ការសម្របសម្រួលមធ្យោបាយនៃជីវិតឲ្យកាន់តែមានភាពងាយស្រួលជាមួយការប្រើប្រាស់សេវាកម្មធនាគារ។ នេះជាចំណេះដឹងមួយចំនួនសម្រាប់ជនបរទេសក្នុងការប្រើប្រាស់សេវាកម្មធនាគារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា! ការដកប្រាក់មិនយកកម្រៃសេវា៖វាមិនមានភាពងាយស្រួលប៉ុន្មាននោះទេសម្រាប់ជនបរទេសដែលផ្លាស់ប្តូររស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយចង់បង្កើតគណនីធនាគារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានវិធីសាស្រ្ត ឬលក្ខខណ្ឌជាច្រើនត្រូវប្រតិបត្តិតាម។ តួយ៉ាងនៅពេលអ្នកប្រើប្រាស់អេធីអឹមអន្តរជាតិ(International card)មកប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាធម្មតាកាត់ថ្លៃសេវាកម្មចំនួន៥ដុល្លារសម្រាប់មួយប្រតិបត្តិការ។ ត្រូវចងចាំផងដែថា ATM ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាការដកប្រាក់បានមានតែពីរ រូបិយប័ណ្ណប៉ុណ្ណោះគឺដុល្លារអាមេរិក ឬប្រាក់រៀល។ក្រដាសប្រាក់ធំ៖វាពិតជាសំខាន់ណាស់ដែលត្រូវដឹងថាម៉ាស៊ីនអេធីអឹមទាំងអស់ជាធម្មតាមានក្រដាស់ប្រាក់ ២០ ៥០ និង១០០ដុល្លារ នេះជាបញ្ហាមួយនៅពេលដែលអ្នកចេញទៅខាងក្រៅដូចជាញុំាអាហារ និងដើរផ្សារបន្តិបន្តួចជាដើមវាមានភាពពិបាកបន្តិចសម្រាប់ការចំណាយ  ដូច្នេះអ្នកត្រូវព្យាយាម និងរក្សាការចំណាយរបស់អ្នកឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ការបើគណនីនៅពេលអ្នកប្រើប្រាសធនាគារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ដើម្បីបើកគណនីមួយក្នុងធនាគារប្រទេសកម្ពុជាជាធម្មតាអ្នកត្រូវផ្ដល់លិខិតបញ្ជាក់ការងាររបស់អ្នក ឬកិច្ចសន្យាជួលផ្ទះដែលផ្ទះ។ សូមបង្ហាញនូវលិខិតឆ្លងដែនដែលមានសុពលភាពរយៈពេលយ៉ាងតិច១ឆ្នាំ ហើយអ្នកនឹងមិនមានបញ្ហាក្នុងការបើកគណនីធនាគារនោះទេ។ បុគ្គលិកភាគច្រើនក្នុងធនាគារទាំងនេះអាចនិយាយជាភាសាអង់គ្លេស និងភាសាផ្សេងៗបានទៀតផង។ដូច្នេះវាមិនជាបញ្ហានោះទេនៅពេលដែល អ្នកត្រូវការគណនីនោះ។តើធនាគារណាខ្លះដែលល្អសម្រាប់ជនបរទេសក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?មានធនាគា២ដែលជនបរទេសចូលចិត្តប្រើក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺ ធនាគារ Hong Leong និងធនាគារ ANZ។ធនាគារ Hong Leong ដែលមានធនាគារមេមកពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ីគឺជាជម្រើសល្អព្រោះមានប្រព័ន្ធធនាគារតាមប្រអ៊ីនធើណិតហើយមិនមានការកាត់សេវាប្រតិបត្តិការណ៏ពីប្រទេសណាមួយឡើយ។  ប្រតិបត្តិការធនាគារទាំងអស់អាចធ្វើតាមប្រព័ន្ធអនឡាញដូចនឹងទីផ្សារដទៃដែរដោយមិនកាត់ថ្លៃសេវាប្រតិបត្តិការជាមួយធនាគារក្នុងស្រុក។ អ្នកអាចដកប្រាក់តាមម៉ាស៊ីនATM របស់ធនាគារ Hong Leong តាមប្រទេសមួយចំនួនដូចជា វៀតណាម សិង្ហបុរី ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សម្រាប់ការធ្វើដំណើរបែបជំនួញនិងដំណើរកម្សាន្តផ្សេងៗ។ធនាគារ ANZ ផងដែរក៏ជាធនាគារដែលជនបរទេសចូលចិត្តប្រើពីព្រោះវាមានសាខាជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដូចជា៖ ក្រុងភ្នំពេញ ក្រុងបាត់ដំបង ក្រុងសៀមរាប និងក្រុងព្រះសីហនុ ហើយមានម៉ាស៊ីន ATM ជាច្រើនក្នុងប្រទេសទៀតផង។ត្រូវការប្រាក់កម្ចីសម្រាប់ទិញអចលនទ្រព្យ ឬកម្ចីផ្ទាល់ខ្លួនមែនទេ?ពិនិត្យមើល អត្រាការប្រាក់នៃធនាគារធំៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឥឡូវនេះ!Click here to download your free copy!

ការស្វែងរកផ្ទះក្នុងក្តីសុបិន្តរបស់អ្នកអាចជារឿងមួយដ៏គួរឱ្យរំភើប ប៉ុន្តែវាក៏អាចក្លាយជាភាពធុនថប់មួយ ប្រសិនបើអ្នកមានអាទិភាពច្រើនពេក នេះគឺជាការពិតនៅពេលដែលសម្រេចចិត្តថាតើអ្នកខ្ចីលុយទិញផ្ទះ ឫក៏អត់។ ជាទូទៅការដើរមើលលំនៅដ្ឋានគួរធ្វើមុនពេលដាក់ពាក្យសុំប្រាក់កម្ចី ប៉ុន្តែតើតាមវិធីនេះពិតជាមានប្រសិទ្ធិភាពដែរឫទេ? សូមកុំចំណាយពេលឥតប្រយោជន៍៖ប្រាកដណាស់អ្នកត្រូវគិតថាការដឹងពីតម្លៃផ្ទះជាមុនក៏អាចជួយអ្នកបានដែរដោយសារអ្នកអាចដឹងថាតើប្រាក់ប៉ុន្មានត្រូវខ្ចី ប៉ុន្តែជាធម្មតាអ្នកទិញត្រូវបានខកចិត្តបន្ទាប់ពីបានគិតទៅលើចំណុចនេះ។ ធនាគារគឺមិនមែនជាកន្លែងដែលអ្នកអាចយកលុយពេលណាមួយដែលអ្នកចង់បាននោះទេ គឺមានដែនកំណត់របស់ធនាគារអាស្រ័យលើការវាយតម្លៃលើពាក្យស្នើរសុំរបស់អ្នក។ ហើយមានការគណនាមួយលើចំនួនទឹកប្រាក់កម្ចីគោលដែលបានខ្ចី ពេលខ្លះមានន័យថាពួកគេអាចអនុម័តឲ្យខ្ចីត្រឹមតែពាក់កណ្តាលនៃតម្លៃនៃផ្ទះទាំងមូលប៉ុណ្ណោះ។ នេះអាចជាការខកចិត្តសម្រាប់មនុស្សមួយចំនួនជាពិសេសប្រសិនបើអ្នកបានស្វែងរកលំនៅដ្ឋានដែលត្រូវទិញរួចទៅហើយ។ ទទួលបានប្រាក់កម្ចីជាមុនក៏អាចឲ្យអ្នកសន្សំពេលវេលាបានច្រើនដែរ ដោយជំនួសឱ្យការរង់ចាំទទួលប្រាក់កម្ចីទិញផ្ទះ អ្នកអាចមានសិទ្ធិចរចាតម្លៃដោយសារអ្នកមានប្រាក់នៅក្នុងដៃរួចទៅហើយ។ ភាពប្រាកដនិយម៖មានគុណសម្បត្តិហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងការដាក់ពាក្យសុំប្រាក់កម្ចីជាមុនការដឹងពីចំនួនទឹកប្រាក់ដែលត្រូវចំណាយ អាចធ្វើឲ្យមានទស្សនវិស័យប្រាកដនិយមមួយ។ នោះគឺអ្នកអាចធ្វើផែនការហិរញ្ញវត្ថុរបស់អ្នកបាន នេះមិនធ្វើឲ្យអ្នករវើរវាយច្រើន និងធ្វើឲ្យអ្នកមានសមត្ថភាពក្នុងរកលំនៅដ្ឋាន ដោយមានភាពបត់បែនបាន ធ្វើឲ្យអ្នកពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវចំណុចដែលត្រូវត្រួតពិនិត្យលើលក្ខណៈសម្បត្តិពិសេសនៃលំនៅដ្ឋានដែលអ្នកពិតជាត្រូវការ។ នេះក៏ជួយឲ្យអ្នកចេះធ្វើផែនការការចំណាយនៅពេលអនាគតរបស់អ្នក បន្ទាប់ពីការទិញផ្ទះដូចជា៖ ប្រាក់កម្ចីទិញផ្ទះ ឫអ៊ីប៉ូតែក អត្រាការប្រាក់ និងការចំណាយលើការជួសជុលផ្ទះផងដែរ ក៏ដូចជាការផ្តល់ឱ្យអ្នកដឹងពីចំនួននៃទឹកប្រាក់ដែលអ្នកចង់ធ្វើហិរញ្ញបទានផងដែរ។ ព័ត៌មានខាងក្នុង៖អ្នកគួរតែសម្រេចចិត្តទទួលបានប្រាក់កម្ចីជាមុនទេ អ្នកក៏ត្រូវធ្វើចិត្តឲ្យទូលាយសម្រាប់ឱកាសល្អៗ ដែលអ្នកមិនធ្លាប់បានដឹងកន្លងមក។ មន្ត្រីឥណទានបានធ្វើការងារជាច្រើនជាមួយនឹងមនុស្សជាច្រើនទៀតដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដូចជាអ្នកដែរ។ នេះក៏អនុញ្ញតឲ្យអ្នកនូវគន្លឹះជាក់ស្តែង និងដំបូន្មានមួយចំនួនលើបទពិសោធន៍របស់ពួកគេកន្លងមក។ មិនថាអ្នកជាអ្នកទិញផ្ទះលើកដំបូង ឫមិនមែនក៏ដោយ វាមានសារៈសំខាន់ដោយត្រូវពិនិត្យមើលលើជម្រើសជាច្រើន ហើយធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងដឹងពីទីតាំងរបស់អ្នក។ ដោយសារតែពេលខ្លះ ការដឹងពីដែនកំណត់នៃទឹកប្រាក់របស់អ្នកមិនមានន័យថាអ្នកមានការដាក់កំហិតមួយនោះទេ។ អាស្រ័យលើរបៀបដែលអ្នកពិនិត្យចង់បានរបស់អ្នកហើយអ្នកក៏កាន់មានសេរីភាពក្នុងការសម្រេចចិត្ត។ អ្នកត្រូវការកម្ចីទិញផ្ទះដែរឫទេ? យើងអាចជួយអ្នកបានដោយឥតគិតថ្លៃ ងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាព!

នៅពេលដែលតម្លៃដីកើនឡើងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វិនិយោគិនក្នុងស្រុកមួយចំនួនកំពុងសម្លឹងដីទាំងទំហំធំ និងតូចសម្រាប់ធ្វើការវិនិយោគ។ ជាធម្មតាអ្នកអភិវឌ្ឍន៍/វិនិយោគិន/មិត្តភក្តិ នឹងចូលរួមគ្នាដើម្បីទិញដីតំបន់ណាមួយ(ទំហំធំមានតម្លៃទាប)។ បន្ទាប់មកពួកគេនឹងបែងចែកបន្តទៀតអាចធ្វើ ជាផ្នែកនៃហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធ្វើផែនការមេបែងចែកជាក្បាលដីតូចៗទៅឲ្យអ្នកទិញចុងក្រោយ ដែលអាចទទួលបានតម្លៃខ្ពស់ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ។ ការចាប់ផ្តើមពីតម្លៃទាបត្រឹមបីបួនពាន់ដុល្លារ សម្រាប់អ្នកទិញចុងក្រោយ ដីឡូតិ៍ទាំងនេះជាធម្មតាត្រូវបានលក់ជាមួយគម្រោងបង់ប្រាក់ដ៏ទាក់ទាញមួយ ហើយធានាលើការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅពេលអនាគត។ដោយជ្រើសរើសដីចំទីតាំងល្អមួយចំណោមគម្រោងទាំងនេះ អ្នកទិញចុងក្រោយអាចទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងឆាប់រហ័សពីការវិនិយោគនេះ។ ហើយអ្នកទិញមួយចំនួនមានបំណងសាងសង់លំនៅដ្ឋាន ឫអាជីវកម្មនៅលើដីនេះ នៅពេលតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ទៅជាតំបន់ទីក្រុងមានភាពស្ថិតស្ថេរ។ទោះជាយ៉ាងណាមិនមែនដីឡូតិ៍ទាំងនេះសុទ្ធតែមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់ការវិនិយោគនោះទេ។វាមានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់អ្នកទិញចុងក្រោយក្នុងការពិចារណាឲ្យច្បាស់លាស់ពីទីតាំងនៃដីឡូតិ៍ដែលពួកគេចង់ទិញ ប្លង់ដី និងលិខិតបញ្ជាក់ដីធ្លីនឹងត្រូវផ្តល់ជូនសម្រាប់ប្រតិបត្តិការ និងភាពជឿជាក់របស់ម្ចាស់គម្រោង ឫអ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោង។ ពួកគេក៏ត្រូវពិចារណាពីតួនាទីភ្នាក់ងារ អចលនទ្រព្យត្រូវបំពេញក្នងប្រតិបត្តិការនេះ។ប្រសិនបើចំណុចទាំងនេះមិនពិចារណាដោយយកចិត្តទុកដាក់ អ្នកទិញប្រហែលមិនអាចទទួលបានទ្រព្យសកម្ម ដូចការរំពឹងទុករបស់ពួកគេឡើយ ឫនៅក្នុងសេណារីយ៉ូដ៏អាក្រក់បំផុត ពួកគេប្រហែលមិនអាចទទួលបានអ្វីទាំងអស់…ដោយមានការខិតខំប្រឹងប្រែង Realestate.com.kh សហការជាមួយក្រុមស្រាវជ្រាវមានបទពិសោធន៍ច្រើនរបស់VTrust Appraisal បានរួមបញ្ចូលគ្នាពីការណែនាំដល់អ្នកទិញដីឡូតិ៍។គោលបំណងនៃអត្ថបទនេះគឺដើម្បីប្រាកដថាអតិថិជនដែលទិញដីឡូតិ៍ ត្រូវដឹងឲ្យច្បាស់ពី របៀបទប់ទល់ទៅនឹងបញ្ហានៅពេលអនាគត និងជ្រើសរើសគម្រោងដីឡូតិ៍ ជាមួយក្របខ័ណ្ឌ ច្បាប់ ទីតាំង និងគម្រោងផែនការត្រឹមត្រូវ។ជាទូទៅ អ្នកទិញដីត្រូវពិចារណាលើ ៣ ចំណុចសំខាន់ៗដូចខាងក្រោម៖១. គម្រោងផែនការនៅជុំវិញទីក្រុងគម្រោងដីឡូតិ៍ជោគជ័យត្រូវពឹងផ្នែកលើផែនការមេរបស់ទីក្រុង ជាពិសេសផែនការតំបន់ មាន ផែនទីក្នុងតំបន់នោះ  ឫតំបន់ជាយដែលនៅជិតតំបន់គោលដៅ។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលធ្វើផែនការមេគ្រប់ដណ្តប់លើតំបន់មួយចំនួន ដែលបង្កើតជាទីក្រុងរណប ថ្មី រួមមាន ផ្លូវសំខាន់ៗ  លូបង្ហូរទឹក និងកន្លែងគាប់ចិត្តនានា នេះមានន័យថា ដីឡូតិ៍ទាំងនោះ នៅជិតគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ នឹងមានតម្រូវការខ្លាំង ហើយតម្លៃនឹងកើនឡើងលឿនក្នុងពេលឆាប់ៗ។ដូច្នេះ ខ្ញុំត្រូវជ្រើសរើសទីតាំងដីឡូតិ៍ត្រឹមត្រូវដោយរបៀបណា?អ្នកទិញត្រូវតែសិក្សាស្វែងយល់ពីទីតាំងរបស់គម្រោងដីឡូតិ៍នោះ។ ពួកគេត្រូវតែធ្វើការវាយតម្លៃអំពីបរិស្ថានជុំវិញ គិតចាប់ពី ៥០០ម៉ែត្រ ទៅ ១,០០០ម៉ែត្រ ពីទីតាំងគម្រោងដែលមានស្រាប់ និងគម្រោងនៅអនាគត ហេដ្ឋាចរនាសម្ព័ន្ធ សេវាកម្ម និងកន្លែង គាប់ចិត្ត ដែលជួយបង្កើនគុណភាពនៃការរស់នៅក្នុងលំនៅដ្ឋាននៅក្នុងទីតាំងនោះ។ជាងនេះទៅទៀត ពួកគេគួវាស់ស្ទង់លើផែនការមេរបស់រដ្ឋាភិបាលអំពីតំបន់នៅជិត និងជុំវិញតំបន់នោះព្រមទាំងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ឯកជនមានសក្តានុពល ដែលអាចបន្ថែមតម្លៃឲ្យដីឡូតិ៍ ឫបន្ថយតម្លៃពីអចលនទ្រព្យនោះ។នៅពេលណានឹងអាចក្លាយជាទីតាំងល្អបាន? ពិចារណាពីពេលវេលាសមរម្យ…ទីតាំងប្រហែលត្រូវចំណាយពេលមួយរយៈដើម្បីឲ្យតម្លៃកើនឡើង។ តើទៅជាយ៉ាងណាបើសិនជាត្រូវចំណាយពេលដល់២០ឆ្នាំ ឫ ៣០ ឆ្នាំ ឲ្យទីតាំងនេះត្រូវមើលឃើញដោយរដ្ឋា ភិបាលឫអ្នកអភិវឌ្ឍន៍លក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ?ប្រហែលប្រជាជនត្រូវចំណាយពេលរាប់ឆ្នាំរស់នៅជាមួយដោយមិនមានគ្រប់គ្រាន់នូវសេវា សង្គមដូចជា ផ្លូវ ប្រព័ន្ធលូបង្ហូរទឹក ប្រព័ន្ធទឹកស្អាត អគ្កិសនី និងចំណាយពេលយូរទៅសាលា ហើយនៅពេលដែលហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធទៅដល់ទៅតំបន់នោះ តម្លៃដែលទទួលបានសម្រាប់ អ្នកទិញប្រហែលជាត្រូវបាត់បង់។បញ្ហាចម្បងមួយទៀត អំពីទីតាំងដីឡូតិ៍គឺលក្ខណៈនៃទីតាំងភូមិសាស្រ្ត ឧទាហរណ៍ ថាជាតំបន់ងាយលិចទឹក ឫគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗដែរឫទេ? ត្រូវកំណត់ពីចំណុចនេះមុនពេលចាប់ផ្តើមទិញដីនោះ។២. ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកន្លែងគាប់ចិត្តទាក់ទងនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ អ្នកទិញគួដឹងអំពីបញ្ហាសំខាន់២ ៖ ១. ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានស្រាប់ និង ២. គម្រោងអនាគតដែលប៉ះពាល់ដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតើមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអ្វីខ្លះនៅទីនោះ?សម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានស្រាប់ អ្នកទិញគួលំឡឹងមើលលក្ខណៈដែលអាចទទួល បានដូចជា ផ្លូវភ្ជាប់ពីទីក្រុង ប្រព័ន្ធទឹក ប្រព័ន្ធលូ និងកន្លែងគាប់ចិត្តនានានៅដែលនៅជិតដូច ជា សាលារៀន ផ្សារ សេវាសាធារណៈ ។ល។ ឫយ៉ាងហោចណាស់ក្នុងចំងាយមួយដែលអាច គ្រប់គ្រងបាន។  ដូចអ្វីដែលលើកឡើង ដោយសារតែហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្តល់ភាពងាយស្រួលជាច្រើនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន វាបង្កើនតម្លៃបន្ថែមសម្រាប់ដីឡូតិ៍យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នេះធ្វើឲ្យតម្លៃនៃដីឡើងថ្លៃ សម្រាប់លក់វិញ ឫគោលបំណងផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែវាក៏មានន័យថាអ្នកគឺយឺតក្នុងការទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងនេះព្រោះអ្នកដ៏ទៃប្រហែលជាកត់សម្គាល់ពីតម្លៃនេះដែរ។ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅពេលអនាគត៖ទោះបីជាយ៉ាងណា មិនមានគម្រោងដីឡូតិ៍មួយចំនួនមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរួចរាល់នោះទេ។ ហើយនេះជាហេតុផលដែលតម្លៃមានភាពទាក់ទាញ។ ភាគច្រើននៃគម្រោងដីឡូតិ៍ ស្ថិតនៅតំ បន់ជាយក្រុង ឫខាងក្រៅរាជធានី តំបន់ដែលហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមិនទាន់បានទៅដល់។ប្រសិនក្នុងករណីនេះ អ្នកទិញគួសំឡឹងពីទីតាំងនាពេលអនាគត ថាតើនឹងមានផែនការអភិវឌ្ឍ ន៍ជាទីក្រុងឫទេ រួមបញ្ចូលទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលនឹងមកដល់ដីឡូតិ៍របស់អ្នក។ សំណួរសមញ្ញមួយសួរថាតើនឹងទំនងជាមានកំណើននៃការអភិវឌ្ឍន៍ដោយនិរន្តរភាពនៅទីតាំងនោះដែរឫទេ ក្នុងរយៈពេល៥ - ១០ឆ្នាំទៀត។ ជាអកុសលការប្រថុយប្រថានបែបនេះគឺពិបាកនឹងធានាបាន១០០%ណាស់។ ប្រសិនបើមិនមានការអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែងទេ នេះនឹងធ្វើឲ្យតម្លៃដីនៅជាប់គាំង ឫខ្វះនូវទីផ្សារទី២ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលចំណេញរបស់អ្នក។តើនឹងទៅជាបែបណាប្រសិនបើទិញដីរួចហើយ បន្ទាប់មករដ្ឋាភិបាលផ្លាស់ប្តូរចិត្ត និងមិនផ្គត់ផ្គង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងតំបន់នោះ?វាជាដំណឹងដ៏អាក្រក់សម្រាប់អ្នកទិញ ប្រសិនបើអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ឯកជនមើលឃើញពីសក្តានុពលនៃតំបន់នៅជិតដីឡូតិ៍ និងស្ម័គ្រចិត្តផ្តល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមូលដ្ឋានមួយចំនួន បន្ទាប់មកដីឡូតិ៍ ហើយនៅតែជាឱកាសល្អសម្រាប់ការបង្កើនផលចំណេញ។តើការអភិវឌ្ឍន៍ដីឡូតិ៍ត្រូវគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាល និងមួយចំនួនអត់។ តើយើងដឹងថាខ្លះមាន ការគាំទ្រដោយរបៀបណា? តើអ្វីធ្វើឲ្យមានភាពខុសប្លែកគ្នា?គ្រាន់តែតាមរយៈការវាយតម្លៃអាចធ្វើឲ្យអ្នកទិញដឹងយ៉ាងច្បាស់ពីបញ្ហា ដោយផ្ទៀងផ្ទាត់ពីកិច្ច ព្រមព្រៀងពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ត្រូវការត្រូតពិនិត្យ ឫស្លាកលេខ/ផែនការនៃផែ្នកតូចៗរបស់ដីឡូតិ៍។ សំគាល់ ទំហំនៃការផ្សព្វផ្សាយវិជ្ជមានអំពីគម្រោងដីឡូតិ៍មិនមានន័យថា វាចាំបាច់ជាការវិនិយោគ ដែលមានសុវត្ថិភាពមួយនោះទេ។៣. បញ្ហាផ្លូវច្បាប់ទាក់ទងទៅនឹងដីឡូតិ៍ផ្ទាល់៖ការពិចារណាម៉ត់ចត់ ពីគម្រោងពុះដីឡូតិ៍ ដែលគួតែត្រូវទទួលស្គាល់ពេញលេញដោយច្បាប់ត្រឹមត្រូវ គឺជាការសំខាន់មុនពេលសម្រេចទិញដីឡូតិ៍ណាមួយ។ការបញ្ជាក់ពីដីឡូតិ៍ពុះមានន័យថា ជាបំណែកនៃប្លង់ទាំងអស់ (ឫចែកតាមក្បាលដី) ក្នុងគម្រោងដីឡូតិ៍ដែលមានសុវត្ថិភាពក្នុងការទិញជាមួយប្លង់ដែលទទួលស្គាល់នៅថ្នាក់ជាតិ។លិខិតផ្ទេរដីធ្លីមួយសន្លឹក (ជាប្រភេទប្លង់ទន់) ចុះបញ្ជីនៅថ្នាក់ស្រុក ដែលជាធម្មតាត្រូវប្រើក្នុង ការផ្ទេរដីឡូតិ៍ ប៉ុន្តែត្រូវប្រយ័ត្នថានេះមិនមែនជាចាំបាច់នៃកម្មសិទ្ធិសម្រាប់អ្នកទិញចុងក្រោយ និងអាចបង្ករជាបញ្ហាកើតមានឡើង។ប្លង់ដីប្រភេទណាដែលខ្ញុំកំពុងស្វែងរក?ប្លង់ដីស្របច្បាប់ធម្មតាមួយគឺជា “ប្លង់ដែលចែកដីជាបំណែកផ្សេងគ្នា” ដែលចេញពីផែនការមេ នៃដីពុះឡូតិ៍។ ដើម្បីទទួលបានប្លង់ដែលចែកដីជាបំណែកផ្សេងគ្នានីមួយៗ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ដំបូងគេត្រូវកាន់ ប្លង់នៃដីទាំងមូល។ ទី២ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវបង្កើតផែនការមេនៃដីពុះឡូតិ៍។ទី៣ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវទទួលបានផែនការដីពុះឡូតិ៍ បញ្ជាក់ដោយអាជ្ញាធរនរគរូបនីយកម្ម ជាពិសេស នៅថ្នាក់ជាតិ ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។នៅពេលទទួលបានការបញ្ជាក់នេះ វាជាភាពទទួលបានស្របច្បាប់សម្រាប់អ្នកទិញ ដើម្បីបញ្ជី ប្លង់ដែលចែកដីជាបំណែកផ្សេងគ្នាមួយនៅក្រសួងទៅតាមបំណែកដីរបស់ពួកគេនៅក្នុងគម្រោង ចំណាំថាការផ្ទេរជាផ្លូវាការនឹងត្រូវបែងចែកប្លង់ទៅជាចំណែកៗ ហើយថ្លៃចំណាយត្រូវស្មើ ៤% នៃតម្លៃសរុបរបស់ដីឡូតិ៍នោះ។ ចុងក្រោយ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតផែនការមេរួចរាល់ ទាក់ទាងទៅនឹងទីតាំងរបស់គម្រោង នោះគ្រប់ប្លង់តាមចំណែកអាចត្រូវបានចុះបញ្ជីរជាប្លង់  LMAP ដែលជាប្លង់ចុងក្រោយបំផុត និងរឹងមាំបំផុតនៅកម្ពុជា។ ភាពច្រើននៃគម្រោងលំនៅដ្ឋាននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ប្លង់ដែលចែកតាមចំណែកនីមួយៗគឺត្រូវ ផ្តល់ជូនជា LMAP។ ការមានប្លង់ LMAP មានន័យថាព្រុំដែននៃអចលនទ្រព្យរបស់អ្នកបានកត់ត្រា ទុកយ៉ាងល្អបំផុត ហើយគេចផុតពីជម្លោះទាក់នឹងនឹងសិទ្ធិក្នុងការប្រើប្រាស់ ឫកម្មសិទ្ធិ។ សិក្សា បន្ថែម ទៀតពី ប្លង់ដីនៅកម្ពុជា។តើឯកសារអ្វីខ្លះដែលអ្នកទិញត្រូវសួររកមុនពេលទិញដី?ដំបូងបំផុត អ្នកទិញត្រូវផ្ទៀងផ្ទាត់ប្លង់ដី ថាតើជាប្លង់ដីបញ្ចូលគ្នា និង/ឫប្លង់ដីពុះឡូតិ៍ ដែលនៅ ក្នុងប្លង់មេនៃដីពុះឡូតិ៍។ទីពីរ អ្នកគួត្រួតពិនិត្យ ប្រសិនបើមានការបញ្ជាក់ពីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ(ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់) សម្រាប់គម្រោងដីឡូតិ៍ទាំងមូល។ តើអ្វីជាបញ្ហាចម្បងទាក់ទងនឹងប្លង់ដីសម្រាប់អ្នកទិញដីឡូតិ៍? ប្រសិនបើការវិភាគដោយអ្នកទិញមិនមានការប្រុងប្រយ័ត្ន មានបញ្ហាដែលទាក់ទងជាមួយការទិញដីឡូតិ៍។ វាគឺត្រូវដោះស្រាយជាមួយបញ្ហាដូចជា ប្រភេទប្លង់ដី ដែលបានលើកឡើងខាងលើ។ បញ្ហានៃការផ្ទេរដីដោយប្រើប្រាស់ប្លង់ទន់៖ ឯកសារនៃការផ្ទេរប្លង់ដី ( ប្លង់ទន់ចុះបញ្ជីនៅថ្នាក់ស្រុក) ដែលស្ថិតនៅប្លង់មេនៃទំហំដីរួមទំាងអស់ ករណីមួយចំនួនមានសុវត្ថិភាព។ទោះបីជាយ៉ាងណា ប្រសិនត្រឹមតែមានប្លង់ទន់ អ្នកប្រហែលអាចត្រូវបាត់បង់ដីនូវពេលអនាគត ម្ចាស់គម្រោងបាត់បង់បំណែកដីទាំងអស់(ទ្រព្យបញ្ចាំ) ដោយសារត្រូវធនាគាររឹបអូសប្រសិនពួកគេមិនអាចបង់លើអ៊ីប៉ូតែកបាន។ ក្នុងស្ថានភាពផ្សេងទៀត នៅពេលម្ចាស់គម្រោងជ្រើសរើសមិនគោរពតាមប្លង់ដីនៅពេលអនាគត ហើយទាមទារយកដីមកវិញ ឫលក់ដីទៅឲ្យអ្នកទិញផ្សេងទៀតដោយមិនបង្ហាញប្លង់ទន់ ត្រឹមត្រូវទៅដល់អ្នកទិញដីឡូតិ៍។ លក្ខណៈដែលអាចទៅរួចផ្សេងទៀតគឺអ្នកលក់គម្រោង តាមពិតមិនមានកម្មសិទ្ធិនៃដីនោះ ហើយលិខិតផ្ទេរប្លង់ទន់គឺក្លែងក្លាយទាំងស្រុង។ អ្នកត្រូវតែវិនិច្ឆ័យ និងបា្រកដថា គ្មានលទ្ធផលទាំងនេះអាចកើតមានចំពោះអ្នកឡើយ។ យល់ល្អកុំទិញដីប្រសិនបើដីដែលអ្នកចង់ទិញនោះមិនមានប្លង់រឺង!ដួច្នេះ តើខ្ញុំអាចប្តូរលិខិតផ្ទេរប្លង់ដីទៅជាប្លង់រឹងដោយរបៀបណា? ដើម្បីធ្វើបែបនេះបាន អ្នកទិញដំបូងគួរផ្តោតលើប្លង់នៃប្លង់មេនៃដីពុះឡូតិ៍ ដើម្បីពិនិត្យថាគ្មានបញ្ហាជាមួយការដាក់បញ្ចាំនៅធនាគារទាក់ទិនជាមួយដីនោះ។ បន្ទាប់មកអ្នកទិញត្រូវតែចុះបញ្ជីប្លង់ដីរបស់ខ្លួនជាមួយអជ្ញាធរ (ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់) យោងទៅតាមផែនការមេ និងការព្រមព្រៀងជាមួយអ្នកលក់។   ដោយអនុវត្តន៍ដូចនេះ អ្នកទិញអាចប្តូរប្លង់ទន់ដើមទៅជាប្លង់រឹងនៅថ្នាក់ជាតិ។ នេះមានន័យថាមិនមាននរណាអាចយកដីវិញនៅក្នុងការលៈទេសៈណាក៏ដោយ។ ករណីមិនចុះបញ្ជីនៅថ្នាក់ជាតិ ប្លង់កម្មសិទ្ធិនៅតែជាប្លង់ទន់។ តើអ្វីជាតួនាទីត្រឹមត្រូវរបស់ភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យក្នុងការផ្ទេរប្លង់ដីឡូតិ៍?ចំណាំថា ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យដែលមានវិជ្ជាជីវៈមិនគួរធ្វើជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនៃដីសម្រាប់លក់ ដែលវានឹងជាជម្លោះនៃផលចំណេញ នៅពេលពួកគេដើរតួក្នុងពេលដំណាលគ្នាសម្រាប់អ្នកទិញចុងក្រោយ។ ទោះជាភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យអាចធ្វើការសម្រាប់វិនិយោគិនសក្តានុពលក្នុងការបញ្ជាក់ពីទីតាំង ហើយបន្ទាប់មកលក់ជាដីតូចៗ ភ្នាក់ងារមិនគួទទួលបានភាពលាភពីប្រតិបត្តិការនេះទេ ។ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យធ្វើការសម្រាប់អ្នកទិញដីឡូតិ៍ចុងក្រោយគួរអាចពិភាក្សា និងជួយក្នុងដំណើរការនៃការវិនិច្ឆ័យពីលក្ខណៈខាងលើ។ស្វែងរកគម្រោងដីឡុតិ៍លក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈ Realestate.com.kh

