សារខណ្ឌសែនសុខមានកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងការអភិវឌ្ឍន៍លំនៅដ្ឋាន អាជីវកម្ម និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ដូច្នេះតម្លៃដីនៅក្នុងខណ្ឌទាំងមូលបានកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងមក។ នៅចុងឆ្នាំ ២០១៣ តម្លៃដីមធ្យមក្នុងទីផ្សារ នៅខណ្ឌសែនសុខត្រឹម ៣៨០ ដុល្លារ/ម២ប៉ុណ្ណោះ នៅពាក់កណ្តាល់ឆ្នាំ ២០១៦ តម្លៃដីមធ្យមក្នុងទីផ្សារកើនឡើងដល់ ៦៩០ដុល្លារ/ម២ ជាមួយនឹងកំណើនមធ្យម ២៧% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គិតពីឆ្នាំ២០១៣ដល់ឆ្នំា២០១៥។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ទីផ្សារដីនៅខណ្ឌសែនសុខ នៅជាប់គាំងតាំងពីដើមឆ្នាំ ២០១៦ ដោយអនុបាតម្លៃដាក់លក់នៅត្រីមាសទី១ ធៀបនឹងត្រីមាសទី២ធ្លាក់ចុះដល់ ៩៩%។ចំណែកឯខណ្ឌទួលគោកមានកំណើននៃតម្លៃដីកើនតិចតួចនៅក្នុងពេលដូចគ្នានោះ តម្លៃដីជាមធ្យមក្នុងទីផ្សារចាប់ពី ២,១៥០ដុល្លារ/ម២ នៅឆ្នាំ២០១៣ ទៅ ២,៥៣០ដុល្លារ/ម២ នៅដើមឆ្នាំ ២០១៦ ដែលកើនឡើង៦% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៅក្នុងពេលដូចគ្នា។ ទោះបីជាយ៉ាងណា នៅក្នុងខណ្ឌទួលគោក នៅត្រីមាសទី១ ទៅត្រីទី២ ឆ្នាំ២០១៦ ដោយអនុបាតម្លៃដាក់លក់នៅត្រីមាសទី១ ធៀបនឹងត្រីមាសទី២ធ្លាក់ចុះដល់ ៩៩% ដោយសារតែការជាន់គាំងនៃទីផ្សារ អចលនទ្រព្យចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំនេះ។ សរុបរួម នៅក្នុងខណ្ឌទាំងពីរនេះ ដែលស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃទីក្រុងភ្នំពេញបានមានកំណើនដ៏ឆាប់រហ័ស ទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍន៍លំនៅដ្ឋាន និងពាណិជ្ជកម្ម។ ឧទាហរណ៍៖ តំបន់ជាយក្រុងនៃខណ្ឌសែនសុខបានបង្ហាញឲ្យឃើញពីជំហាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ លំនៅដ្ឋានដែលមានដីប្រើប្រាស់ ជាលក្ខណៈចម្រុះ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលតម្លៃដីមានការផ្លាស់ប្តូរ និងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំកន្លងមក។ កំណើននេះនឹងនូវតែបន្តជំហានរបស់ខ្លួនដោយសារអ្នកអភិវឌ្ឍន៍មើលឃើញដោយ សុទិដ្ឋិនិយមចំពោះទីផ្សារក្នុងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ខាងមុខ។  តម្លៃដីនៅលើទីផ្សារខណ្ឌទួលគោកក្នុងទសវត្សកន្លងមក តំបន់ជាយភាគខាងជើងនៃខណ្ឌទួលគោកធ្លាប់ជាទិសដៅសំខាន់ដំបូងគេសម្រាប់ទីតាំង នៃលំនៅដ្ឋាន ដោយសារតែទួលគោកមានចំណែកដីដ៏ធំនៅទំនេរ និងជាន្លែងដែលនៅជិតផ្នែកកណ្តាលនៃទីក្រុង ។ ដូច្នេះ តម្លៃដីនៅក្នុងខណ្ឌចាប់ផ្តើមកើនឡើងតាំងពីពេលនោះមក។ នៅឆ្នាំ ២០០៥ តម្លៃទីផ្សារដីមធ្យមនៅក្នុង ខណ្ឌគឺប្រហែល ១,១០០ ដុល្លារ/ម២ ស្ថិតនៅមុខផ្លូវចូលតាមបណ្តោយផ្លូវទី២មានតម្លៃ ៤៥០ដុល្លារ/ម២ និងស្ថិត នៅផ្លូវទី១តម្លៃ ១,៩០០ ដុល្លារ/ម២។នៅដើមឆ្នាំនេះ តម្លៃដីមធ្យមក្នុងទីផ្សារនៅទួលគោក កើនឡើងដល់ ២,៥៣០ដុល្លារ/ម២ រីឯតបន់ផ្លូវធំដែលអំណោយផលដល់ពាណិជ្ជកម្មអាចលក់បានតម្លៃថ្លៃដល់ ៥,៧៥០ ដុល្លារ/ម២។ ក្នុងរយៈពេលជាងមួយទសវត្សអត្រាកំណើនមធ្យមនៃតម្លៃដីនៅក្នុងខណ្ឌមានប្រហែល ១០% ពីមូយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ហើយអំឡុងបីឆ្នាំចុងក្រោយ មានការកើនឡើងប្រហែល៦%។តម្លៃដីកើនឡើងរហ័សគួរកត់សម្គាល់ត្រូវមើលឃើញថាមាននូវបឹងកក់ទីមួយ និងបឹងកក់ទីពីរ ដែលជាសហគមន៍ ស្ថិតនៅភាគខាងជើងរបស់ទួលគោក នៅជិតភ្នំពេញថ្មីនៃខណ្ឌសែនសុខ និងខណ្ឌឫស្សីកែវ ត្រង់សង្កាត់ទួលសង្កែដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនកុះករ។ ក្នុងឆ្នាំមុនកំណើនមាន ១៧%ពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ ២០១៥ ហើយឆ្នាំបន្ទាប់ កើនដល់១៣%។ សង្កាត់ចំនួនពីរដែលមានកំណើនតម្លៃដីខ្ពស់ ប្រសិនបើធៀបជាមួយនឹងសង្កាត់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងខណ្ឌទួលគោក ដែលបានជម្រុញដោយកត្តាចំនួនពីរសំខាន់។ ទីមួយ មូលដ្ឋាននៃតម្លៃទីផ្សារនៅមានកម្រិតទាប(ពីតម្លៃទាបបំផុត៦៥០ដុល្លារ/ម២កាលពីបីឆ្នាំមុន) តម្លៃទាបកើនឡើងដែលអាចមើលឃើញពីអត្រាកំណើន ដ៏សម្បើមពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ទី២ដោយសារភាពទាក់ទាញការរួមបញ្ចូលគ្នានៃទីតាំងជាគំនិតល្អប្រើសើរ សម្រាប់ទីក្រុងនៃលំនៅដ្ឋានការអភិវឌ្ឍន៍ដែលមានកំណើនខ្លាំង និងការបង្កើតពាណិជ្ជកម្ម ដែលទាំងអស់នេះ ជម្រុញឲ្យតម្រូវការទីផ្សារកើនឡើង។  ជាលទ្ធផលអ្នកទិញដែលមានបំណងចង់ទទួលយកការផ្តល់ជូន ហើយ តាមរយៈលក្ខខណ្ឌនេះ តម្លៃនៃទីផ្សាបានចាប់ផ្តើមកើនឡើងកាន់តែលឿនក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំចុងក្រោយ។ម្យ៉ាងវិញទៀត តំបន់មួយចំនួននៅទួលគោក តម្លៃដីហាក់បីដូចជាឈានជិតដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតទៅហើយ ដែលការអភិវឌ្ឍន៍ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននៃឱកាសក្នុងការបង្កើតអាជីវកម្មលេចឡើងនៅកន្លែងផ្សេងៗនៃតំបន់ដទៃទៀត និងតំបន់នៅជិតទួលគោក ដែលផ្តល់ជូននូវតម្លៃទាបបំផុត និងសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានឱកាសច្រើននាពេលអនាគត។ រីឯតំបន់ដែលដីមានតម្លៃស្ទើរតែថ្លៃខ្ពស់បំផុតគឺ ផ្សារដេប៉ូ តម្លៃដល់ ៥,៧៥០ដុល្លារ/ម២ និងតំបន់ទឹក ល្អក់ ម្លៃដល់៥,២០០ ដុល្លារ/ម២។ ខណ្ឌសែនសុខកាលពីបីឆ្នាំមុនតម្លៃទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅសែនសុខបង្ហាញពីតួលេខនៃកំណើនទ្វេរដង ចំនួន២៧% ពីឆ្នាំ ២០១៣ - ២០១៥។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ តម្លៃដីមធ្យមនៅក្នុងខណ្ឌគឺ ៣៨០ដុល្លារ/ម២ និងបានកើនឡើងដល់ ៦៩០ដុល្លារ/ម២ នៅក្នុងពាក់កណ្តាលទីមួយឆ្នាំ២០១៦។សង្កាត់ឃ្មួញ ជាសង្កាត់មួយក្នុងចំណោមសង្កាត់ដែលមានការរីកចម្រើនបំផុតនៅក្នុងខណ្ឌសែនសុខ ដែលទទូលបាននូវការអភិវឌ្ឍន៍ជាទីក្រុងនៃលំនៅដ្ឋានយ៉ាងឆាប់រហ័ស(ដូចជាហ្គ្រេនភ្នំពេញអ៊ីនធើណេស៊ិនណល) និងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ជាមួយផ្លូវហាណូយ (លេខ១០១៩) ដែលសាងសង់ជិតរួចរាល់នៅឆ្នាំនេះ និងផ្លូវទំនប់កប់ស្រូវ(ផ្លូវក្រវ៉ាត់ក្រុង) ដែលនឹងបញ្ចប់ក្នុងពេលឆាប់ៗ។ ជាលទ្ធផលកំណើនតម្លៃដីមធ្យមនៅសង្កាត់ឃ្មួញគឺ៣៥%ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ពី២៣០ដុល្លារ/ម២ នៅឆ្នាំ២០១៣ ទៅ ៤៨០ដុល្លារ/ម២ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៦ ជាមួយនឹងតម្លៃនៃទីផ្សារតាមបណ្តោយផ្លូវធំចាប់ពី ៣០០ដុល្លារ/ម២ទៅ ៧១០ ដុល្លារ/ម២។សង្កាត់ក្រាំងធ្នង់ ដែលស្ថិតនៅជិតសង្កាត់ក្រុងភ្នំពេញថ្មី និងជិតមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី និងអាចបង្ហាញផងដែរនូវ កំណើនតួរលេខទ្វេរដងនៃតម្លៃដីជាមធ្យម ២៩% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំតម្លៃមធ្យមពី ១១០ដុល្លារ/ម២ នៅឆ្នាំ២០១៣ ទៅ២១០ដុល្លារ/ម២ នៅពាក់កណ្តាលទីមួយឆ្នាំ២០១៦នៅក្នុងសង្កាត់។ កំណើនដ៏សម្បើមនៃតម្លៃដីបាន បង្កើនឡើងដោយសក្តានុពលនៃលំនៅដ្ឋាន ដោយសារមានក្បាលដីនៃដីនៅទំនេរជាច្រើន រួមបញ្ចូលដីឡូតិ៍ នៃលំនៅដ្ឋាន និងការអភិវឌ្ឍន៍ទីក្រុងដែលកំពុងដំណើរការដូចជា បុរីមហាសែនសុខ ដោយអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ជប៉ុន ក្រុមហ៊ុន Creed Group។ភ្នំពេញថ្មីដែលស្ថិតនៅជិតបឹងកកទីមួយ និងបឹងកកទីពីរ ជាសង្កាត់ល្បីឈ្មោះចំនួនពីរក្នុងចំណោម១០ នៅខណ្ឌទួលគោក ក៏មានកំណើនតួលេខទ្វេរដង ដែលឈរក្នុងលំដាប់ខ្ពស់ដោយសារសក្តានុពលនៃការអភិវឌ្ឃន៍ និងស្ថានភាពយុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សាររបស់ខ្លួនក្នុងនោះមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយចំនួនដូចជា បុរីពិ ភពថ្មី (ឡាសែនសុខ) គម្រោងទី២ នៃផ្សារទំនើបអ៊ីអន និងបុរីជីពម៉ុងលែន គ្រាន់តែរាប់ត្រួសៗ ដោយសារបានដាក់នៅលើផែនទីរួចហើយ។ ដូច្នេះតម្លៃដីកើនឡើងមធ្យម១៩% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ២០១៥ ដែលតម្លៃ ជាមធ្យមពី ៥៣០ដុល្លារ/ម២ ឆ្នាំ២០១៣ ទៅ៨៣០ដុល្លារ/ម២ ក្នុងពាក់កណ្តាលទីមួយឆ្នាំ២០១៦។ សក្តានុពលដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅសង្កាត់ភ្នំពេញថ្មីបានមើលឃើញបន្ទាប់បញ្ចប់ការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ ឧទាហរណ៍ដូចជាផ្លូវឧកញ៉ាម៉ុងឫទ្ធី និងផ្លូវហាណូយ។ប្រតិបត្តិការទីផ្សារខណ្ឌទួលគោកតំបន់ដែលស្ថិតនៅកណ្តាលទីក្រុងភ្នំពេញ ខណ្ឌទួលគោកមានការផ្លាស់ប្តូរហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលធ្វើឲ្យតម្រូវការអចលនទ្រព្យ ព្រមទាំងតម្លៃមានការកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់កាលពីបីឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែអនុបាតម្លៃបានលក់ធៀបនឹងតម្លៃដាក់លក់គិតជាមធ្យមនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅទួលគោកគឺមានការធ្លាក់ចុះបន្តិចបន្តួច៩៥%នៅឆ្នាំ២០១៥ ទោះបីជាអនុបាតតម្លៃដាក់លក់មធ្យមដំបូងរហូតដល់តម្លៃចុងក្រោយនេះបានធ្លាក់ចុះតិចតួចដល់៩៩%នៅត្រីមាសទី១ទៅត្រីមាសទី២ឆ្នាំ២០១៦។អនុបាតតម្លៃទាបបំផុតដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅសង្កាត់ផ្សារដេប៉ូទីមួយ ដែលអនុបាតម្លៃបានលក់ធៀបនឹងតម្លៃដាក់លក់គិតជាមធ្យមថយចុះដល់៩០% ទាបជាងអត្រាតម្លៃនៅសង្កាត់ផ្សេងទៀតក្នុងខណ្ឌទួលគោក។ អនុបាតតម្លៃទាបបំផុតនៅក្នុងសង្កាត់ចំនួនពីរ អាចធ្លាក់ចុះយឺតៗដោយសារការរំខាននៃដំណើរការសាងសង់ដោយបច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់ប្រភេទអគារខ្ពស់ៗ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍នៃកន្លែងអាជីវកម្មសំខាន់ៗតាមបណ្តោយមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី និង កន្លែងដែលនៅជុំវិញទីនោះ ដូច្នេះជាលទ្ធផលគឺមានជម្រើសតិចតួចសម្រាប់អ្នកទិញក្នុងការពិចារណាម៉ត់ចត់លើអចលនទ្រព្យនៅទីនោះ។ ខណ្ឌសែនសុខថ្វីបើមានការពេញចិត្តនឹងកំណើនដ៏ច្រើននៅតំបន់ភាគច្រើននៅក្នុងខណ្ឌក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំមុនក៏ដោយ កំដៅទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅសែនសុខបានចុះត្រជាក់វិញចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០១៦ ដោយសារការធ្លាក់ចុះជាទូទៅនៃប្រតិបត្តិការអចលនទ្រព្យ។ ធ្វើឲ្យអនុបាតតម្លៃបានលក់ធៀបនឹងតម្លៃដាក់លក់ធ្លាក់ចុះ៩៣%នៅឆ្នាំ២០១៥ ដែលអត្រានៃការលក់ជាមធ្យមនៅក្នុងសង្កាត់គឺ ៧% ស្ថិតនៅក្រោមតម្លៃដាក់លក់ដើម ទោះបីជាឆមាសទី១ទៅឆមាសទី២ឆ្នាំ២០១៥ អនុបាតតម្លៃដាក់លក់កើនឡើនដល់១០១%។  ទោះបីជាយ៉ាងណាអំឡុងពាក់កណ្តាលទីមួយឆ្នាំ២០១៦ អនុបាតតម្លៃដាក់លក់មធ្យមពីដំបូងដល់ចុងក្រោយគឺ ៩៩%ពីឆមាសទី១ទៅឆមាសទី២។ជាធម្មតាអត្រាតម្លៃដែលជាតម្លៃលក់បានធ្លាក់ចុះដល់៩៣% សម្រាប់ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅខណ្ឌសែនសុខមានន័យថាមានអចលនទ្រព្យមួយចំនួន ជាពិសេសផ្ទះដែលនៅទំនេរ និងដីដែលនៅទំនេរជាច្រើន ហើយដូច្នេះអ្នកទិញមានឥទ្ធិពលក្នុងការចរចារឲ្យបានតម្លៃទាបថែមទៀត។ ទោះបីជាយ៉ាងណាតម្លៃអចលនទ្រព្យជាមធ្យមនៅក្នុងអត្រាតារាងតម្លៃចុងក្រោយបំផុតបានធ្លាក់ចុះរហូតដល់ ៩៩ភាគរយ ដែលជាសញ្ញាណជាសញ្ញា ដែលអ្នកលក់ត្រូវបានសម្របតម្លៃរបស់អចលនទ្រព្យដើម្បីទប់ទល់នឹងតម្រូវការទីផ្សារតិចតួចក្នុងអំឡុងពេលឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ 2016 នេះ។ទស្សនៈវិស័យ និងនិន្នាការជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅពីទីក្រុងទៅកាន់តំបន់ជាយក្រុង និងតំបន់ដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីទីក្រុងគឺដើម្បីដោះស្រាយពីកំណើនតម្លៃដី កំណើនសម្ពាធចរាចរណ៍ និងកំណើនអ្នករស់នៅទីក្រុងកាន់តែច្រើនឡើង មនុស្សជាច្រើនបានចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់តំបន់ជាយក្រុង ដែលជាកន្លែងដែលពួកគេបង្កើតជាទីក្រុង និងសហគមន៍ថ្មី។ ផ្នែកជាយក្រុងដែលជាកន្លែងដែលពួកគេបានបង្កើតជាទីប្រជុំជន និងទីក្រុងថ្មី គួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះគឺតែរយៈពេលប្រាំឆ្នាំ ខណ្ឌសែនសុខជាទាហរណ៍ជាក់ស្តែង។ទំនោរនៃការអភិវឌ្ឍន៍សំខាន់ៗគួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅខណ្ឌសែនសុខ ជាពិសេសនៅសង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ដែលស្ថិតនៅទិសពាយ័ព្យនៃតំបន់បឹងកក់ទីមួយនិងបឹងកក់ទី២របស់ខណ្ឌទួលគោក។ សព្វថ្ងៃនេះនៅទូទាំងផ្នែកជាច្រើននៃភ្នំពេញថ្មីមានគម្រោងលំនៅដ្ឋានដែលមានបញ្ចប់ដូចជា (១) គម្រោងបុរីប៉េងហួតដែលមានគម្រោង២៖ Star Emerald និង  Star Quarteria  ដែលគម្រោងទាំងនេះស្ថិតនៅបណ្តោយផ្លូវឧកញ៉ាម៉ុងឫទ្ធី (លេខ១៩២៨) និង (២)គម្រោងពីរទៀតរបស់បុរីពិភពថ្មី ដែលគម្រោងមួយស្ថិតនៅចម្ងាយ១០០ម៉ែត្រពីផ្លូវឧកញ៉ាម៉ុងឫទ្ធី និងគម្រោង មួយទៀតស្ថិតនៅផ្លូវឧកញ៉ា ទ្រី ហេង (លេខ២០១១)។គម្រោងបុរីពិភពថ្មីមួយផ្សេងទៀតកំពុងដំណើរការនៅលើផ្លូវឧកញ៉ាម៉ុងឫទ្ធីបានសាងសង់ជិតរួចរាល់ រីឯហាងលក់ឥវ៉ាន់គឺស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការសាងសង់នៅឡើយ។ ជាងនេះទៅទៀត បុរីផាកលែន(សែនសុខ) ស្ថិតនៅ ផ្លូវជាមួយគ្នា ដែលនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំក្រោយ។សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គម្រោងទី២របស់ផ្សារទំនើបអ៊ីអន សាងសង់ដោយវិនិយោគិនជប៉ុននៅក្នុងតំបន់ដែលអាចមាន ភាពជោគជ័យបំផុត នៅជិតបុរីពិភពថ្មី( ឡាសែនសុខ) និង មានចំងាយ ៨០០ ម៉ែត្រ ពីកាំកូស៊ីធី(Camko City) ប៉ែកខាងត្បូងឈាងខាងលិច និងបុរីប៉េងហួត(ខាងត្បួង)។ កត្តាទាំងនេះធ្វើឲ្យមានតម្រូវការច្រើនឡើងនៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងដីសម្រាប់សាងសង់ផ្ទះ ដូច្នេះទើបជម្រុញឲ្យតម្លៃ ដីកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ភ្នំពេញថ្មីគឺជាទីតាំងដ៏មានប្រជាប្រិយភាព សម្រាប់ការទិញផ្ទះលើកដំបូង ដោយទទួលបានសំលេង ២០% ពីអ្នកមានបំណងទិញផ្ទះ(រកឃើញដោយ VTrust Appraisal)  ដែលមានសំលេងខ្ពស់ជាងតំបន់ផ្សេងទៀតដូចជា ជ្រោយចង្វារ(១៦%) ស្ទឹងមានជ័យ(១១%) ទួលគោក(១១%) តំបន់មិនដែលមិនបានបញ្ជាក់(១៧%) និងតំបន់រួម បញ្ចូលគ្នាផ្សេងៗ(២៥%)។របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុន V Trust Appraisal