ហេតុអ្វីត្រូវវិនិយោគក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យកម្ពុជា?  The Realetate.com.kh មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ កម្ពុជាត្រូវបានមនុស្សជាច្រើនចាត់ទុកថាជា ព្រំដែនរបស់វិនិយោគិនចុងក្រោយបង្អស់ក្នុងអាស៊ីអគ្នេយ៍។ ប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរដោយធនធានធម្មជាតិ និងចំណុចខ្លាំងដែលមិនទាន់ត្រូវបានអភិវឌ្ឍ។ នៅពេលដែលវិនិយោគិនបរទេសនាំយកដើមទុន និងចំណេះធ្វើលំដាប់ពិភពលោកលេខ១ មកកាន់ទីនេះ រឿងរ៉ាវអច្ឆរិយអាចនឹងកើតឡើង។ កម្ពុជាផ្ដល់ជូនវិនិយោគិននូវកញ្ចប់នៃផលចំណេញជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យទៅជាភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិភាពគ្រាន់តែជា គ្រឿងលើកទឹកចិត្ត មួយក្នុងចំណោមគ្រឿងលើកទឹកចិត្តជាច្រើន ។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានភាពរើសបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះរវៀងជនបរទេស អ្នកប្រជាជនក្នុងស្រុកពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន ពន្ធដារ និង ពន្ធគយ។ ខណៈនេះដែរ ប្រទេសនេះ គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលភូមិសាស្ត្រដែលមាន កម្លាំងពលកម្មក្មេងៗ និងពោពេញដោយការលើកទឹកចិត្ត ហើយពិតណាស់ ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តដោយប្រាក់ដុល្លាអាមេរិក។ ជាងនេះទៅទៀត រងចក្រសហគ្រាសដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកម្ពុជា នៅតែរីករាយនឹងការនាំចេញទៅកាន់អឺរ៉ុបដោយមិនបាច់បង់ពន្ធ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជានៅតែត្រូវបានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច (LDL)។ លោក រ៉ាមី សារ៉ាហ្វ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាផ្ដល់យោបល់អន្តរជាតិ អេភីស៊ីអូ វើលវ៉ាយដ៍ និងជាគាំទ្រដ៏ល្បាញម្នាក់សម្រាប់ទីផ្សារកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “ការទាក់ទាញដ៏ធំសម្បើមសម្រាប់វិនិយោគិនបរទេស ដែលគិតពិចារណា ថាតើពួកគេគួរតែវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានស្ថេរភាពល្អ របស់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមួយនេះ កំណើនស្ថេរភាពជាអភូតហេតុគឺ ៧.៥ ភាគរយជាមធ្យមសម្រាប់រយៈពេល ៥ឆ្នាំចុងក្រោយ និងឆ្នាំបន្តៗទៅមុខទៀត។ រឿងនេះបានដាក់កម្ពុជាក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី ២១ ទូទាំងពិភពលោក ក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និង លេខ ១ ក្នុងតំបន់”។ ១) ឱកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជារយៈពេលខ្លី       ២) ទស្សនវិស័យបច្ចុប្បន្ន និង និន្នាការអភិវឌ្ឍសំខាន់ៗ       ៣) ការពិនិត្យឡើងវិញអចលនទ្រព្យកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៥ របស់គេហទំព័រ Realestate.com.kh       ៤) វិស័យសំណង់នៅកម្ពុជា       ៥) ការព្យាករទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០១៦       ៦) ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ចង់សិក្សាបន្ថែមៈ សូមពិនិត្យមើល បណ្ដុំព័ត៌មានទាន់ហេតុការណ៍ និងព័ត៌មានស្ដីពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, នៅលើ គេហទំព័រ Realestate.com.kh ថ្ងៃនេះ! សូមស្វែងរកអចលនទ្រព្យទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ឥឡូវនេះ! សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ១) ឱកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជារយៈពេលខ្លីៈ ហេតុអ្វីត្រូវវិនិយោគក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យកម្ពុជា?សេដ្ឋកិច្ចវិនិយោគលុយដុល្លាអាមេរិកៈ វិនិយោគក្នុងរូបិយវត្ថុដែលឆាប់ងើបឡើងវិញបំផុតរបស់ពិភពលោក ជាសេដ្ឋកិច្ចដុល្លារូបនីយកម្ម ហើយនឹងបន្តក្លាយជាសេដ្ឋកិច្ចដុល្លារូបនីយកម្ម។ដែនវិនិយោគថ្មីបំផុតៈ សក្ដានុពលកំណើតដ៏មហិមា និង និន្នាការគួរឲ្យសរសើរជាវិជ្ជមានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។កំណើនដ៏ខ្លាំងនិងមានស្ថេរភាព ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក (GDP): ៧.៥ភាគរយជាមធ្យមសម្រាប់រយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២១ ទូទាំងពិភពលោក និងលេខ ១ ក្នុងតំបន់។ទ្រព្យសកម្មដ៏មានសុវត្ថិភាពៈ ច្បាប់កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេស និងកិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលយូរដ៏គួរឲ្យទាក់ទាញ។តំបន់យុទ្ធសាស្ត្រៈ ដែលត្រូវបានគាបឲ្យនៅចំកណ្ដាលដោយប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងពីរគឺ ថៃ និងវៀតណាម នៅចំកណ្ដាលរវៀង ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងលូតលាស់ យ៉ាងធំបំផុត និងលឿនបំផុតរបស់ពិភពលោក គឺចិន និងឥណ្ឌា និងអង្គុយនៅរវៀងចន្លោះទ្វីបអូស្ត្រាលី និងអាស៊ី ដោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងជំនួញ ភ្ជាប់ប្រទេសនេះទៅនឹង ទ្វីបទាំងពីរ។ស្ថេរភាពនយោបាយៈ ប្រទេសនេះមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីតែមួយជាង១ភាគ៤នៃសតវត្ស ជាមេដឹកនាំមិនមែនជាក្សត្រយូរជាងគេបំផុតក្នុងអាស៊ីអគ្នេយ៍។សមាហរណកម្មជំនួញៈ អាស៊ានដែលដាក់បញ្ចូលគ្នា សម្រាប់ច្រកចូលដែលកើនឡើងទៅរកទីផ្សារក្នុងតំបន់ ស្ថានភាពប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច (LDC) ផ្ដល់ច្រកចូលមិនគិតពន្ធចំពោះទីផ្សារដែលមានការអភិវឌ្ឍខ្ពស់ក្នុង អឺរ៉ុប និងអាមេរិក។ភស្តុភារដែលប្រសើរឡើងៈ កំពង់ផែសមុទ្រជ្រៅ, ផ្លូវដែក, ផ្លូវថ្នល់ និងការតភ្ជាប់ជើងហោះហើរជុំវិញប្រទេសនិងនៅ អាស៊ីកំពុងកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។កន្លែងទាក់ទាញរបស់និវត្តជនៈ ដោយអាស្រ័យទៅលើ គុណភាពនៃជីវិតដែលមានតែមួយ និងមានតម្លៃថោក។ប្រទេសកម្ពុជាគឺមានតែមួយៈ ប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចទាំងឡាយ ដែលមានសក្ដានុពលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ ជាទូទៅមិនស្វាគមន៍យ៉ាងសកម្មចំពោះការវិនិយោគនោះទេ ហើយ វាមិនសូវមានស្ថេរភាពនយោបាយ និងហិរញ្ញវត្ថុនោះឡើយ។ការបូកបញ្ចូលគ្នានៃរដ្ឋាភិបាលដែលមានស្ថេរភាព និងឧស្សាហកម្មធនាគារ គោលនយោបាយគាំទ្រធុរកិច្ច និងវិនិយោគបរទេស ព្រមទាំងសក្ដានុពលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏មហិមាគឺវាកម្រមានមែនទេន។ ស្ថេរភាពហិរញ្ញវត្ថុនិងរដ្ឋាភិបាល គឺជាប់ទាក់ទងគ្នាជាពិសេសជាមួយនឹងទីផ្សារដែលមានលក្ខណៈចាស់ទំជាងមុន មានឧបសគ្គកាន់តែធំទៅផ្សំជាមួយនឹងសក្ដានុពលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែតិចទៅ។ នេះជាការរួមបញ្ចូលគ្នាមិនធម្មតាមួយនៃកត្តាគាំទ្រការរីកចម្រើននិងការអភិវឌ្ឍបានផ្តល់នូវការអភិវឌ្ឍនិងការរីកចំរើនប្រកបដោយចីរភាពរួចជាស្រេច នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែនៅមានលុយជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើឲ្យកើតមានឡើង។ នេះគឺជាប្រទេសមួយ ដែលប្រជានុរាស្ត្រចង់បានការរីកចម្រើន ហើយធ្វើរឿងរ៉ាវអស្ចារ្យជាច្រើនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ វាជាពេលវេលាដ៏រំភើបមួយសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ ក្នុងការទន្ទឹងរង់ចាំអនាគតដ៏ភ្លឺស្វាងមួយផង និង សម្រាប់ វិនិយោគិនបរទេសដ៏មានសក្ដានុពល ស្វែងរកព្រំដែនវិនិយោគផង។ គោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រធុរកិច្ច បានជួយទាក់ទាញវិនិយោគពីបរទេសមកកាន់វិស័យទីផ្សារផ្សេងៗជាច្រើន ដែលរួមមានៈ ការិយាល័យ និងការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្ម, ការអភិវឌ្ឍផ្នែកលក់រាយ, ការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្ម, អចលនទ្រព្យលំនៅស្ថាន, ការអភិវឌ្ឍកសិកម្ម។ វាត្រូវបានគេដាក់ដោយចំៗផងដែរដោយអាស្រ័យទៅលើ ភាពកៀកជិតនៃរាងកាយទៅនឹងទីផ្សារដ៏រស់រវើកបំផុតមួយចំនួននៅលើភពផែនដីនេះ។ សភាពពិតមួយនេះគឺត្រូវបានគេបណ្ដាក់ទុន និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ដែលពង្រឹងចំណងកម្ពុជាទៅនឹងទីផ្សារអភិវឌ្ឍធំៗជាច្រើន។ កម្ពុជាមានកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេង និងប្រកបដោយថាមពល ព្រមទាំងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សំបូរបែប និង ល្បីល្បាញ។ រតនវត្ថុទាំងពីរនេះ ត្រូវបានដាក់នៅចំកណ្ដាលទិដ្ឋភាពមួយ ពេញទៅដោយសម្រស់ធម្មជាតិ ដែលទាក់ទាញទេសចរណ៍បានកាន់តែច្រើនរៀងរាល់ឆ្នាំ។ វាជាពិភពមួយពោរពេញដោយឱកាសសម្រាប់វិនិយោគិនដែលមានបំណងដើម្បីបំពេញនូវសេចក្ដីព្យាយាមរបស់ពួកគេ និងនាំយក នូវការយល់ដឹង ព្រមទាំងដើមទុនលំដាប់ទីមួយរបស់ពិភពលោកមកកាន់តុចចារនេះ។ វានៅជាជ្រុងមួយនៃពិភពលោកដែលត្រូវបានមនុស្សជាច្រើនមើលរំលង។ ការធ្វេសប្រហែសនេះគឺជារឿងមួយដែលពួកគេអាចនឹងរស់នៅដោយភាពសោកស្ដាយ។ បើទោះបីជាមានកត្តាហានិភ័យនៅក្នុងការវិនិយោគណាមួយក៏ដោយ ក៏មូលដ្ឋានគ្រឹះនៅទីនេះគឺរឹងមាំមិនគួរឲ្យជឿ។ ហេតុនេះ គម្រោងអភិវឌ្ឍបរទេសដែលគ្រោងឡើងនិងរៀបចំបានត្រឹមត្រូវ មានទស្សនវិស័យដ៏ប្រសើរ។ ទីនេះគឺជាកន្លែងដែលសុបិនមិនត្រឹមតែអាចក្លាយជាការពិតនោះទេ តែសុបិនទាំងនេះអាចរៀបចំទុកនូវអនាគតបានផងដែរ។ តើលោកអ្នកចង់សាងសង់អ្វី? វារីកសិកម្ម? កសិកម្មសរីរាង្គ? សណ្ឋាគារលំដាប់ពិភពលោក? ខុនដូមានលក្ខណៈសិល្បៈ? សូមស្វែងរកនូវការវិនិយោគអចលនទ្រព្យដ៏អស្ចារ្យឥឡូវនេះ! ២) ទស្សនវិស័យបច្ចុប្បន្ន និង និន្នាការអភិវឌ្ឍសំខាន់ៗ ប្រទេសនេះរីករាយនឹងការរស់នៅដោយការចំណាយទាប ដែលជួយឲ្យថ្លៃឈ្នួលទាបដែរ ហេតុនេះធ្វើឲ្យប្រទេសនេះក្លាយជាកន្លែងមួយដែលវិនិយោគិនអាចចាប់ផ្ដើមដម្បូងជាមួយនឹងហានិភ័យទាប។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានគោលនយោបាយធុរកិច្ចសេរី ហើយកំពុងតែស្វែងរកយ៉ាងសកម្មដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេសបន្ថែមទៀត។ វាជាប្រទេសដ៏ស្រស់ស្អាតមួយ ដែលមានបេតិកភណ្ឌសំបូរបែប បើកឱកាសជាច្រើននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍។ វាមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រល្អខុសគេ ធ្វើឲ្យវាឈានទៅកាន់ទីផ្សារដែលកំពុងតែរីកចម្រើន ធំៗបំផុត និងសកម្មបំផុតក្នុងពិភពលោកបាន។ ដោយសារសមាជិកភាពរបស់ប្រទេសនេះនៅក្នុងអាស៊ាន ប្រទេសនេះមានលទ្ធភាពចូលទៅកាន់តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីរបស់អាស៊ានបាន។ អាស៊ានគឺវាហាក់ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុបយ៉ាងអីចឹងដែរ សម្រាប់ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់អាស៊ី អគ្នេយ៍។ ដើម្បីជាការប្រៀបធៀប ប្រទេសទាំងឡាយនៅសហភាពអឺរ៉ុប មានប្រជាជនចំនួន ៥០៨ លាននាក់ ហើយប្រទេស អាស៊ានមានប្រជាជន ចំនួន ៦២៥ លាននាក់ ហើយជាទីផ្សារដែលមិនសូវចាស់ទុំប៉ុន្មានទេ ជាហេតុផ្ដល់ឱកាសកាន់តែទូលាយសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិក សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩។ អង្គការពហុជាតិនេះ មានគោលបំណងត្រឹមត្រូវចំពោះការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សម្រាប់ក្រុមប្រទេសទាំងឡាយដែលមានទីតាំងនៅចន្លោះប្រទេសអូស្ត្រាលី និងចិន ប្រទេសជាច្រើនក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនេះ គឺជាប្រទេសដីកោះ។ ប្រសិនបើអាស៊ានគឺជាប្រទេសតែមួយ វានឹងជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី ៧ ក្នុងពិភពលោក បន្ទាប់ពី សហរដ្ឋអាមេរិក, ចិន, ជប៉ុន, អាល្លឺម៉ង់, បារាំង និងចក្រភពអង់គ្លេស។ សូមមេត្តាកត់សម្គាល់ថា អាល្លឺម៉ង់ បារាំង និងចក្រភពអង់គ្លេស គឺសុទ្ធតែជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប អង្គការអាស៊ាន សង្ឃឹមថានឹងដណ្ដើមបានសញ្ញាប័ត្រមួយចំនួនដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុតមួយ (LDC), ដែលផ្ដល់ឲ្យប្រទេសនេះ នូវលទ្ធភាពពិសេស និងពាណិជ្ជកម្មសេរីទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប និងទីផ្សារអាមេរិកខាងជើង។ ស្ថានភាពប្រទេសមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចរបស់កម្ពុជា បានផ្ដល់លទ្ធភាពពិសេសចំពោះទីផ្សារមានជាងគេបំផុតមួយចំនួននៅក្នុងពិភពលោកសម្រាប់ផលិតផលជាក់លាក់មួយចំនួន។ ជាក់ស្ដែងគុណសម្បត្តិរបស់ប្រទេសនេះគឺជាប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុតមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានការ អភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត នៅមានចំណុចខ្សោយជាច្រើនដូចជា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅមានកំណត់នៅឡើយ និងភាពក្រីក្រនៅពាសពេញ ប្រទេស។ ប៉ុន្តែ ជាងនេះទៅទៀត មានភស្តុតាងមួយបង្ហាញថាក្រុមហ៊ុនបរទេសជាច្រើនបានផ្ដល់នូវប្រាក់ខែប្រសើរជាងមុន និងលក្ខខណ្ឌការងារល្អសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់។ នេះមានន័យថាការវិនិយោគក្នុងប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត អាចជាករណីនៃការធ្វើសេចក្ដីល្អ ខណៈពេលដែលធ្វើឲ្យកាន់តែប្រសើរទៅទៀត ពោលគឺលោកអ្នកអាចមានអារម្មណ៍ល្អអំពីការកែលម្អ ដែលការវិនិយោគរបស់លោកអ្នកកំពុងតែនាំយក មកកាន់ប្រទេសនេះ ខណៈមានសេចក្ដីរីករាយនឹងផលប្រយោជន៍ដែលលោកអ្នកទទួលបានតាំងពីបន្ទាត់ខាងក្រោមទៅ។ ជាការពិតណាស់ អត្រាភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាចនឹងធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក ពី ៤៧.៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ មកនៅត្រឹម ២៣ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០១១។ ដូច្នេះក្នុងខណៈដែលប្រទេសនេះនៅតែជាប្រទេសក្រីក្រ គេក៏មើលឃើញនូវការអភិវឌ្ឍទៅមុខដែលមិនគួរឲ្យជឿផងដែរ។ ហេតុការណ៍នេះជួយធានាបានថា ការវិនិយោគនឹងមានផលចំណេញច្រើនសម្រាប់វិនិយោគិន។ ជាងនេះទៅទៀត កម្ពុជាគឺស្ថិតនៅចំផ្លូវកណ្ដាលរវៀងចិននិងឥណ្ឌា។ នាពេលថ្មីៗនេះ ឥណ្ឌាបានស្នងតំណែងចិនជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនឆាប់រហ័សជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោក។ បើអាស្រ័យទៅលើទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសកម្ពុជា មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រល្អប្រសើរ ចំពោះទីផ្សារដ៏ធំនិងកំពុងលេចធ្លទាំងពីរនេះ។ ភោគទ្រព្យនាពេលអនាគតត្រូវបានធានាយ៉ាងច្បាស់ថា ត្រូវសម្រេចដោយអ្នកណាដែលមានលទ្ធភាពអាចចូលទៅកាន់ទីផ្សារដ៏ធំសម្បើម និងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សទាំងនេះបាន។ កិច្ចពិភាក្សាកំពុងតែដំណើរការ រវៀងឥណ្ឌានិង អាស៊ាន ដែលអាចបង្កើតបាននូវ ប្លុកទីផ្សារស្រដៀងគ្នាមួយ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១០ តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរី ចិនអាស៊ាន (ACFTA) បានក្លាយជាការពិត នាំឲ្យប្រទេសជាសមាជិកអាចចូលទៅកាន់ប្លុកពាណិជ្ជកម្មមួយដែលមានប្រជាជន ១ពាន់ ៧រយលាននាក់។ អាស៊ានក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយនឹងប្រទេសអូស្ត្រាលី និង នូវែលហ្សេឡង់ ដែលបង្កើតបានតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីមួយទៀតនៅក្នុងទិសដៅផ្សេងទៀត គឺ តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរី អាស៊ានអូស្ត្រាលីនូវែលហ្សេឡង់ (AANZFTA). នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៣ សន្ទស្សន៍សេរីភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់មូលនិធិបេតិកភ័ណ្ឌបានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជាលេខ ៣៥ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១៧០ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច។ នេះចាត់ទុកដូចជាប្រទេសជប៉ុន និងកន្លែងជាច្រើនទៀត ដែលវាឈានមុខគេក្នុងចំណោមប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួននៅក្នុងសហគមន៍អាស៊ាន។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ពីកម្រិតមិនធម្មតារបស់ខ្លួននៃភាពទាក់ទាញបានទីផ្សារសម្រាប់ប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត។ វិស័យដែលគួរកត់សម្គាល់រួមមានៈ ឱកាសនៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ៈ ដោយប្លែកពីប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួន ដូចជាថៃ និងវៀតណាម ប្រទេសកម្ពុជា មានឆន្ទៈយ៉ាងមុតមាំដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគបរទេស នៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍របស់ខ្លួន។ ទេសចរណ៍គឺជាវិស័យមួយដែលកម្ពុជាចង់ទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេសជាគេបំផុត។ គោលបំណងនេះគឺវាខុសប្លែកគ្នាបន្តិចបន្តួចជាងប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួន ដូចជាថៃ វៀតណាម និងនាពេលថ្មីៗនេះគឺប្រទេសឡាវ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ទេសចរណ៍នៅកម្ពុជាបានផ្ទុះឡើង ទទួលបានចំនួនកើនឡើងទ្វេដង ជាច្រើនឆ្នាំ ហើយទទួលបានភ្ញៀវទេសចរ ៤.៥ លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។ នៅឆ្នាំ ១៩៩២ អង្គរវត្ត ដែលជាវិមានសាសនាធំជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក ត្រូវបានដាក់ឈ្មោះជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ វាទាក់ទាញបាននូវផលប្រយោជន៍យ៉ាងសំខាន់ ធ្វើឲ្យមានកំណើនសណ្ឋាគារ និង សេវាដទៃៗទៀតក្នុងទីក្រុងក្បែរខាងខេត្តសៀមរាប។ ខណៈពេលដែលប្រាសាទនេះបានក្លាយជាតំបន់ដែលល្បីល្បាញជាងគេបំផុតនៅកម្ពុជា វាមិនមានកង្វះខាតនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងសម្រស់ធម្មជាតិទៀតទេសម្រាប់ទាក់ទាញ លុយដុល្លាពីទេសចរណ៍បន្ថែមទៀតមកឲ្យប្រទេស។ ការអភិវឌ្ឍសណ្ឋាគារ ទាលានវាយកូនហ្គោល និងសេវាដទៃទៀត គឺជាទីផ្សារយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានកំណត់ត្រាតាមដាននូវការដោះស្រាយជាមួយនឹងផ្នែកអភិវឌ្ឍនេះ ដូចជានៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ដែលត្រូវបានមើលឃើញនាពេលថ្មីៗនេះថាជាលទ្ធភាពដ៏ធំសម្បើមសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ។ កំណើនលក់រាយៈ វិស័យទីផ្សារលក់រាយកំពុងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សៈ ផ្សារទំនើបថ្មីៗដូចជា អ៊ីអន ពោលគឺអ៊ីអន ២ និង ផាកសាន់នឹងដាក់ដំណើរការឆាប់ៗក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ កំពុងតែមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅលើវិស័យលក់រាយនៅរាជាធានីភ្នំពេញ។ បើយោងទៅតាមក្រុមហ៊ុន Knight Frank Cambodia បានឲ្យដឹងថា “អចលនទ្រព្យកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់នូវពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ២០១៥ថា ការផ្គតផ្គង់សរុបកំពុងកសាងយ៉ាងលឿនៈ ឆ្នាំ២០១១ ទំហំ ៥៩,១៥៤ ម៉ែត្រក្រឡា, ២០១២ ទំហំ ៦៦,១៥៤ ម៉ែត្រក្រឡា, ២០១៣ ទំហំ ៧២,១១៤ ម៉ែត្រក្រឡា, ២០១៤-១៥ទំហំ ១៣៤, ១៥៣ ម៉ែត្រក្រឡា, ឆ្នាំ២០១៦ ប្រហែល ២២៣,១៧៣ ម៉ែត្រក្រឡា, ២០១៧ ប្រហែល ២៩៧,៥៩១ ម៉ែត្រក្រឡា។ ជាមួយនឹងច្រកចូលនៃម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនម៉ាកថ្មី និងការពង្រីកបន្ថែមនូវសិទ្ធិអាជីវកម្មដែលមានស្រាប់ក្នុងវិស័យលក់រាយ ការផ្គត់ផ្គង់នៅតាមស្រុកខណ្ឌ កំពុងថយចុះ។ ការធ្លាក់ចុះហ៊ុននៃការផ្គត់ផ្គង់លក់រាយអាចទាក់ទិនទៅនឹងម៉ាក់ថ្មីៗ ដែលមានស្រាប់ កំពុងតែកើនឡើងខ្លាំងនៅខាងក្រៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលអតិថិជនជាច្រើនកំពុងជ្រើសរើសជាកន្លែងសម្រាប់រស់នៅ។ ឱកាសវិនិយោគផ្នែកកសិកម្មៈ ដោយមានទឹកបរិបូរនិងដីសំបូរជីជាតិ ផ្សំនឹងកម្លាំងពលកម្មដែលអាចស្វែងរកបាននៅក្នុងស្រុក បង្កើតបាននូវឱកាសសំខាន់មួយសម្រាប់ ការវិនិយោគ និងការអភិវឌ្ឍផ្នែកកសិកម្ម ដូចជាការធ្វើកសិកម្មសរីរាង្គ និងកសិកម្មកែឆ្នៃ។ ដៃគូបរទេសមិនត្រឹមតែនាំដើមទុនមកប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងនាំមកនូវចំណេះដឹងនិងជំនាញពិសេសមកជាមួយផង។ ទោះបីជាវិនិយោគិនបរទេសមិនមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីក៏ដោយ  ក៏ការកាន់កាប់ដីអាចធ្វើទៅបានតាមរយៈកិច្ចសន្យាជួលនិងបណ្ដាក់ទុនរួម រយៈពេល ៩៩ឆ្នាំ ដែលដៃគូក្នុងស្រុកកាន់កាប់យ៉ាងហោច ៥១ភាគរយនៃហ៊ុនសរុប។ វិស័យកសិកម្មសំខាន់ៗមួយចំនួនរួមមានៈ ជលផល, ការកែឆ្នៃកៅស៊ូ, ការកែឆ្នាំស្ករ, ក្រចៅ, រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងដូង, និង ផ្លែឈើតំបន់ត្រូពិក ព្រមទាំងផលិតផលសរីរាង្គជាច្រើនប្រភេទទៀត។ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI): ពេញមួយទសវត្សឆ្នាំ ១៩៩០ ប្រទេសកម្ពុជាបានទាក់ទាញចំនួនកើនឡើងនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ ម៉ាឡេស៊ីបានទទួលមុនគេ ហើយបានច្បាមយកនូវផលចំណេញយ៉ាងសម្បើមអស្ចារ្យក្នុងនាមជាអ្នកមកកាន់ទីនេះដម្បូងគេ ព្រមទាំងទទួលបានសម្បទានវិនិយោគ ដូចជាការរុករករ៉ែ និងព្រៃឈើជាដើម។ ប្រទេសកម្ពុជាបានធ្វើដំណើរយ៉ាងវែងឆ្ងាយចាប់តាំងពីម៉ាឡេស៊ីបានកត់សម្គាល់ជាលើកដម្បូងចំពោះប្រទេសនេះនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការកែលម្អនិងការអភិវឌ្ឍផ្ទៃក្នុង ប៉ុន្តែនៅតែមានកន្លែងទំនេរយ៉ាងធំធេងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀត។ កំណត់ត្រាតាមដានដ៏ល្អមួយនៃការកែលម្អផ្សំជាមួយនឹង កំណើនដែលនៅមានសល់យ៉ាងច្រើនគឺជាស្ថានភាពមួយដែលទាកទាញវិនិយោគិនបានយ៉ាងអស្ចារ្យ។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៣) ការពិនិត្យឡើងវិញអចលនទ្រព្យកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៥ របស់គេហទំព័រ Realestate.com.kh: តើស្ថានភាពអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសនាពេលឥឡូវនេះគឺឆ្នាំ ២០១៦បានមកដល់ វាយ៉ាងម៉េចដែរសម្រាប់វិនិយោគិនអចលនទ្រព្យ? សេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សៈ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ជាង១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ គឺជាតំបន់ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរហ័សបំផុត និងស្ថេរភាពបំផុតក្នុងតំបន់អាស៊ីអគ្នេយ៍ កំណត់ត្រាកំណើនGDPជាមធ្យមគឺ ៧.០% ក្នុងមួយឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ អត្រានេះបានធ្លាក់ចុះតែបន្តិចប៉ុណ្ណោះគឺមកនៅត្រឹម ៦.៩ %។ កម្ពុជាមានស្ថិតិប្រជាជនសរុបចំនួន ១៥.៤ លាននាក់ ហើយភ្នំពេញដែលជារាជធានី និងជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសកម្ពុជាមានស្ថិតិប្រជាជនសរុបប្រហែលជា ២.៥ លាននាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០១៥នេះ គឺជា ស្ថិតនៅលំដាប់លេខ២ បន្ទាប់ពីឡាវនិងអាស៊ីអគ្នេយ៍ សម្រាប់អត្រានៃការពង្រីកទីក្រុងបន្ថែមយ៉ាងឆាប់រហ័ស នេះបើតាមការគូសបញ្ជាក់ដោយធនាគារពិភពលោក។ អាថ៌កំបាំងមួយក្នុងចំណោមអាថ៌កំបាំងសំខាន់ៗ របស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីទទួលបានជោគជ័យ ក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនបានបង្កើតនូវបរិយាកាសទាក់ទាញសម្រាប់ការវិនិយោគបរទេសហើយនេះនៅតែជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់។ នៅឆ្នាំ ២០១៥ កម្ពុជាទទួលបានជាង ៤កោដិដុល្លាអាមេរិក ក្នុងការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) និងមានជនបរទេសអចិន្រ្តៃយ៍ជាង ៧៨,០០០ នាក់។ Realestate.com.kh បានស្នើថាកម្ពុជាកំពុងក្លាយជាមេដែកសម្រាប់ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសដោយសារតែភាពសម្បូរបែបនៃកម្លាំងពលកម្មដែលមានតម្លៃទាប, នគរូបនីយកម្មយ៉ាងឆាប់រហ័ស, ទីផ្សារអតិថិជនវណ្ណៈកណ្តាលកំពុងកើនឡើង, ឧបសគ្គតិចតួចក្នុងការជ្រៀតចូលសម្រាប់អាជីវកម្មបរទេស, ភាពជំនាញពិតប្រាកដក្នុងភាសាអង់គ្លេស, ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធដារគួរឱ្យទាក់ទាញ និងការលើកលែងពន្ធនាំចូល / នាំចេញ បន្តកែលម្អបណ្តាញភស្តុភារ និងសេដ្ឋកិច្ចដែលគាំទ្រដោយប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ ជាងនេះទៅទៀ ដោយមានចំណងសាមគ្គីភាពនៃអាស៊ាន ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងល្អ ហ៊ុំព័ទ្ធដោយប្រទេសដែលមាន សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ខ្លាំងៗ កំពុងតែជួលយកប្រតិបត្តិផលិតដែលមានជំនាញកម្រិតទាននិងកណ្ដាលមកកាន់ព្រះរាជាណាចក្រមួយនេះ។ ឱកាសឧស្សាហកម្មថ្មីៗទាំងនេះ កំពុងតែបន្ធូបន្ថយការពឹងផ្អែកសេដ្ឋកិច្ចតែទៅលើឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ហើយផ្ដល់ឱកាសបន្ថែមទៀតដល់កម្មករដែលមានប្រាក់ឈ្នួលទាបសម្រាប់កំណើនមុខរបរនិងជំនាញ។ ប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងតែឈានចូលទៅរកសមាគមពិភពលោករួមគ្នាតែមួយតាមរយៈបច្ចេកវិទ្យាផងដែរ ពោលគឺតាមរយៈការ កើនឡើងយ៉ាងគំហុកនូវច្រកចូលបណ្ដាញអ៊ិនធើណិតសម្រាប់ប្រជាជនទាំងអស់។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ កម្ពុជាមានអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ិនធើណិតដល់ទៅជាង ៥លាននាក់ ស្មើនឹង មួយភាគបីនៃចំនួនប្រជាជនសរុប ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១០មក ជនបរទេសត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យកាន់កាប់បន្ទប់ជួល និងខុនដូ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែមិនមែនជា ដីធ្លីទេ ហើយក៏មិនមែនអគារជាន់ទី១ដែរ។ ខណៈពេលដែលការកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ជនបរទេសនៅមិនទាន់ស្របច្បាប់ ដីធ្លីអាចត្រូវបានជួលក្នុងរយៈពេលវែងដោយជនបរទេស ហើយដែលអាចជួលជាថ្មីបានទៀត និងតាមរយៈក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ក្នុងតំបន់ចំនួនភាគច្រើន ចូលហ៊ុនគ្នានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រចនាសម្ព័ន្ធទាំងនេះ គឺមានសុវត្ថិភាពជាង គម្រោងផ្លូវច្បាប់របស់ប្រទេសដទៃក្នុងអាស៊ីអគ្នេយ៍នេះ ដែលសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីជនបរទេសត្រូវបានហាមឃាត់។ ទិដ្ឋភាពទូទៅរាជាធានីភ្នំពេញៈ ភ្នំពេញគឺជារាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា ស្ថិតនៅចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេទាំងបីគឺ ទន្លេមេគង្គ, ទន្លេបាសាក់ និងទន្លេសាប។ តំបន់ដែលមានប្រជាជនច្រើនកុះករាជធានីភ្នំពេញគឺជា ទីជម្រកសម្រាប់ប្រជាជនប្រហែលជា ២.៥ លាននាក់។ ភ្នំពេញគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ព្រោះវាមានចំនួនមួយភាគធំនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់នៅក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះបានបង្កឱ្យមានកំណើនអចលនទ្រព្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ ហើយការសាងសង់កពុងតែធ្វើឡើងនៅទូទាំងទីក្រុង, ជាមួយ សណ្ឋាគារថ្មីៗយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់,  ភោជនីយដ្ឋាន, បារ, ព្រមទាំងអគារ លំនៅស្ថាននិងអគារពាណិជ្ជកម្មខ្ពស់ៗ ដែលផុសឡើងនៅជុំវិញទីក្រុង។ តំបន់ឧស្សាហកម្មនៅជាយក្រុង ក៏បានពង្រីកបន្ថែមជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនោះ ព្រមជាមួយកំណើនយ៉ាងធំធេង ក្នុងវិស័យបុរី ពាសពេញតំបន់ជាយក្រុងភ្នំពេញ “បុរី” មានន័យជាពិសេសថាជាការអភិវឌ្ឍលំនៅស្ថានលក្ខណៈសមាគមដោយហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ ត្រូវរត់ការដោយខ្លួនឯង។ អចលនទ្រព្យប្រភេទនេះកំពុងតែមានប្រជាប្រិយភាពជាមួយនឹងអ្នកទិញក្នុងស្រុក ហើយក៏មានការផ្ដល់ជូនប្រភេទផ្ទះប្លែកៗពីគ្នាផងដែរ។ អចលនទ្រព្យទាំងនេះភាគច្រើនត្រូវបានទិញតាំងពីមុនពេលសាងសង់ម្ល៉េះ។ គម្រោងមេរាជធានីភ្នំពេញឆ្នាំ ២០៣៥ ជិតបានបញ្ចប់ហើយដោយរាជរដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំនេះ ស្វះស្វែងគ្រប់គ្រងគម្រោងទីក្រុង សម្រាប់ការពង្រីកទីក្រុង និងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មីៗ ដើម្បីផ្ដល់ទីស្នាក់អាស្រ័យដល់ចំនួនប្រជាជនដែលកំពុងេតែកើនឡើង។ រហូតមកដល់ឥឡូវ ទីក្រុងមិនទាន់មានបទបញ្ញត្តិបែងចែកតំបន់ ហើយក៏មិនទាន់មានគម្រោងអភិវឌ្ឍក្រុងជាក់ច្បាស់ដែរ។ បើយោងទៅលើការស្រាវជ្រាវរបស់គេហទំព័រ Realestate.com.kh បានឲ្យដឹងថា ផ្ទះល្វែងស្ថិតនៅកណ្ដាលក្រុងមានតម្លែប្រហែលជា ៣០០០ដុល្លាអាមេរិកក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡា គិតជាមធ្យមទូទាំងតំបន់ស្នាក់នៅសំខាន់ៗ។ ថ្លៃជួលអាចចាប់ពី ៩ ទៅ ១៤ ដុល្លាអាមេរិកក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡាក្នុងមួយខែអាស្រ័យទៅលើទីតាំងនិងគុណភាព។ ផ្ទះវីឡាជាទូទៅមានតម្លៃថ្លៃជាងផ្ទះល្វែង ប្រហែលជា ៣៥០០ ទៅ ៤៥០០ដុល្លាអាមេរិកក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡា។ តម្លៃជួលសម្រាប់ ផ្ទះវីឡាយ៉ាងទាបចាប់ពី ៦ ទៅ ២៧ ដុល្លាអាមេរិក ក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡា។ ការអភិវឌ្ឍបន្ទប់ជួលពីលំដាប់ទាបទៅមធ្យម សំដៅទីផ្សារក្នុងស្រុក ជាមធ្យម ពី ២០០ ទៅ ៥០០ ដុល្លាអាមេរិកក្នុងមួយខែសម្រាប់ មួយបន្ទប់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលក្រុងភ្នំពេញ។ ទីផ្សារខុនដូប្រណីតមានតម្លៃខ្ពស់និងសេវាល្អ ត្រូវបានដាក់តម្លៃខ្ពស់ជាងនេះ ក៏ប៉ុន្តែតម្លៃទាំងនេះខុសគ្នាទៅតាមការអភិវឌ្ឍ អាស្រ័យលើទំហំ ទីតាំង និងគុណភាព។ សង្កាត់បឹងកេង ខណ្ឌចំការមន ជាខណ្ឌដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងគេបំផុតក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលតម្លៃដីធ្លីឡើងដល់ ៦០០០ ដុល្លាក្នុង មួយម៉ែត្រក្រឡា នៅកន្លែងខ្លះ។ កាលដើមឡើយ ផ្ទះវីឡា ជាជម្រើសដ៏មានប្រជាប្រិយសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារដែលមានប្រាថ្នារស់នៅ ក្នុងខណ្ឌចំការមន ក៏ប៉ុន្តែជាទូទៅផ្ទះវីឡាជាច្រើននាពេលឥឡូវត្រូវបានកម្ទេចចោល ហើយដីត្រូវបានលក់ចេញសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ ឬត្រូវបម្លែងឲ្យទៅជាសណ្ឋាគារ ឬភោជនីយដ្ឋានទៅវិញ។ ការអភិវឌ្ឍខុនដូ និងសណ្ឋាគារដែលមានតម្លៃថ្លៃ កំពុងតែផ្លាស់ប្ដូរតំបន់នេះ ទាំងស្រុងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ប៉ុន្តែ ខណៈពេលមានការកកស្ទះកំពុងតែកើនឡើង និងភាពកង្វះខាតនៃចំណតឡាន នៅក្នុងទីក្រុងនិង នៅជុំវិញទីក្រុងកំពុងតែបង្កើតឡើងនូវបញ្ហាយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ តំបន់អចលនទ្រព្យលំនៅស្ថានរាជធានីភ្នំពេញបន្តទៀតនេះរួមមាន តំបន់នៅភាគខាងលិច និងខាងត្បូងទីក្រុង ផ្ទៃដីតំបន់ជ្រោយចង្វាកំពុងតែមើលឃើញថាជាតំបន់អភិវឌ្ឍដ៏ធំសម្រាប់អ្នកអភិវឌ្ឍបរទេស និងក្នុងស្រុក ហើយការដាក់កម្រិតកម្ពស់នៅទីនេះស្ដីទៅលើអគារថ្មីៗមិនមានកំណត់ទេ។ តំបន់ទាំងនេះគឺវាកៀកនឹងរាជធានីភ្នំពេញ តែតម្លៃដីធ្លីនៅទាបជាគេឆ្ងាយណាស់។ បច្ចុប្បន្ននេះ កន្លែងទំនេរសម្រាប់ការិយាល័យលំដាប់ខ្ពស់ និងលំដាប់មធ្យមទូទាំងក្រុងភ្នំពេញកំពុងតែកើនឡើងយ៉ាងគំហុក ជាមួយនឹងគម្រោងអគារខ្ពស់ៗ ចាប់ផ្ដើមដាក់ចូលទៅក្នុងទីផ្សារ បម្រុងនឹងបញ្ចប់ប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។ បរិវេណការិយាល័យថ្មីៗទាំងនេះ នាំមកជូនក្នុងតម្លៃដែលអាចផ្ដួលតម្លៃផ្ទះវីឡា ផ្ទះល្វែង និងអចលនទ្រព្យចាស់ៗដទៃទៀត។ ការិយាល័យចំណាត់ថ្នាក់ B&C បង្ហាញឲ្យឃើញនូវប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងបំផុត ខណៈពេលដែលការិយាល័យចំណាត់ថ្នាក់ A គឺហួសពីថិវិការបស់ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក។ ជម្រើសអចលនទ្យព្យពាណិជ្ជកម្មនៅក្រុងភ្នំពេញ ត្រូវបានកំណត់ថានឹងរីកចម្រើនខ្លាំងនាពេលអនាគត ជាពិសេសជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃអាស៊ាន និង សមាគមសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន (AEC)។ និន្នាការមួយទៀតគឺ អំពីការមកដល់នៃមជ្ឈមណ្ឌលលក់ទំនិញ និងផ្សារទំនើបគុណភាពខ្ពស់។ ហាងលក់ទំនិញអន្តរជាតិលេខមួយនៅកម្ពុជា បានបើកទ្វាររបស់ខ្លួននៅក្នុងខែ មិថុនាឆ្នាំ២០១៤ គឺផ្សារអ៊ីអន។ ផ្សារអ៊ីអនបានមើលឃើញនូវតម្រូវការខ្ពស់សម្រាប់ ហាងលក់ទំនិញពីអ្នកលក់រាយបរទេស និងក្នុងស្រុក។ អ្នកទិញសិទ្ធិអាជីវកម្មអន្តរជាតិប្រភេទថ្មី ដែលមិនបានអើពើនឹងទីផ្សារកម្ពុជាអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ បដិសេធមិនព្រមចូលមកកាន់ទីផ្សារនេះ បែជាមើលឃើញនូវចំណុចទាក់ទាញនៃការកាន់កាប់តំណែងទាំងនេះនៅក្នុងបរិវេណទាំងឡាយដូចជា អ៊ីអនម៉ល ខណៈពេលដែលវាឆ្លុះបញ្ចាំងនូវស្តង់ដារអន្តរជាតិនៃទីកន្លែងលក់រាយ និងការគ្រប់គ្រងកន្លែងលក់រាយ។ ផ្សារទំនើបថ្មីនេះបានបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកទិញសិទ្ធិអាជីវកម្មទាំងនេះ ថា មានឱកាសជាច្រើន ហើយថាមានកន្លែងរួចជាស្រេចសម្រាប់ពួកគេដើម្បីចាប់ផ្ដើមដាក់នូវផលិតផលដែលមានម៉ាករបស់ពួកគេ។ ផាកសាន់ម៉ល នៅវិថីសហពន្ធរុស្ស៊ីគឺជាផ្សារទំនើបបន្ទាប់ដែលត្រូវបើកនៅរាជធានីភ្នំពេញ ហើយកំពុងតែស្ថិតនៅក្រោមការសាងសង់។ អ៊ីអនទី២ ក៏កំពុងតែមានពាក្យចចាមអារាមថានឹងត្រូវសាងសង់បន្តទៀត។ រុក្ខវិថីទួលគោកគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលលក់ទំនិញ និងបរិវេណរោងកុនដ៏ល្បីល្បាញ សាងសង់យ៉ាងល្អប្រសើរ និងទំនើប ស្ថិតនៅក្នុងខណ្ឌទួលគោក។ ទីផ្សារខុនដូក្នុងរាជធានីភ្នំពេញបន្តពង្រីកបន្ថែម ជាមួយនឹងវិនិយោគិនដម្បូង នៅក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍមជ្ឈិមរីករាយនឹងអំណររហូតដល់ទៅ ៣០%ពីការទិញគម្រោងមុនការសាងសង់។ ការអភិវឌ្ឍខុនដូដែលមានតម្លៃថ្លៃត្រូវបានកំណត់ថាបន្តបង្កើតនៅក្នុងទីតាំងលំនៅស្ថានសំខាន់ៗ ជាមួយនឹងអ្នកអភិវឌ្ឍដែលកំពុងតែផ្ដល់ជូននូវគម្រោងប្រណីតៗ នៅខាងក្រៅខណ្ឌលំនៅស្ថានបែបប្រពៃណី។ ខណៈពេលដែលទីផ្សារខុនដូត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយវិនិយោគិនបរទេស អតិថិជនជនជាតិខ្មែរកំពុងតែចាប់ផ្ដើមមានតម្រូវការខុនដូ យ៉ាងច្រើនលើសលប់សម្រាប់គោលបំណងវិនិយោគ  និង សម្រាប់ដាក់ជួល។ បញ្ហានេះបាននាំទៅរកនិន្នាការនៃអ្នកអភិវឌ្ឍក្នុងស្រុកផ្ដល់ជូននូវគម្រោងអភិវឌ្ឍខុនដូថ្នាក់ទាបទៅកាន់ទីផ្សារ ហើយការអភិវឌ្ឍប្រភេទទាំងនេះ មានតម្លៃចាប់ពី ៣០-៦០,០០០ ដុល្លា ក្នុងមួយឈុត សម្រាប់គម្រោងមុនសាងសង់ ហើយត្រូវបានទិញជាបឋមដោយអតិថិជនក្នុងស្រុក។ តម្រូវការក្នុងស្រុកគឺជាធាតុសំខាន់នៃគម្រោងខុនដូដ៏ជោគជ័យសម្រាប់អ្នកអភិវឌ្ឍក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយយោងទៅលើការកាន់កាប់អគារជាលក្ខណៈបុគ្គលរបស់ជនបរទេស (ច្បាប់ភូមិបាល) ត្រូវបានដាក់កំហិតដោយច្បាប់ដល់ទៅ ៧០%។ និន្នាការមួយទៀតយើងនឹងឃើញនៅឆ្នាំ២០១៦នេះគឺបរិវេណអភិវឌ្ឍរួមបញ្ចូលគ្នា រួមមាន ខុនដូ ការិយាល័យ និងកន្លែងលក់រាយ។ គេហទំព័រ Realestate.com.kh សូមស្នើថា មូលហេតុសម្រាប់រឿងរ៉ាវនេះគឺថាអ្នកអភិវឌ្ឍ ដឹងពីការផ្គត់ផ្គង់លើសកំណត់ដែលមានសក្ដានុពល នៅក្នុងទីផ្សារខុនដូសុទ្ធ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨-២០១៩ ហេតុនេះហើយទើបកំពុងបោះទុនទុបស្កាត់ការខាតបង់ជាមួយនឹងការផ្ដល់ជូននូវការអភិវឌ្ឍបូកបញ្ចូលគ្នា។ ការវិនិយោគកំពុងតែកើនឡើងពីប្រជាជនសិង្ហបូរី, ជប៉ុន, កូរ៉េ, តៃវ៉ាន់, ហុងកុង, និងចិន កំពុងបន្តកើនឡើងនៅក្នុងកម្ពុជា ហើយឲ្យផលយ៉ាងខ្ពស់ធានាដោយអ្នកអភិវឌ្ឍជាច្រើន នៅតែទាក់ទាញអតិថិជនពីបរទេសដែលមើលឃើញឱកាសវិជ្ជមានសម្រាប់អំណោយផលក្នុងការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងទីផ្សារក្នុងស្រុកដ៏យឺតយ៉ាវរបស់ពួកគេ។ ហេតុនេះអ្នកអភិវឌ្ឍមកពីចម្ងាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានផ្ដោតទៅលើទីផ្សារដែលមានតម្លៃខ្ពស់ និងវណ្ណៈកណ្ដាលជាន់លើមួយចំនួន ខណៈដែលទីផ្សារទាំងពីរនេះតំណាងឲ្យ វត្ថុអ្វីមួយដែលងាយនឹងទទួលយកបានបំផុត។ គេហទំព័រ Realestate.com.kh នៅតែស្នើថា តម្រូវការដ៏ធំសម្បើមមានការអភិវឌ្ឍលំនៅស្ថានដែលមានគុណភាព និងអាចលៃលកបាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សក្ដិសមចំពោះតម្រូវការនៃអ្នកដែលមានវណ្ណៈកណ្ដាលជាន់ទាប និងអ្នកដែលរកចំណូលបានទាប ជាពិសេសនៅក្នុងការពង្រីកមជ្ឈមណ្ឌលទីក្រុង។ ដោយគ្មានអន្តរាគមពីរដ្ឋាភិបាលដែលស្នើឡើងណាមួយ នៅក្នុងទីផ្សារសម្រាប់តម្រូវការនេះ គឺហាក់ដូចជាផ្ដល់ជូននូវឱកាសដ៏អស្ចារ្យទៅឲ្យអ្នកអភិវឌ្ឍមានលទ្ធភាពដើម្បីបំពេញបំណងចំពោះប្រជាជនដ៏ច្រើនកុះករនេះ។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី រាជធានីភ្នំពេញ... កំណើននៅក្រុងព្រះស៊ីហនុៈ ខណៈពេលដែលតម្លៃអចលនទព្យនៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញបន្តឡើងថ្លៃខ្លាំង វិនិយោគិនជាច្រើននាក់កំពុងតែត្រូវបានដាក់តម្លៃយ៉ាងឆាប់រហ័ស នូវទីផ្សារលំដាប់ថ្នាក់ទីមួយទាំងនេះ ដោយអ្នកអភិវឌ្ឍជាច្រើនកំពុងស្វែងរកដីធ្លីសម្រាប់គម្រោងបន្ទាប់របស់ពួកគេ។ ក្រុងព្រះសីហនុបានងើបឡើងជាតំបន់វិនិយោគដ៏គួរឲ្យរំភើបនិងមានតម្លៃគួរយកមកពិចារណា។ ជាទីកន្លែងរបស់កំពង់ផែនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រុងព្រះស៊ីហនុគឺជារាជានីរបស់ខេត្តដែលមានឈ្មោះតែមួយ ហើយជាលំនៅស្ថានរបស់ប្រជាជនពលរដ្ឋដែលមានស្ថិតិកំពុងតែកើនឡើង ប្រហែលជា ៣០០,០០០នាក់។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្រុងព្រះស៊ីហនុជាច្រើននាក់ រស់នៅទីនោះផ្អែកលើកំពង់ផែ ឬ ការផលិតដើម្បីនាំចេញ។ ទីក្រុងនេះគឺជាមូលដ្ឋានផលិតដ៏ធំជាងគេបំផុតទីពីរបន្ទាប់ពីរាជាធានីភ្នំពេញ ដែលផលិតផលភាគច្រើនគឺជាសម្លៀកបំពាក់និងស្បែកជើង។ គម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីបម្លែងតំបន់នេះឲ្យទៅជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងស្រុង ហើយ ឥឡូវនេះកំពុងតែ បូមខ្សាច់ចេញពីកំពង់ផែដើម្បីគាំទ្រនាវាដឹកទំនិញធំៗ។ អាងស្តុកប្រេងដ៏ធំមាននៅលើកោះនៃក្រុងព្រះសីហនុ ត្រូវបានគេរំពឹងទុករួចជាស្រេច ហើយគម្រោងត្រូវបានធ្វើឡើងសម្រាប់ការទាញយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងឆ្នាំខាងមុខ។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ភាគរយជាមធ្យមនៃកំណើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំប្រហែលជា ១៥-២៥ ភាគរយសម្រប់ដីធ្លីដែលស្ថិតនៅក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ នេះបើយោងទៅតាមការស្រាវជ្រាវរបស់គេហទំព័រ Realestate.com.kh ក៏ប៉ុន្តែនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវតាមមាត់ឆ្នេរនិងផ្លូវពាណិជ្ជកម្មធំៗ តម្លៃបានកើនឡើងយ៉ាងគំហុកក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ពោលគឺក្នុងកន្លែងខ្លះ រវៀង ពី ៤០-៥០ភាគរយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងតម្លៃក្នុងឆ្នាំ ២០១៣-១៤។ ក្រុងព្រះសីហនុផ្ដល់នូវឱកាសសម្រាប់ដីធ្លីដែលមានតម្លៃថោកយកទៅអភិវឌ្ឍឲ្យទៅជា កន្លែងកម្សាន្ត (រីសត), ការិយាល័យ, ផ្ទះសំណាក់, សណ្ឋាគារ, និងបន្ទប់ជួល។ ខណៈពេលដែលដើមទុនវិនិយោគបន្តហូរទៅក្នុងតំបន់ ជាពិសេសពីជនជាតចិន តំបន់នេះកំពុងតែមើលឃើញនូវការចាប់ផ្ដើមនៃទីផ្សារខុនដូដែលមានតម្លៃថ្លៃ ជាមួយនឹងគម្រោងដែលមានទំហំធំផ្សេងៗគ្នាដាក់ឲ្យដំណើរការ រួចជាស្រេច។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ក្រុងព្រះសីហនុ... តើអ្វីគឺជាសភាពនៃទីផ្សារខុនដូ? វាមិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះទេនៅពេលដែលវិនិយោគិនបរទេសចូលមកកម្ពុជា ហើយចំណាយលុយរាប់លានទៅលើគម្រោងខុនដូច ដែលកំពុងកើនឡើងខ្ពស់។ ហេតុអ្វីបានជាវិនិយោគិនបរទេសវិនិយោគក្នុងវិស័យខុនដូកម្ពុជា? ចម្លើយគឺពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថេរភាពនយោបាយ, កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង, ហើយនឹងការប្រើប្រាស់លុយដុល្លាដោយសេរី។ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សចាប់តាំងពីសង្គ្រាមស៊ីវិលត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយស្ថេរភាពនយោបាយត្រូវបានធ្វើឲ្យសម្រេចក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែពីរទសវត្ស។ កម្ពុជាទទួលបានកំណើនផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក ៧.៨ភាគរយ រៀងរាល់ឆ្នាំចាប់តាំងពីពេលនោះមក(GDP) ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកលូតលាស់លឿនបំផុតទី ៦ ក្នុងពិភពលោក។ នាយកប្រតិបត្តិ អភិវឌ្ឍ Eastland HK លោក សំា យ៉ាង ដែលបានសាងសង់ខុនដូនិងអគារការិយាល័យខ្ពស់ៗនៅកម្ពុជា ក្នុងទីក្រុងភ្នពេញ បានមានប្រសាសន៍ថា គម្រោងចុងក្រោយបំផុតរបស់គាត់ គឺមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មបូព៌ា (ECC) នឹងបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ ២០១៧ ។ អគារនេះមានកម្ពស់ ៣៨ ជាន់តាមបណ្ដោយមហាវិថីព្រះនរោត្តម ដែលមានបន្ទប់ការិយាល័យតូចៗល្មមសម្រាប់លក់ និងជួល ជាមួយនឹងតម្លៃសមរម្យ និងទីតាំងល្អ។ យើងនៅតែនិយាយ “ខ្ញុំគិតថា ឆ្នាំ២០១៨គឺ អូខេ។ គ្មានទីផ្សារណាមួយដែលមិនត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយនយោបាយនោះទេ។ អ្នកត្រូវតែចងចាំថា ប្រទេសភូមានិងថៃ ក៏នឹងមានការបោះឆ្នោតដែរ ហើយវាក៏នឹងមានស្ថានភាពដូចគ្នានឹងយើងព្យាករទុកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ”។ គាត់បានបន្តទៀតថា មានចំណុចសំខាន់ៗបីនៅក្នុងទីផ្សារនេះ ដែលធ្វើឲ្យវាទាក់ទាញខ្លាំងបំផុត។ ទីមួយ យើងជឿជាក់ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិដ៏ធំបំផុតបន្ទាប់នឹងកើតមានឡើងក្នុងប្រទេសអាស៊ាន។ ទីពីរ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសទីបីនៅក្នុងអាស៊ាន ដែលត្រូវទទួលបានស្ថេរភាពនយោបាយ។ ទីបីវិនិយោគិនអាចពឹងលើប្រាក់ដុល្លានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយនេះជាចំណុចដែលទាក់ខ្លាំងជាងគេ”។ លោកយ៉ាងក៏បានមើលឃើញផងដែរនូវការវិនិយោគរបស់ជនជាតិចិនកំពុងបន្តកើនឡើងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ ដោយលើកគម្រោងសម្រាប់ផ្លូវដែកចិនក្នុងតំបន់នាឆ្នាំខាងមុខៗ។ គាត់បានបន្ថែមទៀតថាហេតុនេះទីផ្សាអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា បានទាក់ទាញតែក្រុមវិនិយោគតូចៗប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបនឹងការវិនិយោគធំដែលមានស្តង់ដារអន្តរជាតិ។ ជាទូទៅ ការវិនិយោគផ្នែកអចលនទ្រព្យថ្មីៗ នៅកម្ពុជាត្រូវបានដាក់តម្លៃនៅត្រឹមប្រហែល ពី ៥ ទៅ ១០ លានដុល្លាប៉ុណ្ណោះ។ មូលនិធិវិនិយោគអចលនទ្រព្យធំជាងនេះ ចាប់ពី ២០០ ទៅ ៦០០ លានដុល្លា មិនទាន់មកដល់កម្ពុជានៅឡើយទេ ក៏ប៉ុន្តែវានឹងមកដល់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ “ទីផ្សារខុនដូនៅកម្ពុជានឹងបន្តកែលម្អ ហើយវិនិយោគិនជនជាតិចិនគ្រោងសាងសង់ផ្លូវថ្នល់ និងផ្លូវដែកបន្ថែមទៀតក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីភ្ជាប់ទៅទីផ្សារអាស៊ានរួមគ្នា” លោកសាម យ៉ាង បានអះអាង។ “ទោះបីជាការវិនិយោគ នៅកម្ពុជា កំពុងតែកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែគិតអំពីការផ្គត់ផ្គង់ដ៏ត្រឹមត្រូវខណៈពេលដែលប្រទេសនេះកំពុងអភិវឌ្ឍ។ មូលហេតុនេះហើយដែល មជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មបូព៌ា (ECC) កំពុងផ្ដោតមកលើការិយាល័យដែលអាចលៃលកបាន”។ នាយកក្រុមហ៊ុន JS Land Limited លោកកុយ លីសាន បាននិយាយថា បើទោះជាមានគម្រោងខុនដូជាច្រើនកំពុងត្រូវបាន សាងសង់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏ដោយ ក៏ខុនដូមួយចំនួនមិនឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់អតិថិជន ទេ ហើយម្យ៉ាងទៀតវាថ្លៃខ្លាំងពេក។ តម្លៃក្នុងមួយឈុតប្រហែជា ៨ ទៅ ១០ម៉ឺនដុល្លា មិនសក្ដិសមទៅនឹងប្រាក់ចំណូលនៅកម្ពុជា។ គាត់បន្តនិយាយថា តម្រូវការ កន្លែងស្នាក់អាស្រ័យសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុក និងជនបរទេស កំពុងតែកើនឡើង ប៉ុន្តែគម្រោងខុនដូភាគច្រើននៅតែមានតម្លៃខ្ពស់ដដែល។ ការស្វែងយល់នេះបានជំរុញឲ្យមានគម្រោងថ្មីមួយរបស់ JS Land. គម្រោងខុនដូនៅកម្ពុជា គឺមានកម្ពស់ ១៩ ជាន់ និងមាន ២១២ ឈុត។ ក្នុងមួយឈុតតម្លៃត្រឹមតែ ៣៨០០០ដុល្លាប៉ុណ្ណោះ។ រឿងដែលសំខាន់គឺថា វានឹងមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់អតិថិជន ដើម្បីធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយនិងធនាគារ May bank ដែលបានផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់គម្រោងនេះ។ ពួកគេអាចបង់រំលោះក្នុងរយៈពេលវែង ពី ២០ ទៅ ២៥ ឆ្នាំ ដោយអនុញ្ញាតឲ្យអតិថិជនគ្រប់គ្រងការវិនិយោគរបស់ពួកគេ ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលមធ្យមទាប សម្រាប់ប្រជាជនទូទាំងប្រទេស។ នាយិកាប្រតិបត្តិរបស់ KH NIRON Investment អ្នកស្រី ឡុក សុវណ្ណា វិនិយោគនៅក្នុងគម្រោងខុនដូជាច្រើន ដើម្បីលក់បន្ត។ គាត់បានមានប្រសាសន៍ថា “វាមានហានីភ័យខ្លះៗដែរ ប៉ុន្តែយើងសង្កេតឃើញថា ប្រជាជនកម្ពុជា និង ជនជាតិបរទេស ត្រូវការខុនដូ និងបន្ទប់ជួលបន្ថែមទៀត ហើយបានស្វែងយល់ពីផល់ប្រយោជន៍ នៃការវិនិយោគធំៗ។ ឧទាហរណ៍មានដូចជា ខុនដូ ក្នុង Bodaiju Residences, DI Riviera, The Peak, The Bridge, and East One. អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន សតវត្សទី ២១ គេវិន គូស បានមានប្រសាសន៍ថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺជាទីផ្សារដ៏ទាក់ទាញបំផុត ក្នុងចំណោមប្រទេសផ្សេងទៀតនៅអាស៊ី។ ទីផ្សារអចលនទ្រព្យធំៗបំផុតរបស់សិង្ហបូរី ហុងកុង និងតៃវ៉ាន់ កំពុងតែថយចុះក្នុងការវិនិយោគ មកត្រឹមប្រហែល សាមសិបភាគរយ។ ហេតុនេះ យើងអាចរំពឹងនូវការវិនិយោគដែលកើនឡើងនៅកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ។ គាត់បន្តមានប្រសាសន៍ថា ទីផ្សារអចលនទ្រព្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មានតម្លៃអាចលៃលកបាន ប្រសិនបើយើងប្រៀបធៀបទៅនឹង ប្រទេសផ្សេងទៀតនៅអាស៊ី។ កម្ពុជានៅតែកើនឡើងឆាប់រហ័ស តាមរយៈវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ដូចដែលវាធ្លាប់បានកើនឡើងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មកម្ល៉េះ។ បើយើងប្រៀបធៀបទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា គឺវាដូចគ្នាទៅនឹងប្រទេសផ្សេងៗទៀត ដូចជា សិង្ហបូរី តៃប៉ិ និងហុងកុង ក្នុងអំឡុងទសវត្ស ឆ្នាំ១៩៨០ និង ៩០។ គាត់បន្តមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាបានផ្ដល់នូវឱកាសល្អសម្រាប់ការពង្រីកពាណិជ្ជកម្ម និង គោលជំហរ របស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើ ការវិនិយោគដោយផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) គឺទាក់ទាញមែនទេន ប្រសិនបើប្រៀបធៀបទៅនឹង គោលនយោបាយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀត។ គាត់បន្ថែមទៀតថា ការបង្កើតច្បាប់សាងសង់ថ្មី និង ការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេស ជាទូទៅ នឹងត្រូវបើកធ្វើសម្រាប់វិនិយោគិនមកវិនិយោគយ៉ាងច្រើនបន្ថែមទៀតក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងជំនួយជនបរទេសសម្រាប់ទិញខុនដូជាមួយនឹង តម្លាភាព និងសង្គតភាពយ៉ាងអស្ចារ្យ។ នាយកក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យខ្មែរ លោក គឹម ហ៊ាង បានមានប្រសាសន៍ថា ការអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា កំពុងបង្ហាញនូវសក្ដានុពលយ៉ាងអស្ចារ្យ ខណៈដែលវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជាកំពុងតែកើនឡើង ដល់ ៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ សម្រាប់រយៈពេល ២០ឆ្នាំចុងក្រោយ។ កម្ពុជាកំពុងតែក្លាយទៅជាកន្លែងដ៏ទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់វិនិយោគិន ពីព្រោះកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រសើរជាងមុន មានតម្លៃពលកម្មថោក ដែល ៧០ ភាគរាយនៃប្រជាជនសរុបមានអាយុក្រោម ៣៥ឆ្នាំ។ កត្តាទាំងអស់នេះ គឺជាកត្តាលើកទឹកចិត្តខ្លាំងបំផុតសម្រាប់វិនិយោគិន លោកហ៊ាង គាត់ជឿដូច្នេះ។ គាត់បន្តមានប្រសាសន៍ថា កំណើនវិស័យសំណង់កពុងទាមទារនូវទំនួលខុសត្រូវ និងការគោរព ព្រោះវាបានក្លាយជាឧស្សាហកម្មសំខាន់សម្រាប់ ការអភិវឌ្ឍប្រទេស និង ទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាជាន។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា “អ្នកវាយតម្លៃ និងភ្នាក់ងារកម្ពុជាឥឡូវនេះ ក៏កំពុងតែកើនឡើងផងដែរ ក្នុងសមត្ថភាព និងវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេ ដើម្បីត្រៀមសម្រាប់សមាហរ័ណកម្មសមាគមសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន” “ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសនាំមុខគេមួយក្នុងចំណោមប្រទេសនាំមុខគេជាច្រើនទៀត ក្នុងកំណើតសេដ្ឋកិច្ចក្នុងអាស៊ាន ហើយយើង នឹងឈានទៅមុខនាពេលអនាគត ជាទីផ្សារដ៏ខ្លាំងមួយ”។ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនមេគង្គសតវត្សទី ២១ លោកច្រឹក សុខនីម បានមានប្រសាសន៍ថា គាត់មានសុទិដ្ឋិនិយមអំពីកំណើនៃ អចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។ “រឿងនេះគួរតែបន្តកើនឡើងដោយចិរភាពរហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៨ ពីព្រោះវិស័យមួយនេះមានឧបសគ្គអ្វីរាំងស្ទះទេ”។ គាត់បានអះអាងថា មានកត្តាបីនាពេលឥឡូវនេះដែលគាំទ្រកំណើនវិស័យទីផ្សារអចលនទ្រព្យ។ ទីមួយ ស្ថេរភាពនយោបាយល្អ គឺសំខាន់ដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគិនបន្ថែមទៀត។ ទីពីរ សមាហរ័ណកម្មអាស៊ាន នៅចុងឆ្នាំនេះនឹងមានការធ្វើពាណិជ្ជកម្មបន្ថែមទៀត ហើយនិងការផ្លាស់ប្ដូរវប្បធម៌គ្នារវាងប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់ ជាធម្មតាគាំទ្រតម្រូវការ ការស្នាក់អាស្រ័យ ការវិនិយោគអចលនទ្រព្យ និងកន្លែងករិយាល័យ។ ទីបី ការកើនឡើងក្នុងផ្នែកអចលនទ្រព្យដែលមានគុណភាពនិងបែបយ៉ាង នឹងអនុញ្ញាតឲ្យវិនិយោគិន មានជម្រើនបន្ថែមទៀត ពេលដែលពួកគេទិញអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។ ហើយទីបួន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ នឹងមានលទ្ធភាពផ្ដល់កម្ចីទៅឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ដោយការបង់រំលោះរយៈពេលវែង ចាប់ពី ២០ឆ្នាំឡើងទៅ មានន័យថាប្រជាជនជាច្រើន នឹងមានប្រាក់ដើម្បីទិញផ្ទះផ្ទាល់ខ្លួន។ នៅពេលដែលចំនួនភាគច្រើននៃប្រជាជនអាចទិញផ្ទះមួយបាន ពេលនោះ វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យអាចនៅតែកើនឡើង។ គាត់បានបន្ថែមទៀតថា “ទោះបីជាគម្រោងនៃការអភិវឌ្ឍថ្មីៗប្រឈមនឹងឧបសគ្គមួយចំនួនក្នុងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ក៏ដោយ ប្រសិនបើពួក ជ្រើសរើសយកទីតាំងដ៏ត្រឹមត្រូវ ហើយសាងសង់តាមស្តង់ដារគុណភាពត្រឹមត្រូវ បញ្ហាទាំងអស់នោះនឹងត្រូវលុបបំបាត់អស់តែម្ដង”។ គាត់បានពណ៌នាថា អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ពី៧ទៅ៧.៥ ភាគរយគឺជាគំនិតដ៏ប្រសើរថ្លៃថ្លាសម្រាប់កំណើនធុរកិច្ច ហើយក៏នឹងគាំទ្រឧស្សាហកម្មអភិវឌ្ឍទីផ្សារអចលនទ្រព្យផងដែរ។ លោក សៀរ ឆាយលីន អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ CL Realty Estate បានមានប្រសាសន៍ថា អចលនទ្រព្យដែលត្រូវបានលក់ចេញបានថយចុះបន្តិចបន្តួចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ប៉ុន្តែនេះវាជារឿងធម្មតានៅពេលដែលរដូវវស្សាបានមកដល់។ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ ជំនួញទិញដូរអតិថិជនជាទូទោយឺតយ៉ាវជាងមុន។ វានឹងកើនឡើងនៅពេលកម្ពុជាត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ដើម្បីធ្វើសមាហរ័ណកម្មជាមួយនឹងអាស៊ាន នៅដំណាច់ឆ្នាំនេះ។ ក្រុមហ៊ុនជប៉ុនជាច្រើននាពេលឥឡូវនេះកំពុងតែហូរចូលមកទីផ្សារកម្ពុជា នាំយកនូវបញ្ហាប្រឈម មួយអន្លើដោយឱកាសមកកាន់ទីផ្សារនេះ។ លោក សៀរ ឆាយលីន បានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថាវិស័យទីផ្សារអចលនទ្រព្យកម្ពុជា នឹងបន្តអភិវឌ្ឍ ព្រោះតម្រូវការរបស់ ប្រជាជនកំពុងតែកើនឡើង កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏ខ្លាំងកំពុងតែកើតមានឡើងមួយអន្លើដោយស្ថេរភាពនយោបាយ និងសុវត្ថិភាពក្នុងការសាងសង់ វានឹងសក្ដិសមទៅនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងតម្រូវការរបស់ប្រជាជន”។ ទីប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិជាន់ខ្ពស់ ឯកឧត្តម ម៉ី កល្យាណ បានមានប្រសាសន៍ថា “ជាឧទាហរណ៍ នៅពេលដែលយើងទិញត្រី បន្លែ និងអង្ករនៅថ្ងៃនេះ ពេលក្រោយមកយើងអាចញ៉ាំវាបាន។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងទិញផ្ទះ និងអចលនទ្រព្យ យើងមិនអាចទទួលបានផល ភ្លាមៗនោះទេ។ យើងត្រូវតែរងចាំរយៈពេលយូរ ហើយវាក៏ប្រឈមនឹងហានីភ័យខ្ពស់ផងដែរ។ ប្រសិនបើអ្នកមិនមានលុយគ្រប់គ្រាន់ទេ អ្នកអាចខ្ចីលុយពីធនាគារ ដើម្បីវិនិយោគ ហើយសង្ឃឹមថា វានឹងផ្ដល់ផលចំណេញក្នុងពេលអនាគត។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើផ្ទះមិនត្រូវបានលក់ និងជួលទេ ប្រជាជាននឹងមិនមានលុយដើម្បីសងធនាគារបានឡើយ ហើយប្រសិនបើបញ្ហានេះកើតឡើងចំពោះមនុស្សច្រើនពេក នោះធនាគារនឹងដួលរលំ។ ពេលដែលធនាគារដួល ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ និងសេដ្ឋកិច្ចជាតិគឺស្ថិតនៅក្នុងហានិភ័យខ្ពស់”។ ឯកឧត្តម ម៉ី កល្យាណ បានមានប្រសាសន៍ថា “សូមប្រុងប្រយ័ត្នប្រសិនបើលោកអ្នកកំពុងតែសាងសង់អគ្គារសម្រាប់ជួល ឬសម្រាប់លក់ ពេលនោះលោកអ្នកមិនអាចជួល ឬលក់ ដោយអាស្រ័យលើការសាងសង់រួចរាល់ នេះជាបញ្ហាដ៏ធំ។ ហេតុនេះ ចូរគ្រប់គ្រងហានិភ័យរបស់លោកអ្នក ហើយព្យាយាមកំណត់ឱកាសបរាជ័យរបស់លោកអ្នកឲ្យបាន”។ “រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចមើលឃើញនូវហានិភ័យនេះ។ សូមប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះវិស័យណាមួយដែលរីកចម្រើនលឿនពេកនឹងមានហានិយភ័យដូចនេះឯង”។ ឯកឧត្តម ម៉ី កល្យាណបន្តមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែគ្រប់គ្រងលំហូរលុយនៅក្នុងមធ្យោបាយដ៏ត្រឹមត្រូវ ដើម្បីគ្រប់គ្រង ហានិភ័យដ៏ខ្ពស់នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលលោកអ្នកការពារនូវលំហូរលុយបាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចនឹងទទួលការឈឺចាប់។ ហេតុនេះ ការគ្រប់គ្រងនូវលំហូរលុយត្រូវតែដើរតួនាទីដែលមានតុល្យភាពនាពេលអនាគត។ ឯកឧត្តម ម៉ី វ៉ាន់ អគ្គនាយកឧស្សាហកម្មហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ បានមានប្រសាសន៍ថា លំហូរលុយចូលទៅក្នុងវិស័យទីផ្សារអចលទ្រព្យនាំមកនូវហានិភ័យតិចតួចរហូតមកដល់ពេលនេះ ប៉ុន្តែក្រសួងកំពុងតែបរិសកម្មក្នុងការធ្វើកិច្ចការងារជាមួយនឹងវិនិយោគិន ដើម្បីគ្រប់គ្រងទិន្នន័យនៃការអភិវឌ្ឍ តម្រូវការ និង ការគាំទ្រជាក់លាក់សម្រាប់ទុបស្កាត់ហានិភ័យនៅក្នុងវិស័យមួយនេះ។ ឯកឧត្តម ម៉ី វ៉ាន់បានមានប្រសាសន៍ថា “ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការគ្រប់គ្រងលំហូរលុយ នៅក្នុងវិស័យនេះគឺសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ពួកយើង ប្រសិនបើយើងចង់បានស្ថេរភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យ”។ សូមពិនិត្យមើលនូវខុនដូថ្មីៗសម្រាប់លក់ឥឡូវនេះ! សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៤) វិស័យសំណង់នៅកម្ពុជាៈ វិស័យសំណង់បានក្លាយជាយន្តការដ៏មានថាមពលបំផុតនៃការអភិវឌ្ឍ មួយផ្នែកអាស្រ័យលើការវិលត្រឡប់របស់ស្ថេរភាពនយោបាយ និង ការប្រើប្រាស់សាឡើងវិញ នេះបើយោងទៅលើរបាយការណ៍ថ្មីមួយដោយធនាគារពិភពលោក។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅទីនេះគឺនៅតែត្រូវបាននាំមុខដោយ សំណង់ ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ និង ទេសចរណ៍ ធនាគារពិភពលោក បាននិយាយនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា “ធនាគារអាស៊ីបូព៌ា និង ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចប៉ាស៊ីហ្វិក កំពុងស្ថិតនៅលើផ្លូវដើរ”។ ការវិនិយោគសំណង់បានកើនឡើងជិត ៣ពាន់លានដុល្លា ក្នុងរយៈពេល១១ខែដម្បូងនៅឆ្នាំ ២០១៥ ប្រសិនបើប្រៀបធៀបជាមួយនឹង ពេលវេលាដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំទៅម៉ិញ នេះបើយោងទៅលើទិន្នន័យពីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ នេះបើយោងទៅលើ ឯកឧត្តម អ៊ឹម ឈុនលឹម ទេសរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានឲ្យដឹងថា ដើមទុនវិនិយោគវិស័យសំណង់ បានឈានដល់ប្រហែលជិត ២.