ជាមួយនឹងអត្រានៃតម្រូវការ និងការផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារខុនដូ មានការប្រែប្រួលនៅកម្ពុជា។ វាអាចទៅរួចថាឆ្នាំ ២០១៦ នឹងជម្រុញឲ្យអ្នកជំនាញខាងអចលនទ្រព្យឲ្យផ្តោតសំខាន់លើបញ្ហាបីបួន ដែលត្រូវតែដោះ ស្រាយសម្រាប់ទីផ្សារឲ្យមាននិរន្តរភាពទៅថ្ងៃអនាគត។ ជាពិសេសេការកើនឡើងតម្រូវការក្នុងអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រថ្មីៗ ដើម្បីតទល់ទៅនឹងការធ្លាកចុះនៃតម្រូវការខុនដូ។  យោងទៅតាមលោកច្រឹក សុខនីម ជានាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន Century 21 Mekong នៅក្នុងបទ បង្ហាញរបស់គាត់សម្រាប់របាយការណ៍ទីផ្សារខុនដូ H1 2016 របស់ក្រុមហ៊ុន Century21 Cambodia។ បណ្តាញគេហទំព័រផ្លូវការដៃគូរបស់ Century21 Cambodia និងក្រុមការងាររបស់Realestate.com.khTV បានចុះយកព័ត៌មាននៅទីនោះ។ ឧបសគ្គ ផ្នែកនយោបាយ មានច្បាប់មួយចំនួនកំពុងបានធ្វើសេចក្តីពង្រាង និងអនុម័តដើម្បីជួយដល់វិស័យអចលនទ្រព្យដែលមានការកើនឡើងជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងទីផ្សារខុនដូ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមានសញ្ញាណណាមួយដែលបង្ហាញពីអសន្តិសុខក្នុងទីផ្សារ និងវិស័យនយោបាយនៅកម្ពុជា  វិនិយោគិនបរទេសត្រូវបានពន្យារ និងសំឡឹងរកទីផ្សារបន្ថែម និងទីផ្សារមានហានិយភ័យតិចតួចសម្រាប់ការវិនិយោគរបស់ខ្លួន។ លោក សុខនីម និយាយថាកំណើនបញ្ហានយោបាយនៅឆ្នាំ ២០១៦ កំពុងធ្វើឲ្យវិនិយោគិនបរទេសព្រួយបារម្មណ៍នៅពេលគិតពីប្រទេសកម្ពុជា។  ប៉ុន្តែ លោក សុខនីម លើកឡើងថាប្រហែលជាមានរូបភាពបញ្ហាជាតិច្រើនជាងការពិតជាក់ស្ដែងរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ គាត់ពន្យល់ថា “ទោះបីជាស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជាមើលទៅហាក់បីដូចជាមានស្ថេរភាព និងមិនមានការផ្លាស់ប្តូរក៏ដោយ  តែទំនុកចិត្ត និងទស្សនៈមួយចំនួនរបស់អតិថិជនបានធ្លាក់ចុះ”។ នេះហាក់បីដូចជាបញ្ហាតូចតាចចំពោះមនុស្សមួយចំនួន ប៉ុន្តែការវិនិយោគឧស្សាហកម្មបរទេសមានប្រហែល ៧០ % នៃទីផ្សារខុនដូ។  ការផ្គត់ផ្គង់លើសលប់ដោយសារតែការប៉ានស្មានចង្អុលបង្ហាញពីកំណើននៃតម្រូវការកំឡុងដើមខែក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ចាប់ យកឱកាសដើម្បីទទួលបានគម្រោងសាងសង់ថ្មី ជាពិសេសគម្រោងលើទីផ្សារខុនដូ។ ជាអកុសលកត្តានេះធ្វើឲ្យមានគម្រោងសាងសង់ថ្មីច្រើនឡើង ដែលត្រូវធ្វើការគិតទុកមុន។ លោក សុខនីម បាននិយាយថា “ការផ្គត់ផ្គង់បានកើនឡើងខ្លាំងនៅឆ្នាំនេះ” ជាពិសេសនៅក្នុងខែ មករា កុម្ភៈ និងមិនា ឆ្នាំ ២០១៦… ជាមួយគម្រោងថ្មីត្រូវបានដាក់ចេញស្ទើររាល់ថ្ងៃ។ របាយការណ៍ទីផ្សារខុនដូរបស់ក្រុមហ៊ុន Century21 បង្ហាញថា ខុនដូ ជាង១៣,៧៣០ យូនីតត្រូវរំពឹងថាកើនឡើងនៅក្នុងប៉ុន្មានខែបន្ទាប់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ ទោះបីជាយ៉ាងណា លោក Seraj Sutton មកពីក្រុមហ៊ុន Century21 Cambodia នៅក្នុងកម្មវិធីជាមួយគ្នានោះ លោកបាកលើកឡើងថា គាត់សង្ឃឹមថានឹងមានការដោះស្រាយលើកំណើននៃការផ្គត់ផ្គង់ដោយការទំនាក់ទំនងជាមួយវិនិយោគិនបរទេសតាមមធ្យោបាយ តាមបែបដំណើរទស្សនកិច្ច “យុទ្ធសាស្ត្រនៃការអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកម្មសកល” ដែលនឹងអនុញ្ញាត   Century21 Cambodia ឲ្យផ្លាស់ប្តូរពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយផ្សេងទៀត រក្សាអ្នកវិនិយោគទុន ប្រាប់ពី ឱកាសនៃការវិនិយោគអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។ ភាពមិនឯករាជ្យនៅក្រៅប្រទេសការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេស៖ ប្រទេសចិនក៏ប៉ះពាល់ដល់ចំនួននៃតម្រូវការទីផ្សារអចលនទ្រព្យកម្ពុជាដែលកំពុងទទួលបាន។ លោក សុខនីម បញ្ជាក់ថា ទោះបីជាកម្ពុជានៅតែបញ្ចុះតម្លៃជួល