៩ ពាន់លានដុល្លា ក្នុងរយៈពេល ១១ ខែដម្បូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ប្រសិនបើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងរយៈពេលតែមួយកាលពីឆ្នាំទៅ ពោលគឺកើនឡើង ២៧ ភាគរយ។ អ្នកជំនាញផ្នែកអចលនទ្រព្យមួយក្រុម បាននិយាយថា វិស័យសំណង់ជួយឲ្យសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ឡើង ព្រមទាំងកំណើន ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុកផងដែរ។ លោកគឹម ហ៊ាង នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រហ៊ុនអចលនទ្រព្យខ្មែរ និងជាប្រធាននៃសមាគមអ្នកវាយតម្លៃ និងភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យកម្ពុជា (CVEA) បាននិយាយថាវិស័យសំណង់បានចូលរួមយ៉ាងធំធេងនៅក្នុង ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក របស់កម្ពុជាព្រោះអ្នកមានទ្រព្យស្ដុកស្ដមបានទទួលផលចំណេញពីដីធ្លីនិងសំណង់។ គាត់បានព្រមានថា “យើងមិនត្រូវផ្ដោតអារម្មណ៍តែទៅលើវិស័យសំណង់ប៉ុណ្ណោះទេ ព្រោះតម្លៃអាចកើនឡើង ឬ ថយចុះ អាស្រ័យលើស្ថានភាពនៅពេលដែលមានវិស័យជាច្រើនទៀត ដែលយើងត្រូវផ្ដោតទៅលើដូចជា ទេសចរណ៍ កសិកម្ម ព្រមទាំងសម្លៀកបំពាក់”។ គាត់បានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជនមិនគ្រប់នឹងទិញលំនៅស្ថានបច្ចុប្បន្ននេះទេ ហើយចំនួននៃអ្នកជួលផ្ទះគេនៅ ឃើញថាមានការកើនឡើង ហេតុនេះរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែចាត់វិធានការដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យម អាចមានលទ្ធភាពទិញលំនៅស្ថានបាន”។ លោកហ៊ាង បានមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីក្លាយទៅជាប្រទេសអភិវឌ្ឍបានជាមួយនឹងផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក GDP ខ្ពស់ យើងត្រូវអាស្រ័យលើធនធានមនុស្ស។ វាជាការវិនិយោគដែលមានរយៈពេលវែង ហើយប្រព័ន្ធអប់រំត្រូវតែធ្វើការកែលម្អ”។ លោកច្រឹក សុខនី នាយកប្រតិបត្តិ របស់ក្រុមហ៊ុនមេគង្គសតវត្សទី ២១ បានសង្កត់ធ្ងន់នូវតួនាទីសំខាន់នៃវិស័យសំណង់ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា. “សេដ្ឋកិច្ចនិយាយអំពីលុយ។ បច្ចុប្បន្ននេះដូចអ្វីដែលយើងអាចមើលឃើញ វិស័យសំណង់នៅកម្ពុជាបានចាក់បញ្ចូលលុយចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន។ នោះជាមូលហេតុដែលវិស័យសំណង់ចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំក្នុងកំណើន ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក GDP” លោក សុខនីមបាននិយាយដូច្នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកបាននិយាយទៀតថា “ទោះបីជាវិស័យអចលនទ្រព្យ កម្ពុជានៅក្មេងខ្ចីនៅឡើយបើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងប្រទេសផ្សេងៗទៀត ក៏ដោយ ក៏ព្រះរាជាណាចក្រមួយនេះទទួលបានផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីវិស័យនេះដែរ។” គាត់បានបន្ថែមទៀតថា “ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលថេររបស់ប្រជាជន វិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា ក៏ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការជំរុញវិស័យអចលនទ្រព្យដែរ ហើយ លំហូរសាច់ប្រាក់សុទ្ធ អាចជួយដល់សេដ្ឋកិច្ច”។ លោកសុខនីមបានមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីធ្វើឲ្យវិស័យសំណង់មានសង្គតភាព រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែថែរក្សាវិនិយោគិនដោយចេញច្បាប់ ការពារទាំងវិនិយោគិន ទាំងអតិថិជន”។ លោក អ៊ិន ស៊ីថា អនុប្រធានក្រុមហ៊ុន World Trust Estate បានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ននេះ មានការដ្ឋានសំណង់ជាច្រើន បានរីកដុះដាលឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ហើយវាបានបង្កើតការងារយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ប្រជាជនព្រមទាំងអ្នកជំនាញនៅក្នុងវិស័យនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “វាមានន័យថាកម្មករ និងអ្នកជំនាញនៅក្នុងវិស័យសំណង់រកបានប្រាក់ចំណូលបន្ថែមទៀត ពីសំណង់ ហើយសំណង់ជាច្រើនលើកកម្ពស់កំណើនផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក GDP ហើយបើយោងទៅលើទិន្នន័យបច្ចុប្បន្នពីក្រសួង រៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានឲ្យដឹងថា សំណង់បានមើលឃើញថាមានការកើនឡើង ហើយនេះមានន័យថា វាចូលរួមក្នុង ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក GDP ផងដែរ”។ គាត់បានបន្ថែមទៀតថា “វិស័យធនាគារដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីសម្រាប់ប្រជាជន ដើម្បីឲ្យពួកគាត់មានលទ្ធភាពអាចទិញគេហដ្ឋានបាន ខណៈពេលដែលប្រជាជនមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមជាច្រើនរូប ប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីដើម្បីទិញគេហដ្ឋានផ្ទាល់ខ្លួន”។ ការទទួលបានលទ្ធផលពីការវនិយោគខុនដូនៅកម្ពុជាគឺប្រហែល ៧.៥ ភាគរយ ប្រសិនបើប្រៀបធៀបទៅនឹងទីផ្សារដូចគ្នានៅអាស៊ី ការវិនិយោគនៅកម្ពុជាផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ច្រើនជាង ខណៈដែលប្រទេសថៃ និងជប៉ុនទទួលបានតែ ៦.៣ និង ៥.៥ ភាគរយ ចិន និងហុងកុង ផ្ដល់ទិន្នផលថ្លៃឈ្នួលត្រឹមតែ ២.៧ និង ៣.៣ភាគរយ ហើយ ហ្វីលីពីន ៧.១ភាគរយប្រចាំឆ្នាំ នេះបើយោងទៅលើការសិក្សាថ្មីមួយរបស់ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ មេគង្គសតវត្សទី២១។ ដោយយោងទៅលើរបាយការណ៍នៃទីភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យ បានឲ្យដឹងថា ការអភិវឌ្ឍខុនដូរបស់ក្រុមហ៊ុន សតវត្យទី ២១ បានកើនឡើងត្រឹម ២០ភាគរយប្រចាំឆ្នាំ ចាប់ពី ឆ្នាំ ២០០៨ ដល់ឆ្នាំ ២០១៤ ជាមួយនឹងគម្រោងទាំង ១៣ ដែលត្រូវបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យ ដែលត្រូវបានប្រែក្លាយទៅជា ៣០៩០ ឈុតដូចរាល់ថ្ងៃនេះ។ ជាមួយនឹង គម្រោងចំនួន ១៧ គម្រោង កំពុងដំណើរការនាពេលឥឡូវនេះ របាយការណ៍បានព្យាករថា នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ពេលដែលគម្រោងជាច្រើននាពេលបច្ចុប្បន្នបម្រុងនឹងបញ្ចប់ ចំនួននេះនឹងកើនឡើង៣ដងទៅជាជាង ១០,០០០ ឈុត ទូទាំងរាជាធានីភ្នំពេញ។ ផលិតផលសរុប GDP សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗរបស់កម្ពុជាត្រូវបានព្យាករថានឹងឈានដល់ ១២២០ ដុល្លាក្នុងមួយឆ្នាំ កើនឡើងពី ១១២៣ ដុល្លាកាលពីឆ្នាំទៅ នេះបើយោងទៅលើទិន្នន័យផ្លូវការ។ រឿងនេះបានដាក់ប្រទេសនេះនៅក្បែរស្ថានភាពប្រាក់ចំណូល ក្រោមមធ្យម។ ការព្យាករថ្មីរបស់គេ បានកើតឡើងត្រឹមតែប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី បានកែប្រែការព្យាករកាលពីខែមីនាសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំនេះពី ៧.៣ភាគរយ ទៅ ៧ ភាគរយ។ វិស័យសំណង់បានក្លាយជាយន្តការដ៏មានថាមពលបំផុតនៃការរីកចម្រើន មួយផ្នែកអាស្រ័យលើ លទ្ធផលនៃស្ថេរភាពនយោបាយ និង ការយកមកប្រើប្រាសសាជាថ្មី ប៉ុន្តែវិស័យទេសចរណ៍គឺដើរតួបន្ទាប់បន្សំ ថ្មីត្បិតតែការត្រឡប់មកសភាពដើមវិញក្នុងការមកដល់នៃទេសចរក្នុងប្រទេថៃក៏ដោយ។ របាយការណ៍ពីធនាគារពិភពលោកបាននិយាយថា វត្តមានភ្ញៀវទេសចរ ៦ ខែដម្បូង បានកើនឡើងត្រឹម ៤.៦ភាគរយ (ឈានដល់ ២.៣ លាននាក់) បើប្រៀបធៀបទៅនឹង ៦.៩ ភាគរយ រយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំទៅ។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៥) ការព្យាករទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ គេហទំព័រ Realestate.com.kh បាននិយាយទៅកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃទីផ្សារអចលនទ្រព្យកម្ពុជាឲ្យស្វែងរកនូវប្រភេទនៃនិន្នាមួយណា ដែលយើងគួរតែ ដឹងឮនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ លោក ស៊ុន នី នាយកគ្រប់គ្រង ក្រុមហ៊ុន Keystone ដៃគូកម្ពុជា Savills: “សម្រាប់រយៈពេល៦ខែចុងក្រោយនេះ ល្បឿននៃប្រតិបត្តិការលក់បន្ទប់ជួល បានចុះខ្សោយជាសំខាន់ ក្នុងកម្ពុជា ជាពិសេសគម្រោងទាំងនោះ ផ្ដោតខ្លាំងទៅលើអតិថិជនបរទេស ហើយមនុស្សម្នាក់គួរតែសន្និដ្ឋាននិន្នាការនេះដើម្បីបន្តក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ជាពិសេសនៅពេលដែលមានការប្រែប្រួលនូវសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់បន្តជាបញ្ហាប្រឈម ហើយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូលធ្វើចលនាយឺតជាង ការរីកចម្រើនទីផ្សារអចលនទ្រព្យ ទីផ្សារនេះនឹងប្រឈមមុខនឹងការកែសម្រួល។ ការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ខាងមុខ ប្រហែលជាញ៉ាំងឲ្យអ្នកអភិវឌ្ឍមួយចំនួនចាប់ផ្ដើមពិចារណាទៅលើផែនការអភិវឌ្ឍរបស់ពួកគេពីពេលឥឡូវនេះទៅ លុះត្រាតែឆ្នាំ២០១៦នេះ បង្ហាញថាជាឆ្នាំល្អសម្រាប់ប្រតិបត្តិការលក់។ ទោះជាយ៉ាងណា វាហាក់ដូចជាថាការអភិវឌ្ឍដីធ្លី ព្រមទាំងគម្រោង ផ្ដោតលើអតិថិជនក្នុងស្រុក នឹងបន្តមើលឃើញនូវតម្រូវការខ្ពស់ ខណៈពេលដែលក្រុមអ្នកមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមនឹងកើនឡើងធំជាងមុន។ សរុបមកនៅមានឱកាសល្អៗជាច្រើន សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យក្នុងវិស័យការិយាល័យនិង សណ្ឋាគារធន់មធ្យម។ ទីផ្សារកម្ពុជានឹងបន្តនៅតែសំខាន់ សម្រាប់ការវិនិយោគពិចារណា ក្នុងចំណោមប្រទេសក្នុងតំបន់នាឆ្នាំ២០១៦នេះ”។ លោក ស៊ីម៉ុន គ្រីហ្វហ្វ៊ីធ នាយករងរបស់ក្រុមហ៊ុន CBRE ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា: “សម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៦ ទំនុកចិត្តនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ, ដោយយោងជាពិសេសទៅកាន់ទីផ្សារខុនដូនោះនឹងមានកម្រិតទាបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយមានមតិយោបល់បញ្ជាក់ថាការផ្គត់ផ្គង់លើសតម្រូវការនិងកំណើនឆាប់ពេកបណ្តាលឱ្យមានការផ្គត់ផ្គង់លើសកម្រិត ហើយចុងក្រោយនាំឱ្យមានហានិភ័យ។ គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ដែរ ដែលវេទនារម្មណ៍នេះនឹងមិនត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្រៅប្រទេសកម្ពុជាទេ ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងកោះតៃវ៉ាន់និងប្រទេសចិន ជាកន្លែងដែលការវិនិយោគក្នុងស្រុកត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងកើនឡើងពីអតិថិជន ក៏ដូចគ្នានិងអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ដែរ ។ ទោះជាយ៉ាងណា, ការវិនិយោគរបស់សិង្ហបុរីទំនងជានឹងថយចុះ។ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ដែលមិនបានចាប់ផ្តើមធ្វើគម្រោងមុនឆ្នាំ ២០១៦ ទំនងជានឹងបន្តបង្កើនគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែទំនងជាមិនធ្វើការពិចារណាអំពីការអភិវឌ្ឍខុនដូជាពិសេសនោះទ។ គម្រោងចម្រុះព្រមទាំងការិយាល័យដែលផ្ដល់បណ្ណកម្មសិទ្ធិ និង កន្លែងលក់រាយ ទំនងជានឹងក្លាយជាការពេញនិយមថែមទៀត ខណៈពេលដែលផលចំណេញដែលបានមកពីវិស័យដែលមានសក្តានុពលទាំងនេះត្រូវបានដឹងទាំងក្នុងស្រុកនិងជាអន្តរជាតិ "។ លោក ជូន សេង ទីប្រឹក្សាវិនិយោគក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ ដា យុ Da Yu: "នៅក្នុងគំនិតរបស់ខ្ញុំ, ឆ្នាំ២០១៦ នឹងក្លាយជាឆ្នាំផ្សេងមួយទៀត សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ក៏ដូចជាភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យ ។ រឿងពិតដ៏ធំដែលអ្នករាល់គ្នាត្រូវតែប្រឈមមុខគឺថា ពេលវេលាដែលកន្លងផុតទៅ គឺជាពេលវេលាដែលអ្នករាល់គ្នាត្រូវមានដីមួយប្លង់នៅក្នុងក្រុងមួយដែលអាចធ្វើឱ្យយើងមានសំណាង សាងសង់អ្វីមួយនៅលើដីនោះបាន។ សម័យកាលនៃអ្នកជំនាញបានមកដល់ហើយ ដែលជាលទ្ធផលមានន័យថាលាហើយភាពគ្មានទេពកោសល្យ។ នៅរាជធានីភ្នំពេញ តួនាទីទីផ្សារនឹងគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងនុវ គម្រោងមួយចំនួនដែលបានពិន្ទុខ្ពស់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពពីរ: ផលិតផលល្អឥតខ្ចោះនិងទីផ្សារជំនាញវិជ្ជាជីវៈ។ អ្វីទាំងអស់មួយប្រភេទទៀត ខ្ញុំខ្លាចក្រែងតែអាចនឹងនាំមកនូវការខកចិត្ត។ នេះជាសំណួរបន្ទាន់ រាជធានីភ្នំពេញ ឆាប់ៗនេះនឹងប្រឈមមុខ ក្នុងឆ្នាំនេះគឺមិនថាមានឬមិនមានខុនដូច្រើនពេកនៅក្នុងទីផ្សារនោះទេ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាមិនមានខុនដូធុនតូចនិងមានតំលៃសមរម្យគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អ្នកមានវណ្ណៈថ្នាក់កណ្តាលវ័យក្មេង និងជនបរទេស។ ដូច្នេះឆ្នាំ ២០១៦ គឺជាឆ្នាំសម្រាប់មនុស្សជាច្រើនត្រូវពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវតម្រូវការដែលមិនមែនជារឿងអាក្រក់នោះទេ ព្រោះនោះជារបៀបដែលទីផ្សារត្រូវរៀនឲ្យកា្លយជាទីផ្សារចាស់ទំ ។ ទោះបីជាមានការប្រកួតប្រជែងថ្មីមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញក៏ដោយ ក៏ដែនទឹកដែលគ្មានក្នុងគម្រោងនៃខេត្តជាច្រើនទៀតគឺនៅតែស្រស់ស្រាយ។ ឆ្នាំ ២០១៦ គឺជាឆ្នាំដែលយើងអាចនឹងឮរឿងជោគជ័យសំខាន់មួយពីទីក្រុងលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សផ្សេងទៀត -ដូចជា  ខេត្តព្រះសីហនុ, ត្រូវដាក់ឈ្មោះជាទីក្រុងដែលមានសក្តានុពលបំផុតមួយ»។ លោក វ៉ា វីរៈប្រធានក្រុមហ៊ុន Century 21 Fortune Investment: “ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ នេះមានបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងណាស់ហើយវាពិបាកណាស់ក្នុងការទស្សន៍ទាយអំពីអនាគតរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឆ្នាំនេះនិងឆ្នាំក្រោយៗទៀត។   ម្យ៉ាងវិញទៀត, មានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនជាមួយនឹងការផ្គត់ផ្គង់ដែលកើនឡើង (ផ្ទះ ខុនដូ អាផាតម៉ង់ ការិយាល័យ, ... ) និងលទ្ធភាពនៃផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក (ភាគច្រើនមកពីប្រទេសចិននិងប្រទេសក្នុងតំបន់ អត្រាការប្រាក់និងគោលនយោបាយប្រាក់កម្ចីរបស់ធនាគារ (ដែលអាច ផ្លាស់ប្តូរ), អត្រាប្តូរប្រាក់ពីដុល្លារអាមេរិកទៅរូបិយប័ណ្ណផ្សេងទៀត (ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក ខ្លាំងជាងគេ), ។ល។ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត, សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចរក្សាបាននូវកំណើនប្រហែល ៦.