និងតម្លៃលក់នៅក្នុងទីផ្សារ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែបន្ថយចំនួនប្រាក់ដែល មិនឯករាជ្យរបស់ខ្លួននៅខាងក្រៅប្រទេស។ កម្ពុជាមានទីផ្សារដែលប្រើប្រាស់ប្រាស់ដុល្លារហើយលក្ខណៈបែបនេះក៏ប្រហែលជាបង្ករឲ្យមានបញ្ហានៅថ្ងៃអនាគតផងដែរ។ថ្វីបើការចង្អុលបង្ហាញនៃការផ្គត់ផ្គង់លើល លោក សុខនីម និងក្រុមការងាររបស់ Century21 Cambodiaជឿថាការប្រយ័ត្នក្នុងចិត្ត និងគិតពីគោលនយោបាយនៃការវិនិយោគនៅតែមាន ភាពជោគជ័យក្នុងការវិនិយោគលើទីផ្សារខុនកម្ពុជា។ស្វែងរកព័ត៍មានបន្ថែមអំពីបញ្ជីខុនដូនៅលើ realestate.com.kh

តាមការដកស្រង់របាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ក្រុមហ៊ុន Century 21 Cambodia ស្តីពី របាយការណ៍ទីផ្សារខុនដូឆមាសទី១ឆ្នំា២០១៦ បានបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នំា២០២០ការផ្គត់ផ្តង់ខុនដូនឹងឈានដល់ចំនួន ៣៧៥៧០ យូនីត ជាមួយនឹងកំណើន មធ្យមប្រចំាឆ្នំា (CAGR) ៥៦ភាគរយគិតក្នុងអំឡុងពេល ១៣ ឆ្នំាមុនរហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន។ទោះជាយ៉ាងម៉េចក៏ដោយអំឡុងពេលប្រាំឆ្នំាបន្ទាប់នេះ (ពី២០១៦ ដល់ ២០២០) កំណើន ប្រចំាឆ្នំានៃការផ្គត់ផ្គង់យូនីតចាប់ផ្តើមរលូនជាងមុន ពីព្រោះថាទីផ្សារចាប់ផ្តើមមានស្ថេរភាព ដោយមានកំណើនជាមធ្យមប្រចំាឆ្នំា (CAGR) ៣៣ភាគរយ។ Check out more on the report...

ក្នុងឆ្នំា២០០៧ Camko City និងគម្រោងខុនដូទំាង៣របស់ De Castle ជាមួយនឹងគម្រោងផ្សេងៗទៀត បានចាប់ផ្តើមគម្រោងនៅប៉ែកខាងជើងនៃភ្នំពេញ។ គម្រោងទំាងនោះត្រូវបាន បង្ហាញខ្លួនជាគម្រោងដំបូងនៅក្នុងទីផ្សារលំនៅដ្ឋានចំនួន១,៧០០យូនីត ត្រូវដាក់លក់ជាមុន នៅក្នុងឆ្នំានោះ។ ទីផ្សារលំនៅដ្ឋានគឺទើបតែចាប់កំណើតនៅពេលនោះ ក៏បានទទួលការចាប់អារម្មណ៍គ្រាន់ បើពីប្រជាជនក្នុងតំបន់ ជាពិសេសជនបរទេសដែលមាន ការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លំាង។នៅពេលបច្ចុប្បន្នវាមិនមែនជាទីផ្សារថ្មីថ្មោងទៀតទេ វាមានរយៈកាលជាង១០ឆ្នំាហើយ ជាមួយនឹងវត្តមានខុនដូជាច្រើនពាសពេញ ទីក្រុង ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ចំការមន ឬនៅទិសខាងជើង ឈាងខាងកើតនៃទីក្រុងភ្នំពេញ។ក្រុមហ៊ុន Century 21 បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថាមានចំនួនខុនដូចំនួន១១០គម្រោង ជាមួយនឹងអគារចំនួន១៤៨ គម្រោងទំាងពីរប្រភេទនេះបានបញ្ចប់ និងកំពុងតែដំណើរការសាងសង់ ហើយចំនួនយូនីតនឹងកើនឡើងដល់៣៧,៥៧០យូនីតដល់ឆ្នំា២០២០។ ការផ្គត់ផ្គង់ត្រូវបានកត់សំគាល់យ៉ាងខ្លំាងប្រមាណរយៈកាល២ឆ្នំានេះ ទីផ្សារកំពុងស្ថិតនៅ ភាពលាយឡំគ្នាថ្ងៃកំពុងប្រកួតប្រជែងគ្នា ថ្ងៃស្អែកទទួលភាពជោគជ័យ!ការផ្គត់ផ្គង់អាចមានចំនួនលើសតម្រូវការ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាការដាក់សំពាធនៅក្នុងទីផ្សារមួយនេះទេនៅក្នុង រយៈពេលខ្លី ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃអនាគតវាអាចជាទីផ្សារមួយ និងមានសមតុល្យ។សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងមានកត្តាពីរសំខាន់ដែលយើងត្រូវពិនិត្យ ផលធៀបរវាងការលក់ និង ស្តុកហើយនិងផល ធៀបនៃការស្រូបយកនៃទីផ្សារផងដែរ។កត្តាទី១៖ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុន Century 21 ឆមាសទី១ឆ្នំា២០១៦ត្រូវបានមើលឃើញ ថាមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លំាង។ ខុនដូ១៣,៣០០យូនីតត្រូវបានដាក់លក់មុននៅក្នុងទីផ្សារ ខុនដូប៉ុន្តែត្រឹមតែ១៣ ភាគ រយត្រូវបានលក់ ប្រៀបជាមួយនឹង១៨ភាគរយនិង៣១ភាគរយដែលបានដាក់ក្នុងពេលដូចគ្នានៅក្នុងឆ្នំា ២០១៥ និង២០១៤។កត្តាទី២៖កំលំាងស្រូបទាញទីផ្សារអំឡុងពេល ៦ ខែដំបូងនៃឆ្នំា២០១៦ ដែលមានរយៈពេល ៣ឆ្នំា៨ខែ យឺតជាងការស្រូបយកទីផ្សារនៅឆ្នាំ ២០១៥ ដែលមានតែ ២ឆ្នំា៨ខែ។“វាមិនមានភាពគួរឲ្យភាពភ្ញាក់ផ្អើលទេពីព្រោះការផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការក្នុងក្នងដើមឆ្នាំនេះមានការ កើនឡើងបើយោងតាមសំដីលោក ច្រឹក សុខនីម អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន Century 21 Mekong។ នៅក្នុងរបាយការណ៍ដូចគ្នា ទីផ្សារចាប់ផ្តើមមានដំណើរការយឺត ដោយសារមានការបន្ថែម ចំនួនខុនដូថ្មីៗជាច្រើនកាលពី ឆ្នំាមុន និងកន្លះឆ្នំាដំបូងក្នុងឆ្នំានេះ បានធ្វើឲ្យចំនួនលក់ចេញ យឺត នៅក្នុងរយៈពេលខ្លី។លោក ទូច សំណាង នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគទុនអនិកជន (OCIC) ដែលជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគគម្រោងខុនដូ Olympia City បាននិយាយថា “ការលក់ខុនដូក្នុងឆ្នំានេះមានការ ធ្លាក់ចុះយ៉ាងរហ័សដោយសារមានការផ្គត់ផ្គង់យ៉ាងច្រើនសម្បើម” គាត់បន្ថែមទៀតថា “អ្នកអភិវឌ្ឍន៍បាន ផ្តោតទៅលើជនបរទេសសម្រាប់ទីផ្សារប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះពួកគេបានបែរទៅឆ្ពោះទៅរក អ្នកដែលមានជីវភាពមធ្យមវិញ”។ការសាងទំនុកចិត្តយ៉ាងច្រើនលើទីផ្សារអន្តរជាតិត្រូវបាននំាឲ្យមានការប្រកួតប្រជែងក្នុងទីផ្សារ ចំណែកឯទីផ្សារក្នុងស្រុកការចំណាយវាមិនទាន់ជាកត្តាដែលជម្រុញឲ្យទីផ្សារកើនឡើងនោះទេ ក្នុងឆ្នំា២០១៤ ផាកកាហ្វេបានធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីចំណូលអ្នករស់នៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញបានបង្ហាញថាប្រជាជនប្រមាណ១ភាគរយមានប្រាក់ចំណូលចន្លោះពី$២០០០ទៅ៛៥០០០ក្នុងមួយខែ ហើយ៦ភាគរយមានប្រាក់ចំណូលចន្លោះពី$១០០១ទៅ$២០០០ក្នុងមួយខែ។តាមរបាយការណ៍របស់ Vtrust ស្តីពីទីផ្សារលំនៅដ្ឋានក្នុងឆ្នំា ២០១៥ ប្រមាណ៥៤ភាគរយនៃ បានឆ្លើយតបនៃតម្លៃខុនដូដែលគេចង់ទិញចន្លោះពី$៣0,000ទៅ$៧០,០០០ក្នុងមួយយូនីត។ ប្រមាណ៤០ភាគរយចង់ទិញក្នុងតម្លៃតិចជាង$៧០,០០០។ ចំណែកឯ ៩ភាគរយនៃអ្នកទិញ ក្នុងតំបន់បាននិយាយថាប្រហែលជានឹងទិញខុនដូ។ ម្យ៉ាងទៀតការផ្គត់ផ្គង់ខុនដូនៅក្នុងទីផ្សារពេលបច្ចុប្បន្នអាចមានសក្តានុពលសម្រាប់ទីផ្សាររយៈពេលវែង អាចពី៣ឆ្នំាទៅ៦ឆ្នំាខាងមុខទៀត។វាមានគុណសម្បត្តិពីព្រោះនៅពេលការផ្គត់ផ្គង់កាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងទីផ្សារ វាផ្តល់ឱកាសយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ជនបរទេសដែលមកធ្វើការ និងរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ខុនដូបានធ្វើ ឡើងក្នុងគម្រោងពហុបំណងដែលផ្តល់ជម្រើសយ៉ាងច្រើនជាមួយនឹងភាពងាយ ស្រួលក្នុង ជីវិតរស់នៅរបស់ពួកគាត់។លោក គុយ វ៉ាត់ ជានាយកក្រុមហ៊ុន និងអគ្គនាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Century 21 Cambodia គំាទ្រក្នុងការយល់ឃើញនេះ លោកបានលើកឡើងថា “នៅពេលអ្នកជំនួញ ឬអ្នកវិនិយោគ បរទេសចង់មកកម្ពុជា_តើនឹងយ៉ាងម៉េចវិញប្រសិនបើយើងគ្មានលំនៅដ្ឋានផ្គត់ផ្គង់ដល់ពួកគេ ដែលជាប្រភេទលំនៅដ្ឋានដែលផ្តល់ភាពងាយស្រួលរួមជាមួយនឹងភាពគាប់ចិត្តដូចជា ប្រភេទលំនៅដ្ឋានដែលផ្តល់ភាពជាកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់កាន់កាប់ដោយជនបរទេស?”ភាពល្អប្រសើរមួយវិញទៀត នៅពេលខុនដូចដ៏ច្រើនបានផ្គត់ផ្គង់នៅលើទីផ្សារ តំណាលគ្នាជាមួយនឹងតម្រូវការមានកំណត់ជាមួយនឹងការស្រូបយកតម្លៃថ្មី ហើយតម្លៃបន្ទាប់បន្សំផ្សេងទៀតក្នុងពេលដែលតម្រូវការកាន់តែកើនឡើង។ចូលមើលបញ្ចីខុនដូផ្សេងៗនៅលើ Realestate.com.kh!