៩% រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៨ អត្រាកំណើនប្រជាជននៅក្នុងតំបន់ទីក្រុង ព្រមទាំងការធ្វើសមាហរណកម្មសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន  ។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានន័យថាមានប្រាក់ចំណូលបន្ថែមទៀតចំពោះប្រទេសនិងប្រជាជនផងដែរ, ហេតុនេះផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់នឹងមានការកើនឡើង ដូច្នេះប្រជាជនអាចមានប្រាក់ច្រើនដើម្បីទិញអចលនទ្រព្យ - ជាការពិតណាស់ប្រសិនបើ គ្មានអតិផរណាខ្ពស់ខ្លាំងពេក។ កំណើនប្រជាជននៅក្នុងទីក្រុងនេះបង្កឱ្យមានតម្រូវការលំនៅដ្ឋាន  ខណៈដែលអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ភាគច្រើនត្រូវមានមូលដ្ឋាននៅតែក្នុងទីក្រុង ។ ការធ្វើសមាហរណកម្មសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននឹងនាំមកនូវកម្មករជំនាញនិងអ្នកឯកទេស, ដូច្នេះកម្លាំងពលកម្មថ្មីនេះអាចជួយបង្កើនតម្រូវការ ជាពិសេស ខុនដូ, បន្ទប់ អាផាតម៉ង់ និងអគារការិយាល័យ។ កត្តាទាំងអស់នេះអាចជួយធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពលើទីផ្សារអចលនទ្រព្យ”។ លោកវ៉ាន់ចាន់ថន (John) នាយកគ្រប់គ្រងនៃ ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យTown City: «ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជានឹងមានភាពប្រសើរជាងឆ្នាំមុនៗសម្រាប់ហេតុផលដូចខាងក្រោម។ សមាហរណកម្មអាស៊ាននឹងនាំយកនូវជនបរទេសបន្ថែមទៀតមកកម្ពុជា។ នៅពេលដែលជនបរទេសមកដល់, មិនថាភ្ញៀវទេសចរ, អ្នកវិនិយោគ, បុគ្គលិក, សិស្សនិស្សិត, កម្មករ, ឬអ្នកហាត់ការនោះទេ, រឿងដំបូងដែលពួកគេត្រូវការគឺកន្លែងស្នាក់នៅ, កន្លែងសម្រាប់ធ្វើអាជីវកម្ម, ការិយាល័យ, ឬសណ្ឋាគារសម្រាប់ការស្នាក់នៅបណ្តោះអាសន្ន។ ដូច្នេះនៅពេលដែលពួកគេមក, វាមិនត្រឹមតែទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដោយផ្ទាល់ដល់កម្ពុជាទេតែថែមទាំងដោយប្រយោលផងដែរ។ ប្រជាជនកម្ពុជាអាចរកប្រាក់បានកាន់តែច្រើនហើយនឹងមានអានុភាពបញ្ជាទិញ ដើម្បីទិញផលិតផលផ្សេងៗទៀត។ នៅពេលដែលរឿងនេះកើតឡើង, នៅទីបំផុតអ្នកស្រុកនឹងមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីវិនិយោគនៅក្នុងអចលនទ្រព្យ។ ឥឡូវនេះអ្នកធ្វើមាតុភូមិនិវត្តជនជាតិកម្ពុជា ដែលបានស្នាក់នៅបរទេសអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅក្នុងប្រទេសដែលពួកគេបានទៅរស់នៅ ហើយបានមើលឃើញប្រទេសកម្ពុជាថាជាវិធីសាស្ត្រនៃការធ្វើអាជីវកម្មថ្មី និងប្រកបដោយការច្នៃប្រឌិត ។ នៅពេលដែលអាជីវកម្មថ្មីៗទាំងនេះចូលទៅក្នុងទីផ្សារ អចលនទ្រព្យនិងការិយាល័យគឺជាតម្រូវការដំបូងរបស់ពួកគេ។ និវត្តជននិងជនបរទេសទាំងនេះ នឹងស្វែងរកស្ដង់ដារនៃការរស់នៅខ្ពស់ផងដែរ, មានន័យថាតម្រូវការខុនដូក៏គួរតែកើនឡើងដែរ។ គោលនយោបាយធនាគារ ក៏កំពុងផ្លាស់ប្តូរដែរ ហើយនេះនឹងជំរុញទីផ្សារអចលនទ្រព្យសម្រាប់អ្នកដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប។ សម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំមុន វិស័យធនាគារបានកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយនឹងនៅតែមានធនាគារកាន់តែច្រើនទៀត។ នៅពេលដែលមានដៃគូប្រកួតប្រជែងកាន់តែច្រើនចូលមកដល់ គោលនយោបាយរបស់ធនាគារ មានសភាពសមរម្យជាងកាលពីមុនចំពោះវិនិយោគិនកម្ពុជានិងគូស្វាមីភរិយាវ័យក្មេងដែលកំពុងស្វែងរកប្រាក់កម្ចីសម្រាប់ទិញលំនៅស្ថានលើកដំបូងរបស់ខ្លួន។ គោលនយោបាយប្រាក់កម្ចីរឹតតែសមស្របជាងមុន នឹងជំរុញឱ្យមានតម្រូវការផ្ទះល្វែងនិងវីឡា ធុនកណ្តាល និងធុនទាបនៅទូទាំងទីផ្សារ។ គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់កម្លាំងចិត្តដល់វិនិយោគិនអន្តរជាតិ និងក្នុងស្រុក នឹងត្រូវអភិវឌ្ឍផងដែរក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះ។ នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តនូវគោលនយោបាយថ្មីដើម្បីលើកទឹកចិត្តវិស័យឯកជន នឹងមានអាជីកម្មជាច្រើនទៀតមកដល់ ហើយនៅពេលដែលការធ្វើអាជីវកម្មបានមកដល់ ប្រជាជននឹងមានការងារធ្វើ មានប្រាក់ខែសមរម្យ ហើយមានបទដ្ឋានជីវិតរស់នៅខ្ពស់។ ដូច្នេះវានឹងមានតម្រូវការកាន់តែខ្លាំងឡើងចំពោះការវិនិយោគអចលនទ្រព្យ និងលំនៅស្ថានសម្រាប់ការស្នាក់អាស្រ័យផងដែរ។ ជាពិសេស វិស័យអចលទ្រព្យកំពុងតែពិនិត្យពិច័យទៅលើគម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការពង្រីកទីក្រុង និងអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងតំបន់ទីក្រុង”។ លោក សារ៉ុន លីអ៊ូ នាយកប្រតិបត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន Huttons CPL: “ឆ្នាំ២០១៦នេះ នឹងក្លាយទៅជាឆ្នាំដែលមានការប្រកួតប្រជែងខ្ពស់សម្រាប់ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។ ជាមួយនឹងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនិងវិនិយោគិន ដែលស្វែងរកជម្រើសសម្រាប់ខុនដូស្នាក់នៅ និង ការបោះឆ្នោតជាតិដែលនឹងមកដល់នាពេលខាងមុខនេះ អតិថិជនកំពុងតែធ្វើការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ទៅលើ ការជៀវរបស់ពួកគេ។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថានេះជាការចាប់ផ្តើមដ៏ល្អប្រសើរមួយ ដែលការប្រុងប្រយ័ត្ននាំឱ្យអតិថិជនបានជ្រាបដំណឹងបន្ថែមទៀត, ហើយនេះអាចជួយក្នុងការបង្ការការកេងប្រវ័ញ្ចរបស់អ្នកអភិវឌ្ឍដែលបានធ្វើការសន្យាជ្រុលហួសនោះ។ ទីផ្សារនេះបានធ្វើឱ្យប្រសើរបន្ថែមទៀតចំពោះអចនលទ្រព្យលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្មដែលជានិន្នាការថ្មី ហើយនេះគឺជាបញ្ហាប្រឈមមួយផ្សេងទៀតសម្រាប់អតិថិជនក្នុងស្រុកដែលត្រូវការស្រូបយកតម្លៃវិនិយោគពាណិជ្ជកម្មដែលមានលក្ខណៈថ្មីស្រឡាងនៅក្នុងទីផ្សារនេះ។ ជារួម តាមរយៈបទពិសោធ ខ្ញុំតែងតែជឿថា " អចលនទ្រព្យចម្បងនឹងនៅតែរក្សាបាននូវតម្លៃរបស់វា" ហើយ "សត្វបក្សីដែលទទួលបានដំណឹងមុនគេ និងច្បាស់ល្អ តែងតែចាប់ដង្កូវបាន" "។ លោក ឈី យ៉ាប នាយកគម្រោងក្រុមហ៊ុន Grand Phnom Penh International City: “បច្ចុប្បន្ននេះ មានកត្តាជាច្រើនដែលយើងមិនបានដឹងនៅក្នុងប្រទេស ព្រមទាំងបញ្ហាក្នុងតំបន់ និងក្នុងពិភពលោកផង។ ដម្បូងបង្អ់ ខ្ញុំសូមស្នើនូវ ការស្រូបយកនិងការរំលាយអាហារជាក់ស្ដែងនៃកំណើនតម្លៃដីឡើងថ្លៃឆាប់រហ័សក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ នឹងក្លាយទៅជារឿងអ្វីម្យ៉ាងដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការពិនិ្យមើលនៅឆ្នាំ២០១៦ នេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ មានកត្តាផ្សេងៗទៀតនឹងដាក់គំនៀបទៅលើទីផ្សារអចលនទ្រព្យក្នុងស្រុក ក្នុងមធ្យោបាយមិនជាក់លាក់ជាច្រើន ដូចជា ប្រាក់ពលកម្មអប្បបរិមាឡើងដល់ ១៦០ ដុល្លាក្នុងមួយខែ បញ្ហានយោបាយអាថ៌កំបាំងក្នុងស្រុក ប្រជាជនកម្ពុជា សម្របទៅនឹងកំណែប្រែច្បាប់មួយចំនួនដូចជា ច្បាប់ចរាចរណ៍, ច្បាប់ពន្ធដារ, ច្បាប់រក្ខាប្រមាញ់ជាដើម, ការធ្លាក់ចុះនៃតម្លៃប្រេងក្រោម ៣០ ដុល្លាក្នុងមួយបារ៉ែល, ការឲ្យតម្លៃនូវរូបិយបណ្ណអាមេរិក (ប្រាក់ដុល្លា) ទល់នឹងរូបិយបណ្ណសំខាន់ៗដទៃទៀតក្នុងឆ្នាំ២០១៦, និងឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់ពីក្រុងចាកាតាដែលកំពុងតែរីកចម្រើន ព្រមទាំងតម្រូវការកើនឡើងក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលតំបន់សំខាន់ៗដទៃទៀត។ ជាមួយបញ្ហាទាំងអស់នេះ នាពេលខាងមុខឆាប់ៗត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន និងអភិរក្សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៦។ ជាចុងក្រោយនេះ ឧទ្យានទឹក ដ៏អស្ចារ្យ Water World របស់ Grand Phnom Penh នឹងត្រូវបានបញ្ចប់ នៅពាក់កណ្ដាលខែកុម្ភៈ ឆ្នាំនេះ ហើយគេរាល់គ្នានិងនិយាយពីវា ហើយចាប់អារម្មណ៍ជាមួយនឹងវា ក្នុងអំឡុងបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែនេះ”។ លោក Ross Wheble, នាយកប្រចាំប្រទេស របស់ក្រុមហ៊ុន Knight Frank Cambodia: “ជាមួយនឹងសញ្ញានៃការបន្ទន់ក្នុងវិស័យមួយចំនួន ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ខ្លះៗ កំពុងតែធ្វើឲ្យមានច្រើនបែបច្រើនយ៉ាង។ ខណៈពេលដែលការផ្គត់ផ្គង់ នូវការលក់រាយ និងអគ្គារការិយាល័យ នឹងត្រូវកើនឡើងទ្វេដងក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ ការផ្គត់ផ្គង់ខុនដូនឹងកើនឡើងច្រើនជាង ៦ជំពូក។ បញ្ហានេះនាំឲ្យមានការធ្លាក់ចុះក្នុងអត្រាលក់ចេញនូវខុនដូ ហើយក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍកំពុងសម្លឹងមើលប្រភេទទ្រព្យសកម្ម ផ្សេងទៀតដើម្បីស្នើសុំការគាំទ្រពីវិនិយោគិន។ TC Royal Asset Manor គឺជាអ្នកត្រួសត្រាយដម្បូងគេមួយនៅក្នុងវិស័យនេះជាមួយនឹងការចាប់ផ្ដើមនូវអគ្គារការិយាល័យដែលចាត់ជាលំដាប់ថ្នាក់ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ TK Royal One។ រឿងនេះត្រូវបានតាមពីក្រោយដោយ ការអភិវឌ្ឍផ្នែកការិយាល័យដែលចាត់ជាលំដាប់ថ្នាក់ថ្មីៗជាច្រើនទៀត ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍស្វះស្វែងដើម្បីធ្វើឲ្យមានច្រើនសណ្ឋាន ដែលខុសពីវិស័យខុនដូ ហើយយើងរំពឹងថានិន្នាការនេះនឹងបន្តកើតមានក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះ។ ដោយមិនលំអៀង ជាមួយនឹងមូលនិធិបន្ថែមទៀតដែលត្រូវបានត្រៀមទុកសម្រាប់ការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ យើងកំពុងតែមើលឃើញនូវការវិនិយោគកំពុងតែកើនឡើង ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម ខណៈដែលក្រុមហ៊ុន អន្តរជាតិជាច្រើន វាយតម្លៃផលចំណេញ នៃការបង្កើតប្រតិបត្តិការណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសតាមបណ្ដោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ។ យើងក៏រំពឹងមើលឃើញនូវតម្រូវការដែលកើនឡើងសម្រាប់ដីកសិកម្មផងដែរ ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនបរទេសជាច្រើនស្វះស្វែងរកផលប្រយោជន៍ពីវិធីសាស្ត្រប្រើប្រាស់គ្រឿងយន្តដើម្បីធ្វើកសិកម្ម ដោយផ្ដល់ទិន្នផលខ្ពស់ ហើយទទួលផលចំណេញបានប្រសើរជាងវិធីសាស្ត្របែបប្រពៃណីដែលត្រូវបានប្រើប្រាសនាពេលបច្ចុប្បន្នក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។ Alex Evengroen, អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យខ្មែរៈ “ការព្យាកររបស់ខ្ញុំសម្រាប់ទីផ្សារអចលនទ្រព្យក្នុងឆ្នាំ២០១៦ នេះគឺថានឹងមានការផ្លាស់ប្ដូរដ៏ធំ ពីការទិញអចលនទ្រព្យទៅជាការវិនិយោគដីធ្លីវិញ។ កម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកសហគមន៍អាស៊ាន នេះមានន័យថា ប្រទេសនេះនឹងជរជន់ដោយអ្នកអាជីព និងវិនិយោគិនផ្នែកអចលនទ្រព្យដ៏មានជំនាញ និងស្រេកឃ្លាន ជាមួយនឹងចំណេះដឹងនៅខាងក្នុងស្រាប់។ តម្លៃ M2 នៅតែកើនឡើង ដូច្នេះវាជាការជៀសមិនរួចដែលថានៅចំណុចមួយប្រជាជនចាប់ផ្តើមសម្លឹងមើលជម្រើសផ្សេងទៀតនិងជម្រើសដែលមានការច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ... នេះគឺនៅក្នុង គំនិតរបស់ខ្ញុំអំពីដីធ្លី។ វានឹងមានការផ្លាស់ប្តូរមួយនៅក្នុងនៅក្នុងចំនួនប្រជាជនការទាក់ទងនឹងទីផ្សារដីធ្លី ។ អតិថិជនភាគច្រើននឹងសម្លឹងរកមើល ដីធ្លី (ដែលលក់ក្នុងតម្លៃទាប) នៅតាមបណ្ដាខេត្តផ្សេងទៀតដូចជាខេត្តកែប, កំពត, ព្រះសីហនុ, និងខេត្តផ្សេងទៀតនៅក្បែរព្រំដែន។ បញ្ហាមួយដែលខ្ញុំរំពឹងថានឹងកើតមានគឺ ការផ្គត់ផ្គង់ហួសកម្រិតនូវ ចំនួនខុនដូ ដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណុចមួយនឹងបន្ទាបនូវតម្លៃ ហើយក៏នឹងមានផលប៉ះពាល់ទៅលើការវិនិយោគដែលប្រជាជនបានធ្វើការទិញនូវអចលនទ្រព្យទាំងនេះ។ ប្រសិនបើយើងមិនបានពិនិត្យពិច័យបានត្រឹមត្រូវល្អទេ នោះប្រជាជនជាច្រើននឹងមានបញ្ហាលំបាកជាមួយនឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុមិនខាន។ ការផ្លាស់ប្ដូរប្រកបដោយវិជ្ជមានដ៏សំខាន់បំផុតនោះគឺថា ខ្ញុំនឹងជាអ្នកធ្វើការបង្រួបបង្រួមនូវក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យផ្លូវការទាំងអស់ ស្ថិតក្រោម ដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ សមាគមអ្នកវាយតម្លៃ និងភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យកម្ពុជា (CVEA)។ រឿងនេះនឹងផ្ដល់លទ្ធផលជាការយោគយល់គ្នាប្រសើរឡើង និងការចែករំលែក នូវ ការផ្លាស់ប្ដូរ និងតម្រូវការដែលរំពឹងថានឹងកើតមាននាពេលអនាគត នៅក្នុងឧស្សាហកម្មអចលនទ្រព្យ ហើយជាយថាហេតុនឹងលុបបំបាត់មនុស្សមួយចំនួនដែលធ្វើការរកស៊ីផ្នែកអចលនទ្រព្យ ដោយគ្មានក្រដាសស្នាមត្រឹមត្រូវ ឬចំណេះដឹងដែលពាក់ព័ន្ថ។ យើងត្រូវតែយល់ថា យើងត្រូវតែធ្វើការខិតខំប្រឹងប្រែង និងប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃដើម្បីបន្តធ្វើដំណើរទៅកាន់គោលដៅដ៏ត្រឹមត្រូវ គោលដៅដែលយើងនឹងផ្ដល់ផលប្រយោជនដល់ប្រជាជនកម្ពុជា និង ធានាសុវត្ថិភាពការវិនិយោគរបស់ពួកគាត់នៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះ។ នេះមានន័យថា វាមានសារសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងដើម្បីបន្តធ្វើទំនាក់ទំនងយ៉ាងញឹកញាប់ និងធ្វើការសម្រេចចិត្តដើម្បីឈានដល់ ការធ្វើឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត”។ លោក David Kim នាយកប្រតិបត្តិ ក្រុមហ៊ុន Informax Property: “វិស័យចម្បងនៃការអភិវឌ្ឍថ្មីៗ នឹងប្ដូរពីលំនៅស្ថានស្នាក់នៅពិតប្រាកដទៅជាការអភិវឌ្ឍបញ្ចូលគ្នាបែបពាណិជ្ជកម្ម និង លំនៅស្ថាន ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ និន្នាការមួយកំពុងត្រៀមចាប់ដ្ដើមមើលឃើញហើយ។ ដោយអាស្រ័យនឹងការផ្លាស់ប្ដូលំនៅស្ថានថ្មីៗនេះ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១៤ និង២០១៥ទៅកាន់តំបន់ជាយក្រុងរាជធានីភ្នំពេញ ឥឡូវនេះតំបន់ទាំងនេះត្រូវការបរិក្ខារពាណិជ្ជកម្ម ដូចជា មជ្ឈមណ្ឌលលក់ទំនិញ មន្ទីរពេទ្យ ការិយាល័យ និងសាលា។ ដោយរំពឹងមើលនូវសភាពមមាញឹកពីប្រទេសចិនដីគោ ។ ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍសិង្ហបូរី និងតៃវ៉ាន់ គឺជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍដ៏ចម្បង សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥នេះ ឥឡូវក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍចិនដីគោ ដែលមានដើមទុនច្រើន កំពុងចាប់ផ្ដើមដំណើរការគម្រោងនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា។ ពេលដែលគេចាប់ផ្ដើមជម្រុញឲ្យគម្រោងទាំងនេះកើតមានឡើងក្នុងប្រទេសចិន វិនិយោគិនជនជាតិចិនជាច្រើន នឹងពិចារណាអំពីការវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ ការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មតាមបណ្ដោយព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា នឹងរីករាយទទួលយកផលចំណេញរបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន។ ប្រទេសកម្ពុជាមានបរិស្ថានអាជីវកម្មដ៏ល្អសម្រាប់ការពង្រីកនៅក្នុងតំបន់ ដូចជា តម្លៃពន្ធទាប តម្លៃពលកម្មថោក ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ និងការភ្ជាប់ភស្ដុភារចម្បងទៅនឹងប្រទេសសមាជិន សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានផ្សេងទៀត។ នៅពេលដែល សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់នូវឧបសគ្គដ៏ធំបំផុតនៃកម្ពុជា ពោលគឺទីផ្សារក្នុងស្រុកតូចពេក តែនឹងមិនមែនជាឧបសគ្គតទៅទៀតឡើយ។ បញ្ហាទាំង ៣ នេះ នឹងនៅតែជារឿងដែលត្រូវឃ្លាំមើលនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យកម្ពុជានាឆ្នាំ២០១៦នេះ”។ លោក គឹម ហ៊ាង ប្រធានសមាគមវាយតម្លៃ និងភ្នាក់ងារអចលនទ្រព្យកម្ពុជាៈ “ខ្ញុំសូមដាក់ឈ្មោះឆ្នាំ២០១៦ នេះថាជា “ឆ្នាំ នៃការសាងសង់ខុនដូ” ដូចដែលលោកអ្នកអាចមើលឃើញនូវសំណង់ខុនដូជាច្រើន នៅពាសពេញទីក្រុង, ជាពិសេសក្នុងខណ្ឌចំការមន, ខណ្ឌដូនពេញ, ខណ្ឌ ៧មករា និងខណ្ឌទួលគោក។ វានឹងមានចំនួនខុនដូប្រហែលជា ១៨ ០០០ ទៅ ២០ ០០០ ឈុតនៅឆ្នាំ២០១៨ បរិមាណនេះគឺវាច្រើនខ្លាំងពេកសម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក ក៏ប៉ុន្តែវានៅតែជាបរិមាណដ៏តូចតាចសម្រាប់ទីផ្សារអាស៊ាន។ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍត្រូវការស្វែងយល់នូវទីផ្សារផ្ទាល់របស់ពួកគេ ឬបង្កើតទីផ្សារផ្ទាល់របស់ពួកគេ សម្រាប់ផលិតផលរបស់ពួកគេ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ត្រូវការទាក់ទាញវិនិយោគិនបន្ថែមទៀតដើម្បីជួយក្នុងឧស្សាហកម្មខុនដូនេះ។ តម្លៃដីធ្លី បានកើនឡើងខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ ២០១៣, ២០១៤ និង ២០១៥ ដូច្នេះតម្លៃដីធ្លីក្នុងឆ្នាំ២០១៦ នឹងមិនឡើងថ្លៃខ្លាំងពេកទេ។ វាប្រហែលជា ត្រឹមតែ ៥ ទៅ ១០% នៅតាមជាយក្រុងប៉ុណ្ណោះ ហើយវានៅតែប្រហែលជា ២០% សម្រាប់ដីធ្លី នៅខាងក្រៅទីក្រុង។ បុរីសម្រាប់អតិថិជនវណ្ណៈកណ្ដាល និងវណ្ណៈខ្ពស់ បានឈានដល់កម្រិតកំណត់ហើយ ដូច្នេះវាជាការប្រសើរសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន អភិវឌ្ឍដែលត្រូវផ្ដោតទៅលើទីផ្សារសម្រាប់គ្រួសារដែលមានប្រាក់ចំណូលទាបនិងគ្រួសារថ្មី ជាពិសេសសម្រាប់ផ្ទះល្វែងដែលមានតម្លៃពី ៣ ម៉ឺន ទៅ ៤ម៉ឺន ៥ពាន់ដុល្លា ចំនួសឲ្យផ្ទះល្វែងដែលមានតម្លៃចាប់ពី ៨ម៉ឺនទៅ ១០ម៉ឺនដុល្លា សម្រាប់វណ្ណៈកណ្ដាល ឬ ២០ម៉ឺន អៅ ៣០ ម៉ឺន ដុល្លា សម្រាប់អតិជនវណ្ណៈខ្ពស់។ ឃ្លាំងទាំងឡាយត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទៅជាយក្រុង ខណៈដែលតម្លៃនៅតែកើនឡើងសម្រាប់ដីធ្លីនោះ។ ម្ចាស់ឃ្លាំងដែលមានការយល់ដឹងច្រើន ត្រូវការលក់ដីធ្លីរបស់ខ្លួនដើម្បីលុយដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ហើយប្ដូរអាជីវកម្មរបស់ពួកគេទៅកន្លែងផ្សេង។ បន្ទប់អាផាតម៉ិន ដែលផ្ដល់សេវាកម្ម ក្នុងតំបន់សំខាន់ៗ ដូចជា បឹងកេងកង ១ និងតំបន់ក្បែរៗនោះ កំពុងតែមានអាជីវកម្មល្អ។ ប៉ុន្តែបន្ទប់អាផាតម៉ិនដែលមានស្តង់ដារទាប នឹងបាត់រូបរាង ហើយត្រូវបានជំនួសមកវិញដោយបន្ទប់អាផាតម៉ិនដែលមានស្តង់ដារខ្ពស់។ វានឹងមានវិនិយោគិនមកទិញរោងចក្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពេលនោះយើងនឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍យ៉ាងធំសម្រាប់ឧស្សាហកម្មនេះ។ ជាពិសេស គ្មានពន្ធនាំចេញទៅ កាន់សហគមន៍អឺរ៉ុប, សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសអាស៊ីដទៃទៀត ហើយមានតម្លៃពលកម្ម ថោក។ ប៉ុន្តែ វាមានការធ្វើបាតុកម្មជាច្រើននៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មនាពេលថ្មីៗនេះ ហេតុដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែចាត់វិធានការ និងស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាទាំងឡាយរបស់កម្មករ”។ លោក Desmond Yap អ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅរបស់ក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ Yong Yap Properties: “ប្រទេសកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសដែលទាក់ទាញវិនិយោគដដែល ជាពិសេស ជាមួយនឹងសមាហរណកម្មជាបន្តបន្ទាប់ចូលទៅក្នុងអាស៊ាន ហើយរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងច្បាប់ដើម្បីធានានូវបរិស្ថានអាជីវកម្មឲ្យកាន់តែស្អាតជាងមុន”។ ចង់ដឹងបន្ថែមទៀតៈ សូមពិនិត្យមើលបណ្ដុំព័ត៌មានថ្មីៗ ស្ដីអំពីការវិនិយោគនៅកម្ពុជា នៅក្នុងគេហទំព័រ Realestate.com.kh ថ្ងៃនេះ! សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៦) ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ច កំណើនផលិតក្នុងស្រុកសរុប កើនឡើងជានិច្ចជាមួយនឹងភាពប្រសើរឡើងដែលនៅតែបន្ត ក្នុងការប្រើប្រាស់ និងវិនិយោគ។ អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចថេរខ្លាំង គឺ៧ភាគរយរៀងរាល់ឆ្នាំ បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដែលទាក់ទាញនូវវិនិយោគិនប្រកបដោយសក្ដានុពល។ បើយើងទៅលើធនាពិភពលោកបានឲ្យដឹងថា តម្លៃប្រេងទាប និងទំនុកចិត្តអាជីវកម្មដែលកើនឡើង បានធ្វើឲ្យមានការប្រើប្រាស់ខ្លាំងនៅតែបន្ត ដែលគាំទ្រដោយកំណើនការប្រើប្រាសឥណទានឆាប់រហ័ស (ជាមធ្យមកំណើនប្រហែល ៣០ភាគរយកាលពី៥ឆ្នាំកន្លងទៅ) បាននាំទៅរកការពង្រីកនូវអាជីវកម្មលក់ដុំ និងរាយនេះ។ កំណើននៃការបង្កើតមូលធនអចល័តសរុបដ៏រឹងមាំ គឺ ៩.១ ភាគរយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ត្រូវបានធ្វើឲ្យកើតឡើងយ៉ាងច្រើន ដោយឧបករណ៍និងសំណង់ប្រើប្រាស់បានយូរ ។ អតិផរណាបានធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតដល់ ០.៨ ភាគរយនៅក្នុងឆមាសទីពីរនៃឆ្នាំ ២០១៥ បន្ទាប់ពីបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ដែលមានអត្រា ១.២ ភាគរយ - នេះគឺទោះបីជាមានតម្រូវការក្នុងស្រុកដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្លៃ ម្ហូបអាហារនិងប្រេងមធ្យមក៏ដោយ។ នៅក្នុងបរិបទនេះវិស័យសំណង់និងអចលនទ្រព្យបានក្លាយជាយន្តការដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ការស្មានទុកជាមុននៃការធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់របស់ប្រទេសកម្ពុជាចូលទៅក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន (AEC) បានបង្កើនទំនុកចិត្តអាជីវកម្មនិងនៅតែបន្តជំរុញឱ្យមានឧស្សាហកម្មសំណង់និង អចលនទ្រព្យដែលកំពុងរីកលូតលាស់ ។ ការពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវិស័យធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុរួមផ្សំជាមួយនឹងកំណើនលុយកាក់ទូលំទូលាយដែលបន្តកើតមាន បានចូលរួមចំណែកនៅក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ កំណើនប្រាក់ ឆាប់រហ័ស និងទូលំទូលាយបានបន្តអត្រានៃ ២០.