The Asia Pacific region is the place to be in right now if prime office property and rental growth is what you’re searching for. This is what one of the leading global property consultancy firms, Knight Frank, suggests in their Asia Pacific Prime Office Rental Index 2016 report. According to the firm’s thorough research, the Asia Pacific region has seen a combination of significant progress and constant stability in the first quarter of 2016. This is despite some prominent cities experiencing troubles and slowly slipping down the index.  In the Multi-sector Snapshot Q1 2016 report of Cushman & Wakefield, it is stated that in Beijing, “new supply in core markets elevated the overall vacancy rate, while rents remained stable.” While that may be true, Knight Frank’s data provides insight as to a projected decrease in rental returns and rent prices for the rest of the year for the city. Knight Frank’s report continues to explain that “in the first quarter of 2016, robust leasing demand from domestic firms in the finance and technology sectors drove net absorption to outstrip new supply in Beijing, arresting the downward trend in rents.” Also among the cities that saw a downward rental trend are Jakarta, Perth and Kuala Lumpur; where an expected increase in supply has forced property owners to reduce rent prices, further decreasing rental returns for their properties.This, however, did not slow down or do significant damage to the Asia Pacific Prime Office Rental Index. As the average vacancy decreased by 0.2 percentage points, the index grew by 1 percent in the first quarter and accelerated from 0.2 percent in the previous quarter. The highest contributor to this growth is probably Tokyo which showed the highest 3-month percentage increase of 3.4 percent, followed by Seoul at 2.6 percent where both cities show a projected increase for the next 12 months.As Head of Research for Knight Frank Asia Pacific, Nicholas Holt, puts it, “despite our longer term forecasts suggesting we are nearer to the top of the rental cycle in many markets, the next 12 months will see further rental growth in the majority of markets tracked as tight supply and steady demand prevails.”This growth is expected to be seen across 14 out of 19 cities which include Melbourne, Sydney, Shanghai, Hong Kong, Bengaluru, Mumbai, Taipei and Bangkok. "In Southeast Asia, Phnom Penh saw rents remain stable even as a surge in demand drove down the vacancy rate by 10.0 percentage points. With landlords vying to secure tenants as Hongkong Land’s Exchange Square nears completion, this trend is expected to continue." Considering that there are still many factors like government policy changes that may affect this continuous growth, Knight Frank is confident that prime office rental will remain to have stability at the very least. Holt explains, “While the macro-economic story across the region remains uncertain, office markets have tended to see rents hold up fairly well over recent months.”Recent years have showcased both extremes in terms of economic growth and the property market. It’s had its fair share of ups and downs, but as it continues to rise, it will really be an interesting and exciting time for the Asia Pacific region as it learns to nurture and cultivate its potential through proper investments.SEE KNIGHT FRANK CAMBODIA'S PROPERTY NOW

អ្នកជំនាញ ក្រុមហ៊ុន CBRE ដែលជាក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យធំមួយនៅកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថាតម្លៃដីនៅរាជធានីភ្នំពេញកើនឡើងជិត ៥%ក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៦នេះ។ លោក Chris Hobden អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកស្រាវជ្រាវ សេវាផ្ដល់ប្រឹក្សាយោបល់ និងវាយតម្លៃ នៅក្រុមហ៊ុន CBRE Cambodia បានថ្លែងថា ៖«ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានកើនឡើងសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ច្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំនេះ ដោយការវិនិយោគលើវិស័យសំណង់ និងសំណង់លំនៅឋានដែលបានបើកសម្ពោធ គឺកើនឡើង ២៦៧% និងជាង ៦០%ធៀបនឹងឆ្នាំទៅមិញ។ តម្លៃដីបានកើនឡើងក្នុងកម្រិតមធ្យមប្រមាណ ៤,៨%ក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំនេះនៅក្នុងខណ្ឌចំនួន ៦។ ដោយឡែក ខណ្ឌជ្រោយចង្វា កើនឡើង ៨,៨%ដែលធ្វើឱ្យតម្លៃដីកើនឡើងដល់កម្រិត ២០៨%គិតចាប់តាំងពីត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០១០ ដោយសារតែអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក និងការបន្តពង្រីកទីក្រុង»។ តាមប្រភពដដែលបានឱ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា ខុនដូប្រមាណ ៤១៥៨ឯកតានៃគម្រោងចំនួន ៨បានប្រកាសនៅត្រីមាសទី១ ឆ្នាំនេះដែលធ្វើឱ្យមានកំណើន ៦១,៦%ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាឆ្នាំទៅមិញ។ ដោយឡែក ការវិនិយោគនៃវិស័យសំណង់គឺមានទំហំប្រមាណ ១,៦៥ពាន់លានដុល្លារនៅត្រីមាសទី១ កើនឡើងប្រមាណ ២៦៧%បើធៀបនឹងត្រីមាសដូចគ្នាឆ្នាំ២០១៥ (កាលនោះមានទំហំ ៤៤៨លានដុល្លារ)៕ Find out more: Download the full report!