៦ ភាគរយ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៥ ដែលបានជំរុញជាចម្បងដោយប្រាក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទេស។ ប្រាក់បញ្ញើរបស់វិស័យឯកជននៅតែមានសុខមាលភាពល្អនៅក្នុងអត្រាកំណើន ២១.១ ភាគរយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ, ដែលគាំទ្រដល់កំណើនឥណទានក្នុងវិស័យឯកជនខ្ពស់។ ការពឹងផ្អែករបស់កម្ពុជា ទៅលើដុល្លារូបនីយកម្មនៅតែបន្តប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ច។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) បានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការអភិវឌ្ឍការត្រួតត្រា និងការត្រួតពិនិត្យកាន់តែខ្លាំងក្លាបន្ថែមទៀតនូវគោលនយោបាយ សម្រាប់ វិស័យធនាគារនិង ហិរញ្ញវត្ថុក្នុងគោលបំណងដើម្បីរក្សាបាននូវស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុនិងជួយរក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះ។ ជាមួយនឹងកំណើនប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកដែលចេះតែកើនឡើង, ការប្រកួតប្រជែងក្នុងទីផ្សារកំពុងមានការថមថយមួយចំនួន ដែលនាំឱ្យមានការទប់ស្កាត់កំណើននេះនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរនិងទេសចរណ៍ ដែលធ្លាប់តែជាកត្តាជំរុញសេដ្ឋកិច្ចចម្បងនៃប្រទេសនេះ។ កំណើននៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក, ការកើនឡើងនៃ ដៃគូប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់អំពីប្រាក់ឈ្នួលទាប ដូចជាប្រទេសភូមា និងភាពមិនប្រាកដប្រជាជុំវិញការចរចាប្រាក់ឈ្នួលដែលកំពុងបន្ត, ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរនេះ កំពុងតែទប់ស្កាត់ការប្រកួតប្រជែងពីខាងក្រៅ។ ដូច្នេះការនាំចេញសំលៀកបំពាក់បានធ្លាក់ចុះបន្តិចទៅអត្រាកំណើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំត្រឹម ៧.៨ ភាគរយនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌតម្លៃ ក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ ២០១៥ នេះបើធៀបនឹងឆ្នាំមុនៗគឺ ៩.២ ភាគរយ ។ វិស័យទេសចរណ៍ក៏ត្រូវគេមើលឃើញថាមានការធ្លាក់ចុះដោយមានអ្នកមកដល់ក្នុងអំឡុងឆមាសទី១នៃឆ្នាំ ២០១៥; ការថយចុះដល់ ៤.៦ ភាគរយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ (ភ្ញៀវទេសចរឈានដល់ ២.៣ លាននាក់), បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៤ គឺ ៦.៩ ភាគរយ ។ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) នៅតែបន្ត មានសុខមាលភាពល្អ និងទទួលខុសត្រូវភាគច្រើនសម្រាប់ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ឱនភាពគណនីចរន្តរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ លំហូរវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបានរួមចំណែកក្នុងការបង្កើនទុនបម្រុងអន្តរជាតិសរុបកើនឡើងដល់ ៥.២ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៥ នេះ ។ ការវិនិយោគពីប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំៗ ដូចជាប្រទេសចិន, តៃវ៉ាន់, កូរ៉េ, ថៃ, សិង្ហបុរី, វៀតណាមនិងប្រទេសដទៃទៀត បន្តចាក់បញ្ចូលនូវមូលធនបរទេស។ ហានិភ័យនាពេលអនាគតជាបុព្វភាគនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានបើកដំណើរការ នូវគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួនជាថ្មី (IDP) (ឆ្នាំ 2015-2025) កាលពីឆ្នាំមុន ។ គម្រោងនេះមានគោលបំណងដើម្បីពង្រឹងការប្រកួតប្រជែងតាមរយៈការសម្របសម្រួល, លើកទឹកចិត្តឱ្យធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច, ផលិតភាពនិងកំណើនសរុប។ គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម IDP នេះបានស្វែងរកការដោះស្រាយបញ្ហាបណ្តាប្រទេសដែលពឹងផ្អែកលើវិស័យជាប្រពៃណី និងការងារដែលមានជំនាញទាប / តម្លៃទាប ដោយការធ្វើពិពិធកម្មសកម្មភាពឧស្សាហកម្ម។ កម្ពុជានៅតែជា សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារបើកចំហ ជាមួយនឹងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មនិងការវិនិយោគសេរី ដូច្នេះធ្វើឱ្យវាមានឱកាសពេញលេញសម្រាប់វិនិយោគិន។ Realestate.com.kh បានបង្ហាញថាប្រទេសកម្ពុជាជាទិសដៅទាក់ទាញសម្រាប់វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ដោយសារតែភាពអាចរកបាននៃពលកម្មតម្លៃទាប, នគរូបនីយកម្មយ៉ាងឆាប់រហ័ស, មនុស្សវណ្ណៈកណ្តាលកំពុងកើនឡើង, ងាយស្រួល, គោលនយោបាយសេរីនិងបើកចំហសម្រាប់អាជីវកម្មបរទេស, ភាសាភាសាអង់គ្លេសជាភាសាអាជីវកម្មចម្បង, ទាក់ទាញនូវការលើកទឹកចិត្តពន្ធដារ និងការលើកលែងពន្ធនាំចូល / នាំចេញ, ការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបណ្តាញដឹកជញ្ជូននៅតែបន្ត ព្រមទាំងឥទ្ធិពលនៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។   សូមស្វែងរកអចលនទ្រព្យទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ឥឡូវនេះ! សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា!

ភាពជាម្ចាស់លើអចលនទ្រព្យរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា ស្រឡាញ់កម្ពុជា ហើយចង់មានអ្វីមួយជាកម្មសិទ្ធទេ? ប្រសិនបើចង់ គេហទំព័រ Realestate.com.kh បានដាក់បញ្ចូលនូវមគ្គុទ្ទេសក៍ភាពជាកម្មសិទ្ធជនបរទេសទៅកាន់ព្រះរាជាណាចក្រនេះសម្រាប់លោកអ្នក។ ប្រទេសកម្ពុជា មិនដូចជាប្រទេសបដិបក្សជិតខាងទាំងបីរបស់ខ្លួនទេ ជាប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធកាន់កាប់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ជនបរទេសដែលមានមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជាក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតសិទ្ធិឲ្យកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ ស្របនឹងច្បាប់ ២០១០ ស្ដីអំពី ការផ្ដល់សិទ្ធិកាន់កាប់។ ក៏ប៉ុន្តែសិទ្ធិទាំងនេះត្រូវបានរឹតបន្តឹងចំពោះអគារទាំងឡាយដែលទទួលបាន “បណ្ណកម្មសិទ្ធិ” ដែលមានចំពោះតែអគារអាផាតម៉ង់ដែលទើបតែបញ្ចប់ថ្មីៗ។ ដោយយោងទៅលើច្បាប់បណ្ណកម្មសិទ្ធិ ជនបរទេសមិនអាចទទួលបានអគារជាន់ផ្ទាល់ដីដោយស្របច្បាប់ឡើយ ហើយការបែងចែកកម្មសិទ្ធិជនបរទេសត្រូវបានកំណត់ជាអតិបរិមាត្រឹមតែ ៧០ភាគរយនៃអគារទាំងមូលក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិតែមួយ។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក៏រយៈពេលនៃការជួលសម្រាប់ជនបរទេសទៅលើអចលនទ្រព្យដីធ្លីអាចមានរយៈពេលដល់ទៅ ៥០ ឆ្នាំជាអតិបរិមា ជាមួយនឹងជម្រើស៥០ឆ្នាំជាថ្មីទៀត ត្រូវដាក់បញ្ចូល។ ១) ប្រាប់ខ្ញុំបន្ថែមទៀតអំពីបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី       ២) ប្រាប់ខ្ញុំអំពីរបៀបដែលខ្ញុំអាចកាន់កាប់ គ្រប់គ្រង ឬជួលដីធ្លីបានក្នុងឋានៈ ជាជនបរទេសនៅកម្ពុជា       ៣) ប្រាប់ខ្ញុំថែមទៀតអំពីដំណើរការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិ       ៤) ប្រាប់ខ្ញុំបន្ថែមទៀតអំពីដំណើរការផ្ទេបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងតម្លៃនៅកម្ពុជា       ៥) ពន្យល់អំពីភាពគ្រោះថ្នាក់ជាទូទៅមួយចំនួនសម្រាប់ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជា   សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! សូមស្វែងរកអចលនទ្រព្យទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ឥឡូវនេះ! ១) ប្រាប់ខ្ញុំបន្ថែមទៀតអំពីបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ការបែងចែកបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាបានពន្យល់ ម្ដងទាំងអស់! សម្រាប់អ្នកទិញអចលនទ្រព្យថ្មី ការបែងចែកបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាអាចមានការយល់ច្រឡំបន្តិច។ សូមយើងស្វែងរកមធ្យោបាយបីយ៉ាង ដែលការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យអាចត្រូវបានធានាសុវត្ថិភាពនៅកម្ពុជា និង ការយល់ខុសដ៏ចម្បងជុំវិញការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា និងបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍បណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីកម្ពុជាទាំងអស់ត្រូវបានបំផ្លាញចោលនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ និងឆ្នាំ១៩៧៩។ នេះមានន័យថាបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម ភស្តុតាងកម្មសិទ្ធិបានក្លាយជារឿងដែលមិនអាចទៅរួច។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩ ច្បាប់ដីធ្លីកម្ពុជាត្រូវបានអនុមតិឡើង ហើយច្បាប់កែតម្រូវត្រូវបានដាក់ចេញក្នុងឆ្នាំ២០០១ ដោយអនុញ្ញាតឲ្យកាន់កាប់ដីធ្លីជាលក្ខណៈឯកជន។ ច្បាប់ដីធ្លីឆ្នាំ២០០១ បានបង្កើតនូវប្រព័ន្ធចុះបញ្ជីដីធ្លី ដោយដាក់ចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីកម្ពុជា ដែលនៅតែមានជាធរមានដល់សព្វថ្ងៃ។ ចាប់តែងពីពេលនោះមក បណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីកម្ពុជាជាង ២ លានបណ្ណត្រូវបានចេញជូនប្រជាជនកម្ពុជា។ ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យឥឡូវនេះអាចត្រូវបានធានាសុវត្ថិភាពតាមទម្រង់មួយក្នុងចំណោមទម្រង់បីនៃបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីកម្ពុជាៈ បណ្ណរឹង, បណ្ណទន់, និងការកាន់កាប់ឯកជនក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ ពោលគឺត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាបណ្ណកម្មសិទ្ធិគេហដ្ឋានជាន់លើ។ ជាងនេះទៅទៀត បណ្ណកម្មសិទ្ធិLMAP ដែលមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ឥឡូវនេះក៏មានដែរ។ ១) បណ្ណរឹងៈបណ្ណរឹងគឺជាទម្រង់ដែលខ្លាំងជាងគេនៃការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏ជាបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដែលល្អជាងគេបំផុត។បណ្ណរឹងគឺជាវិញ្ញាបនបត្រដែលចេញជូនដោយការិយាល័យគ្រប់គ្រងនិងរៀបចំដែនដីជាតិ។បណ្ណរឹងមានផ្ទុកព័ត៌មានលម្អិតដែលត្រូវបានកត់សម្គាល់ និងបញ្ជាក់ជូនជាកម្រិតថា្នក់ជាតិ ជាមួយនឹងក្រសួងដែនដី និងការិយាល័យសុរិយោដី។ពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិ បួនភាគរយ ដាក់ពាក្យសុំនៅ ពេលជួញដូរដែលបណ្ណរឹងកើតមានឡើង។២) បណ្ណទន់ៈបណ្ណទន់ គឺជាទម្រង់បណ្ណកម្មសិទ្ធដ៏សាមញ្ញបំផុត និងជាបណ្ណកម្មសិទ្ធដីធ្លីដែលចេញជូនជាលក្ខណៈសាមញ្ញបំផុតនៅកម្ពុជា។វាជាបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីកម្ពុជាដែលទទួលស្គាល់ក្នុងកម្រិតរដ្ឋបាលក្នុងតំបន់។បណ្ណទន់ត្រូវបានចេញជូនដោយសង្កាត់ ឬ ការិយាល័យស្រុក/ខណ្ឌ មិនត្រូវបានចុះបញ្ជីថ្នាក់ជាតិទេ ប៉ុន្តែនៅតែត្រូវចាត់ទុកថាជាស្ថានភាពកម្មសិទ្ធិដែរ។ការជួញដូរអចលនទ្រព្យមួយភាគធំនៅតែកើតមានឡើងជាមួយនឹងបណ្ណទន់ ដើម្បីចៀសវាងពន្ធនិងតម្លៃផ្ទេរកម្មសិទ្ធ។ក៏ប៉ុន្តែ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ធំៗថ្មីៗភាគច្រើន ត្រូវបានជួញដូរជាមួយនឹងបណ្ណរឹងព្រោះទាំងនេះគឺជាបណ្ណកម្មសិទ្ធកម្ពុជាដែលមានរយៈពេលយូរអង្វែងជាងគេ។សូមពិនិត្យមើលគេហទំព័រដ៏មានសារប្រយោជន៍ផ្សេងទៀតនៅ លើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាៈ “ភាពអន្តរាយសម្រាប់ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា។” ៣) កម្មសិទ្ធិភាពឯកជនៈកម្មសិទ្ធិភាពឯកជនក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិគឺជាទម្រង់ថ្មីបំផុតនៃកម្មសិទ្ធិ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសកាន់កាប់អចលនទ្រព្យដោយស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា។បណ្ណនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ។បណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើគឺជាបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដែលមានលក្ខណៈមិនសូវសាមញ្ញ ប៉ុន្តែមានចំនួនកំពុងតែកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ច្បាប់ស្ដីពីកម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេសត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់នៅថ្ងៃទី ២៤ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១០។ច្បាប់នេះដាក់កម្រិតនូកម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសចំពោះអគារដែលមានសហកម្មសិទ្ធិ។ ជនបរទេសនៅតែមិនអាចកាន់កាប់ដីធ្លីបានដដែល ព្រោះវាខុសនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។អគារដែលជាសហកម្មសិទ្ធិ ត្រូវបានគេឲ្យនិយមន័យថាជាអគារ ឬសំណង់ដែលម្ចាស់កម្មសិទ្ធិច្រើននាក់ រស់នៅក្នុងនោះ មានផ្នែកខ្លះដែលការកាន់កាប់មួយចំណែកជារបស់សហកម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗ (អគារឯកជន) និងផ្នែកខ្លះទៀតជាកន្លែងសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ទូទៅនៃសហកម្មសិទ្ធិករ (តំបន់ទូទៅ)។បណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ កាលពីពេលថ្មីៗនេះត្រូវបានគេពង្រីកទៅជាអគារពាណិជ្ជកម្ម និង ជាពិសេស សម្រាប់បរិវេណករិយាល័យរួម។សូមសិក្សាបន្ថែមអំពី ដំណើរការបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើនៅទីនេះ ។*បណ្ណកម្មសិទ្ធិ LMAP*:ប្រព័ន្ធផ្ដល់បណ្ណកម្មសិទ្ធិមួយដែលត្រូវបានគេហៅថា LMAP (ការគ្រប់គ្រងដែនដី និងគម្រោងរដ្ឋបាល) ត្រូវបានធនាគារពិភពលោកណែនាំនៅកម្ពុជាដើម្បីកែលម្អសុវត្ថិភាពសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីដោយក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ដោយស្ថិតក្រោមគ្រោងការណ៍នៃ កូអរដនេ ជីភីអេស (GPS) ត្រូវបានចុះបញ្ជីសម្រាប់ប្លង់ដីទាំងអស់ក្នុងប្រទេស។ប្រសិនបើលោកអ្នកមានបណ្ណកម្មសិទ្ធ LMAP រួចហើយ ព្រំដីត្រូវបានព្រមព្រាងគ្នារវាងភាគីជិតខាង ដើម្បីឲ្យជម្លោះព្រំដីទាំងអស់ត្រូវបានដោះស្រាយ។នេះគឺជាប្រភេទនៃបណ្ណកម្មសិទ្ធិដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុត។ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា ប្រហែលមិនមែនសាមញ្ញទេ ប៉ុន្តែវាកំពុងតែមានភាពអាចទៅរួចកំពុងតែកើនឡើង។ សូមលោកអ្នកប្រឹងប្រែងព្យាយាម និងចំណាយពេលវេលាមួយរយៈ នោះមិនយូរប៉ុន្មានលោកអ្នកនឹងទទួលបាននូវកម្មសិទ្ធិភាពអចលនទ្រព្យបរទេសនៅកម្ពុជា ហើយទទួលបាននូវសម្បត្តិជាអចលនទ្រព្យដ៏មានតម្លៃ។ ដើម្បីឲ្យកាន់តែច្បាស់អំពីបញ្ហាទាំងនេះ Realestate.com.kh សូមផ្ដល់ជាអនុសាសន៍ដើម្បីទទួលបានជំនួយបទពិសោធន៍ផ្នែកច្បាប់ នៅពេលណាដែលមានការពិចាណាទៅលើការជួលនៅក្នុងកម្ពុជាក្នុងឋានៈជាជនបរទេស។ ២) ប្រាប់ខ្ញុំអំពីរបៀបដែលខ្ញុំអាចកាន់កាប់ គ្រប់គ្រង ឬជួលដីធ្លីបានក្នុងឋានៈ ជាជនបរទេសនៅកម្ពុជា មានមនុស្សជាច្រើនបានសួរថាតើជនបរទេសអាចកាន់កាប់ដីធ្លីនៅកម្ពុជាបានដែរឬទេ... បើទោះជាចម្លើយដ៏ខ្លីតបនឹងសំណួរនេះគឺវាសាមញ្ញ ពោលគឺ ទេ ក៏ដោយ ក៏នៅតែមានមធ្យោបាយដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពជាច្រើនដើម្បីគ្រប់គ្រងដីធ្លីនៅកម្ពុជាបានសម្រាប់អាជីវកម្មរបស់អ្នក ឬការប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួន។ តើលោកអ្នកជាជនបរទេសដែលចង់ទិញ ឬជួលដីធ្លីនៅកម្ពុជាមែនទេ? ប្រសិនបើមែន នេះគឺជាដំបូន្មានដ៏មានប្រយោជន៍ដែលលោកអ្នកចាំបាច់ត្រូវតែអាន! Realestate.com.kh បានដាក់បញ្ចូលអត្ថបទដែលមិនទាន់ដឹងឮដើម្បីបង្ហាញលោកអ្នកឲ្យច្បាស់លាស់នូវរបៀបដែលលោកអ្នកអាចទិញឬជួលដីធ្លីនៅកម្ពុជាក្នុងនាមជាជនបរទេស ហើយ ការប្រុងប្រយ័ត្នទុកជាមុនស្របច្បាប់ លោកអ្នកត្រូវតែធ្វើតាមប្រសិនបើ ការផ្សងព្រេងរបស់លោកអ្នកនឹងត្រូវទទួលបានជោគជ័យនាពេលអនាគត។ ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាការជិះទូកធ្វើដំណើរដោយរលូនទាំងអស់ឡើយ ហើយយើងសូមផ្ដល់ដំបូន្មាននូវការស្វែងរកការផ្ដល់ប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់អាជីពសម្រាប់ការជួញដូរបែបហ្នឹង។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងហោចណាស់ អត្ថបទនេះ គឺជាការចាប់ផ្ដើមដ៏ល្អមួយ។ រឹតតែទូលាយទៅទៀត, ក្នុង មាត្រា ៤៤ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជនបរទេសមិនអាចកាន់កាប់ដីធ្លីនៅកម្ពុជាបានទេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជនបរទេសអាចគ្រប់គ្រងដីធ្លីតាមរយៈមធ្យោបាយមួយចំនួដូចតទៅៈទិញដីធ្លីតាមរយៈក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកតាមរយៈដីភតិសន្យា,តាមរយៈការទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរឬក៏ដោយទិញដីធ្លីតាមរយៈអ្នកតំណាងជនជាតិខ្មែរ (ចំណាំៈ ចំណុចនេះគឺតាមពិតទៅវាស្ថិតនៅក្រៅផ្លូវច្បាប់ បើតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ)។តើជនបរទេសអាចទិញដីធ្លីនៅកម្ពុជាតាមរយៈក្រុមហ៊ុនរួមគ្នាក្នុងស្រុកបានដោយរបៀបណា? ការណ៍នេះបង្ហាញនូវហានិភ័យតិចតួចបំផុតសម្រាប់វិនិយោគិនបរទេស ទាំងបុគ្គលទាំងមនុស្សស្របច្បាប់។ ផ្ទៃដីជាច្រើនផ្នែកអាចត្រូវបានកាន់កាប់។ ប៉ុន្តែ តម្លៃនៃការបង្កើតក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ដីធ្លីគឺថ្លៃណាស់ ជាមួយនឹងតម្លៃថែទាំខ្ពស់ និងពន្ធចំណូលបានពីការជួលខ្ពស់។ សូមមើល ច្បាប់ស្ដីពីការវិនិយោគនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (ជំពូក VI, មាត្រា ១៦): “ស្ថាប័នស្របច្បាប់ដែលមានទុនសមភាពច្រើនជាង ៥១ភាគរយ ដែលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយមនុស្ស ឬ ស្ថាប័នស្របច្បាប់ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ”។ ហើយជាងនេះទៅទៀតៈ “ការប្រើប្រាស់ដីធ្លីត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យវិនិយោគិន ដោយរួមបញ្ចូលនូវការជួលរយៈពេលវែង ដល់ទៅ ៧០ឆ្នាំ ហើយអាចដាក់សំណើជួលសាជាថ្មី”។ ការកាន់កាប់ជនជាតិខ្មែរ ៥១ភាគរយគឺជារឿងដែលចាំបាច់។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលរចនាសម្ព័ន្ធបូកបញ្ចូលហ៊ុនពីភាគមានសិទ្ធិខុសគ្នានៅក្នុងការកាន់កាប់គ្រប់គ្រង ហ៊ុនមួយភាគគ្រប់គ្រងដោយវិនិយោគិនបរទេស មួយភាគដោយវិនិយោគិនក្នុងស្រុក ភាពមានអំណាចទៅលើកូនហ៊ុននេះស្ថិតនៅក្នុងការត្រួតពិនិត្យ។ ម្ចាស់ហ៊ុនក្នុងស្រុកជាទូទៅ ត្រូវបានកំណត់សិទ្ធិឲ្យតិចតួចក្នុងការផ្ទេរភាគហ៊ុន ឬជ្រើសតាំងជានាយក ហើយការសម្រេចរបស់ក្រុមហ៊ុនភាគច្រើន តម្រូវឲ្យមាន ការបោះឆ្នោតដោយសំឡេងភាគច្រើន ២ភាគ ៣។ ជាទូទៅ កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកជន ត្រូវបានធ្វើឡើងដែលម្ចាស់ហ៊ុនជាជនជាតិខ្មែរផ្ដល់សិទ្ធិពិសេសដល់ជនជាតិបរទេសទៅលើដីធ្លី។ ដោយចុះបញ្ជីបញ្ចាំដីធ្លីផងដែរ ដីធ្លីមិនអាចត្រូវបានផ្ទេរសិទ្ធិដោយគ្មានការយល់ព្រមពីជនបរទេសឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែមធ្យោបាយនេះអាចនឹងត្រូវបរាជ័យប្រសិនណាបើដៃគូជាជនជាតិខ្មែរបដិសេធនូវកាតព្វកិច្ចស្របច្បាប់របស់គេ។ ក្នុងការសម្រេចរបស់តុលាការកម្ពុជា អាចត្រូវបានគេនាំយកទៅ ហើយតម្លៃវិញគឺថ្លៃខ្លាំងណាស់។ ហេតុនេះ ការយកចិត្តទុកដាក់ដ៏សមគួរទៅលើដៃគូក្នុងស្រុកគឺមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការកំណត់ហានិភ័យ។ ចុះការជួលដីធ្លីវិញវាយ៉ាងម៉េចដែរ? ជាទូទៅនៅពេលដែលគេសួរថា “តើជនបរទេសអាចទិញដីបានទេនៅកម្ពុជា” ពួកគេត្រូវបានគេបញ្ចុះបញ្ចូលយ៉ាងលឿនថា ការជួលដីធ្លីគឺជាជម្រើសដ៏ប្រសើរមួយ។ ការជួលរយៈពេលយូរត្រូវបានជនបរទេសប្រើប្រាស់ជាទូទៅជាមធ្យោបាយក្នុងការគ្រប់គ្រងដីធ្លីនៅកម្ពុជា។ ហើយសម្រាប់ពាណិជ្ជករបរទេសភាគច្រើន ការជួលរយៈពេលយូរ គឺមានប្រសិទ្ធិភាពដូចការកាន់កាប់ទាំងស្រុង សម្រាប់គោលបំណងដ៏ថ្លៃថ្លាទាំងឡាយ។ ការជួលរយៈពេលយូរអនុញ្ញាតសិទ្ធិចាំបាច់ដើម្បីអភិវឌ្ឍដីធ្លី ហើយទទួលបានការអនុញ្ញាតសាងសង់។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏រចនាសម្ព័ន្ធនៃការជួលគឺមានសុវត្ថិភាពតិចតួចជាង រចនាសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន ដូចដែលបានពណ៌នាខាងដើមរួចហើយ ប៉ុន្តែ ដំណើរការកំពុងត្រូវបានធ្វើទៅលើការបញ្ជាក់របស់គេ។ ដោយយោងទៅលើច្បាប់ដីធ្លី រយៈពេលជួលគឺមានការបត់បែនយ៉ាងខ្លាំង។ កិច្ចសន្យាជួលជាទូទៅ មានរយៈពេល ៥០ឆ្នាំ, ៧០ ឆ្នាំ, ឬក៏៩៩ឆ្នាំ។ សូមចាំថាកិច្ចសន្យាជួលដែលមានរយៈពេលវែងជាង ១៥ឆ្នាំត្រូវតែចុះបញ្ជីនៅការិយាល័យភូមិបាល ដើម្បីឲ្យមានសុពលភាព។ប្រសិនបើលោកអ្នកព្យាយាមជួលដីរដ្ឋ វាមានរយៈពេលជាអតិបរិមាត្រឹម ៤០ឆ្នាំ ជាមួយនឹងលទ្ធភាពពន្យាបន្ថែមទៀតបាន។ នៅពេលណាដែលមានកិច្ចសន្យាជួល សូមធ្វើការព្យាយាមដោយសមគួររបស់លោកអ្នក ហើយធ្វើការត្រួតពិនិត្យមើលប្រវត្តិម្ចាស់ដីធ្លីឲ្យបានច្បាស់លាស់ វាស្រដៀងគ្នាដូចនឹងអ្វីដែលលោកអ្នកត្រូវធ្វើសម្រាប់ដៃគូក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន។ ជួលពីមនុស្សខុស ដែលស្គាល់មនុស្សត្រឹមត្រូវក្នុងអំណាច អាចមានន័យថា ការជួលរបស់លោកអ្នកមិនមានស្ថេរភាព យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ សូមអះអាងថា កិច្ចសន្យាជួលត្រូវដាក់បញ្ចូលការដោះស្រាយជម្លោះក្រៅប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើលោកអ្នកធ្វើវាហើយ ជាក់ស្ដែង វាមិនសូវមានប្រសិទ្ធិភាពដូចមនុស្សជាច្រើនបានជឿជាក់នោះទេ។ នេះដោយសារថាជម្លោះដីធ្លីភាគច្រើនមិនពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះទៅលើកិច្ចសន្យានោះឡើយ តែទៅលើបញ្ហាច្បាប់។ តុលាការកម្ពុជា ត្រូវគេស្គាល់ថាបានបដិសេធពុំព្រមទទួលស្គាល់បទបញ្ញត្តិអជ្ញាកណ្ដាលបរទេសឡើយ។ កិច្ចសន្យាជួលទាំងនេះគួរតែដាក់បញ្ចូលផងដែរនូវបទបញ្ញត្តិតម្រូវឲ្យម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ទទួលបានការអនុញ្ញាតពីអ្នកជួលមុនពេលពួកគេលក់ ឬរារាំងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិកុំឲ្យលក់រហូតទាល់តែម្ចាស់កម្មសិទ្ធិថ្មីទទួលស្គាល់ពេញលេញនូវ ការជួលដែលមានរួចពីមុនហើយ។ នៅផ្នែកខាងលើនៃកិច្ចសន្យានេះ “កំណត់សម្គាល់ហាមលក់” អាចត្រូវបានចុះបញ្ជីជាមួយនឹងការិយាល័យដីធ្លីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ ដោយប្រាប់ការិយាល័យបញ្ឈប់នូវការប៉ុនប៉ងលក់ដីធ្លីដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាមុនពីភាគីអ្នកជួល។ បញ្ហាបន្ថែមទៀតមួយចំនួនបានកើតមានឡើង ហើយច្បាប់ជួលនៅតែមិនទាន់ច្បាស់លាស់។ ជាបឋម បទបញ្ញត្តិជុំវិញការកាន់កាប់អគារនៅពេលបិទការជួលនៅមិនទាន់ប្រាកដ។ អគារជាន់លើផុតពីជាន់ជាប់ដីជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកជួល ដែលអាចសុំចុះបញ្ជីបណ្ណកម្មសិទ្ធិសម្រាប់ជាន់ខាងលើទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងនាមជាអ្នកកាន់កាប់អគារជាន់ផ្ទាល់ដី ក៏មានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីផងដែរនេះបើយោងទៅលើច្បាប់ដីធ្លី នៅចុងបញ្ចប់នៃការបិទកិច្ចសន្យាជួលអ្នកកាន់កាប់ដីធ្លីក៏នឹងកាន់កាប់អគារនេះផងដែរ។ តែថាផ្ទុយមកវិញ ដីធ្លីវិនិយោគ ដែលជាពិសេស គ្របដណ្ដប់នូវការចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន សម្រាប់ប្រាក់លើកទឹកចិត្តបង់ពន្ធដារ អគារគឺត្រូវបានគ្រប់គ្រងកាន់កាប់ដោយភាគីម្ចាស់ជួល។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលបានបរិសកម្មទៅលើបញ្ហាទាំងនេះយឺតពេលទៅហើយ ដែលបន្តបញ្ជាក់នូវភាពមិនច្បាស់លាស់ទាំងនេះ។ បញ្ហាមួយទៀតបានកើតឡើងនៅពេលដែលកិច្ចសន្យាជួលថ្មីនេះមិនអាចកត់ត្រាទុកបាននៅការិយាល័យចុះបញ្ជីដីធ្លី តែថាបញ្ហានេះកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការកែទម្រង់។ សម្រាប់ការបញ្ជាក់ស្ដីពីបញ្ហាទាំងនេះ និងបញ្ហាបន្ថែមទៀត គេបានផ្ដល់អនុសាសន៍យ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ថា ត្រូវបញ្ចុះបញ្ចូលនូវបទពិសោធន៍ដោយការគាំទ្រស្របច្បាប់នៅពេលដែលមានការពិចារណាអំពីកិច្ចសន្យាជួលនៅកម្ពុជា ក្នុងនាមជាជនបរទេស។ តើជនបរទេសអាចទិញដីធ្លីបានទេនៅកម្ពុជា ដោយមានសញ្ជាតិខ្មែរ? ពិតជាបាន។ រដ្ឋាភិបាលពិចារណាអំពីការដាក់ពាក្យស្នើសុំសញ្ជាតិពីជនបរទេសនៅពេលដែលការវិនិយោគដ៏សំខាន់ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅកម្ពុជា ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃ, ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទាំងអស់គ្នាត្រូវតែយល់ព្រមផ្ដល់សញ្ជាតិឲ្យ ពោលគឺលោកអ្នកចាំបាច់ត្រូវម៉ឺងម៉ាត់យ៉ាងខ្លាំង ហើយវិនិយោគិនភាគច្រើន ទទួលបានសញ្ជាតិ។ តើជនបរទេសអាចទិញដីធ្លីបានទេនៅកម្ពុជាតាមរយៈ ការទិញដោយឈរឈ្មោះជំនួស? ការទិញក្នុងនាមជាបុគ្គលក្នុងស្រុក គឺងាយស្រួលបំផុត ហើយជាមធ្យោបាយដែលមិនថ្លៃខ្លាំងពេកទេ ចំពោះការកាន់កាប់គ្រប់គ្រងដីធ្លីនៅកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែដោយការធ្វើយ៉ាងនេះ លោកអ្នកនឹងមិនបានអើពើទៅនឹងការហាមឃាត់ដោយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញស្ដីពីការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យដោយផ្ទាល់ដោយជនបរទេសនោះទេ។ ហេតុនេះ វាហាក់ដូចជាមិនសូវស្របច្បាប់ប៉ុន្មានទេ ហើយការគាំទ្រផ្នែកច្បាប់មិនបានលើកទឹកចិត្តយើងឲ្យធ្វើយ៉ាងនេះទេនៅកម្ពុជា។ និយាយឲ្យខ្លីទៅ ការទិញតាមរយៈរចនាសម្ព័ន្ធឈរឈ្មោះតំណាង វិនិយោគិនចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រាងទំនុកចិត្តមួយជាមួយនឹងម្ចាស់ដីធានាដើម្បីបានកាន់កាប់ដីធ្លីក្នុងនាមខ្លួនឯងផ្ទាល់។ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិក្រោយមកដាក់បញ្ចាំដីនោះ ហើយជួលវាទៅឲ្យជនបរទេស។ ប្រសិនបើអ្វីៗមិនដំណើរការតាមការគ្រោងទុកទេ ជនបរទេសអាចប្រឈមនឹងការដកហូតដោយស្របច្បាប់យ៉ាងងាយស្រួលពីរដ្ឋ ឬក៏ត្រូវបង្ខំឲ្យលក់ដីធ្លីនោះចេញ។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៣) ប្រាប់ខ្ញុំថែមទៀតអំពីដំណើរការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ ច្បាប់កម្ពុជាចំពោះបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីសម្រាប់ការកាន់កាប់ដោយជនបរទេស មិនទាន់បានធ្វើវិសោធនកម្មនៅឡើយ ក្នុងពេលដែលការលូតលាស់រីកចម្រើនខាងវិស័យសំណង់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ (MLMUPC) បច្ចុប្បន្ននេះចាប់ផ្ដើមផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើទៅឲ្យអ្នកទិញលំនៅស្ថាន ពោលគឺ បង្កើតនូវកម្មសិទ្ធិស្របតាមច្បាប់នៅក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ។ តើមានជំហានអ្វីខ្លះក្នុងការបង្កើតនូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ? ជំហានដម្បូងបំផុត ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍត្រូវទទួលបានដីធ្លីដែលការអភិវឌ្ឍនឹងត្រូវមានបណ្ណរឹងក្នុងនាមជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចាប់ផ្ដើមពីបណ្ណកម្មសិទ្ធិដ៏សំខាន់ច្បាប់ដើម លោកអ្នកមិនអាចផ្ទេរកម្មសិទ្ធិឯកជនផ្ទាល់ទៅជាអ្នកទិញជាលក្ខណៈបុគ្គលបានឡើយ។ មុននេះ លោកអ្នកត្រូវតែធ្វើការផ្ទេរនូវការប្រមូលផ្ដុំសរុបនៃបណ្ណកម្មសិទ្ធិបំបែកទៅឲ្យឈ្មោះនិងកម្មសិទ្ធភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍជាមុនសិន។ ឧទាហរណ៍ វាអាចមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិបំបែក៥០បណ្ណ សម្រាប់ផ្ទះ ៥០ល្វែង ដោយធ្វើឡើងចេញពីបណ្ណកម្មសិទ្ធិរឹងតែមួយច្បាប់ដើម។ នាយកដ្ឋានដីធ្លីរបស់ក្រសួងនឹងធ្វើការពិនិត្យជ្រើសរើសបទបញ្ញត្តិតំបន់ទូទៅ និង ការអនុវត្តនូវជំហាននេះ។ ប្រសិនបើនាយកដ្ឋានដីធ្លីពេញចិត្តនឹងរឿងនោះ តំបន់សហកម្មសិទ្ធិនឹងត្រូវបានរគ្រប់គ្រង និងធានាបានយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ នៅពេលដែលបណ្ណកម្មសិទ្ធិទាំង ៥០ នេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើង និង ត្រូវបានផ្ទេរទៅឲ្យកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុនរួចហើយ យើងអាចបន្តដំណើរការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិជាលក្ខណៈបុគ្គលទៅឲ្យអ្នកទិញម្នាក់ៗ។ តើមានអ្វីត្រូវជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ ពីក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍទៅអ្នកទិញចុងក្រោយ និងម្ចាស់កម្មសិទ្ធ?ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ (MLMUPC) តម្រូវឲ្យមានឯកសារបញ្ជាក់ពេញលេញ នៃអត្តសញ្ញាណ និងស្ថានភាពអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់អ្នកទិញចុងក្រោយ ហើយឯកសារទាំងនេះត្រូវតែដាក់ជូន និងបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។ កាន់តែសំខាន់ បណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ ត្រូវតែជាភាសាខ្មែរតែមួយមុខ ហេតុនេះ គ្មានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសត្រូវបានអនុញ្ញាតនៅលើបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើឡើយ ហើយអ្នកទិញទាំងអស់ ត្រូវបកប្រែឈ្មោះរបស់ពួកគេ។ អ្នកទិញជនជាតិខ្មែរ អ្នកទិញជនជាតិបរទេស និងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍត្រូវតែបំពេញនូវដំណើរការ និងតម្រូវការឯកសារខុសៗគ្នាបន្តិចបន្តួច។ ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនេះ សូមជ្រើសរើសភ្ជាប់សេវាកម្មក្រុមហ៊ុនស្របច្បាប់ក្នុងស្រុកដែលមានគុណភាពដើម្បីពិនិត្យនូវឯកសារបញ្ជាក់ និងការបកប្រែរបស់ពួកគេ ក្នុងការទាក់ទងជាមួយនឹងអជ្ញាធរ នៅនាយកដ្ឋានដីធ្លី និងផ្ដល់ជូនជំនួយផ្នែកច្បាប់ទៅអ្នកទិញ ខណៈពេលកំពុងដំណើរការរហូតដល់ពេលចំណាយថ្លៃពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិ។ តើអ្នកទិញត្រូវតែស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬ ដើម្បីផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ ឲ្យទៅជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់របស់ពួកគេ? ពិតប្រាកដណាស់។ អ្នកទិញត្រូវតែមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីផ្ដិតមេដៃទៅលើឯកសារបញ្ជាក់របស់ពួកគេ ប៉ុន្តែរិតតែពិសេសជាងនេះទៅទៀត ត្រូវផ្ដិតមេដៃលើលិខិតស្នាមដាក់លក់ដាច់ស្រេច និងលើពាក្យផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ដែលលិខិតស្នាមទាំងពីរនេះ គឺមានគម្រូជាស្តង់ដារផ្ដល់ជូនដោយនាយកដ្ឋានដីធ្លី។ នេះមានន័យថាវិនិយោគិនអន្តរជាតិត្រូវតែត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាវិញដើម្បីទទួលយកបណ្ណផ្ទេរសិទ្ធិ។ តើមានតម្លៃអ្វីត្រូវបន្ថែមទៀតទេក្នុងអំឡុងពេលដំណើរការផ្ទេរសិទ្ធិ? មានតម្លៃសេវាសាធារណៈក្នុងបណ្ណកម្មសិទ្ធិមួយ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្ដូរនូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិចម្បង។ ហើយក៏មានតម្លៃសេវាសាធារណៈផងដែរសម្រាប់បណ្ណកម្មសិទ្ធិបុគ្គលមួយរូបៗដែលត្រូវចេញជូនក្នុងនាមអ្នកទិញ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្ទេរពន្ធ នៅពេលដែលឯកសារបញ្ជាក់មួយឈុត ត្រូវបានត្រួតពិនិត្យ និងទទួលយកដោយនាយកដ្ឋានដីធ្លីហើយ ឯកសារបែបនេះជាមួយនឹងទម្រង់បែបបទផ្សេងទៀត នឹងត្រូវដាក់ជូនទៅអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ។ មន្ត្រីពន្ធដារនឹងចេញវិក្កយបត្រជាមួយនឹងចំនួនទឹកប្រាក់នៃពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិដែលត្រូវបង់បន្ទាប់ពីមានការវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យដោយផ្អែកលើកម្រិតគិតគូរ និងវិធីសាស្ត្រគណនារបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីមានការចេញបណ្ណបញ្ជាក់ពីអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដែលថាពន្ធត្រូវបានបង់ដោយអ្នកទិញរួចរាល់ហើយ នាយកដ្ឋានដីធ្លីនឹងបញ្ចប់នូវការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិឲ្យ។ តើមានអ្វីកើតឡើងប្រសិនបើអ្នកទិញបដិសេធនូវការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិ? នៅក្នុងទ្រឹស្ដី រឿងនេះនឹងនាំមកនូវបញ្ហានៅពេលដែលវាមានការលក់បន្ត ព្រោះអ្នកទិញទីពីរនឹងមានភាពពិបាក ក្នុងការធ្វើការពិនិត្យត្រួសៗ ឬមានភាពប្រាកដថា គ្មានជម្លោះណាមួយកើតឡើង ការដាក់បញ្ចាំ ក្ដីក្ដាំង ឬក៏មិនទាន់បានបង់ពន្ធពាក់ព័ន្ធនឹងអចលនទ្រព្យដែលលក់ចេញ។ វិនិយោគិនពិតប្រាកដតែងតែប្រឆាំងទៅនឹងការបំពេញក្រដាសស្នាម និងការទាមទារលុយកាក់ ដើម្បីផ្ទេរកម្មសិទ្ធិនៅក្នុងនាម របស់ពួកគេ។ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍមួយចំនួន ក្នុងករណីនេះ អាចទទួលយកដើម្បីកាន់កាប់នូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិសម្រាប់ពួកគេ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះអាចបណ្ដាលឲ្យមានភាពសាំញ៉ាំសម្រាប់អ្នកទិញពេលក្រោយមកទៀត។ គេពិតជាមិនបានផ្ដល់ដំបូន្មានបែបនេះទេ។ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត ការរៀបចំបែបនេះក៏បង្កើតបាននូវការខាតបង់ចំពោះម្ចាស់ដីផងដែរសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍដែលកាន់កាប់បណ្ណកម្មសិទ្ធិអគារជាន់លើ។ មធ្យោបាយដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការបន្ធូបន្ថយបញ្ហានេះសម្រាប់ការជឿទុកចិត្តរបស់អ្នកទិញគឺត្រូវដាក់បញ្ចូលការគាំទ្រផ្នែកច្បាប់ដ៏មានគុណភាព ដើម្បីធានាការទំនាក់ទំនងឥតឈប់ឈរជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍនិង ដើម្បីទទួលបានការអប់រំជុំវិញដំណើរការនេះ។ ដោយការជួលក្រុមហ៊ុនច្បាប់អាជីព ដែលមានបទពិសោធន៍នៅក្នុងបញ្ហានេះគឺវាសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះពួកគេអាចធ្វើនូវដំណើរការផ្ទេរសិទ្ធិនេះ បានដោយរលូន និង អាចទាយទុកជាមុនបានតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា! ៤) ប្រាប់ខ្ញុំបន្ថែមទៀតអំពីដំណើរការផ្ទេបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងតម្លៃនៅកម្ពុជា ព័ត៌មានខាងក្រោមនេះពន្យល់នូវជំហានចាំបាច់សម្រាប់ការផ្ទេរបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជា សូមអរគុណចំពោះ Realestate.com.kh។ ជំហានមួយៗផ្ដល់ការណែនាំ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលទទួលខុសត្រូវ ពេលវេលាគ្រោងទុក ដើម្បីបញ្ចប់ជំហាន និងតម្លៃជាផ្លូវការ។ ជំហានទី ១- អ្នកទិញផ្ទៀងផ្ទាត់បណ្ណកម្មសិទ្ធិជាមួយនឹងការិយាល័ដែនដី ពិនិត្យមើលបំណុលប្រកបដោយសក្ដានុពល ឬបន្ទុកអចលនទ្រព្យផ្សេងៗទៀតៈ សម្រាប់ជំហានទី១នេះ, អ្នកទិញត្រូវតែទទួលបាននូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិច្បាប់ដើមមួយច្បាប់ពីអ្នកលក់ និងផ្ទៀងផ្ទាត់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យ ដោយធានាថា អ្នកលក់គឺជាអ្នកកាន់កាប់ពេញសិទ្ធិនូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិ។ លោក/លោកស្រី ផ្ទៀងផ្ទាត់នូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិជាមួយនឹងការិយាល័យដីធ្លីដើម្បីធានាថាគ្មានបំណុល គ្មានការដាក់បញ្ចាំ ឬក៏បន្ទុកអចលនទ្រព្យផ្សេងៗទៀតត្រូវបានចុះបញ្ជីរួចរាល់សម្រាប់អចលនទ្រព្យនោះ។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ការិយាល័យដីធ្លី ពេលវេលាប៉ាន់ប្រមាណទុកដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងៈ រយៈពេល ១០ថ្ងៃ (គួរតែកើតមានឡើងព្រមគ្នាទៅនឹងជំហានទី ២ និងទី៣) តម្លៃជាផ្លូវការៈ ដោយយោងទៅលើប្រកាសលេខ ៩៩៥ ចុះថ្ងៃទី ២៨ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០១២ ស្ដីពីសេវាសាធារណៈ នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ស្មើនឹង ៥០,០០០ រៀល / ១២.៥០ ដុល្លាអាមេរិក។ ជំហានទី ២- ទទួលបានព័ត៌មានស្ដីពីអចលនទ្រព្យ ពីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលពាក់ព័ន្ធៈ អ្នកទិញដីធ្លីត្រូវតែទាក់ទងជាមួយនឹងមេភូមិ ឬក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលអចលនទ្រព្យស្ថិតនៅ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានស្ដីអំពីដីធ្លី បន្ថែមពីលើការស្រាវជ្រាវជាផ្លូវការទៅលើបណ្ណកម្មសិទ្ធិនៅឯការិយាល័យដីធ្លីរាជធានី។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ពេលវេលាប៉ាន់ប្រមាណទុកដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងៈ រយៈពេល ១០ថ្ងៃ (គួរតែកើតមានឡើងព្រមគ្នាទៅនឹងជំហានទី ១ និងទី៣) តម្លៃជាផ្លូវការៈ គ្មាន ជំហានទី ៣- អ្នកទិញត្រូវតែទទួលបានលិខិតបញ្ជាក់ រួមបញ្ចូលគ្នារបស់ក្រុមហ៊ុនអ្នកលក់ និងឯកសារផ្លូវការដទៃទៀតពីអ្នកលក់ៈ ប្រសិនបើម្ចាស់ដីគឺជា ស្ថាប័នស្របច្បាប់ អ្នកទិញត្រូវតែទទួលបាននូវ អត្តសញ្ញាណបណ្ណរបស់ម្ចាស់ហ៊ុនមួយច្បាប់ ឬពីមនុស្សដែលដើរតួក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន និងវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់មួយច្បាប់ដែលចេញជូនដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ឯកសារទាំងនេះគឺត្រូវការចាំបាច់ដើម្បីធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ ភាពត្រឹមត្រូវ និងអត្តសញ្ញាណនៃឈ្មោះក្រុមហ៊ុន ដែលមាននៅលើបណ្ណកម្មសិទ្ធិ។ អំណាចមេធាវីក៏ត្រូវការចាំបាច់ដែរ ព្រមទាំង សេចក្ដីសម្រេចដែលចុះហត្ថលេខាដោយក្រុមប្រឹក្សាភិបាលពីក្រុមហ៊ុននោះ ដោយផ្ដល់សិទ្ធិដល់បុគ្គលម្នាក់មានឈ្មោះច្បាស់លាស់តំណាងឲ្យក្រុមហ៊ុន នៅឯការិយាល័យដីធ្លី អមដំណើរដោយអំណាចមេធាវី ដែលត្រូវអនុវត្តសេចក្ដីសម្រេចនោះ។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ពេលវេលាប៉ាន់ប្រមាណទុកដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងៈ រយៈពេល ១០ថ្ងៃ (គួរតែកើតមានឡើងព្រមគ្នាទៅនឹងជំហានទី ១ និងទី២) តម្លៃផ្លូវការៈ ៨០,០០០ រឿល/២០ដុល្លាអាមេរិក ជំហានទី ៤- ដាក់ពាក្យសុំចុះបញ្ជីនៅការិយាល័យដែនដីស្រុក ខណ្ឌ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ (MLMUPC): នៅពេលដែលមនុស្សពីរនាក់/ក្រុមហ៊ុនពីរ មានបំណងទិញឬលក់អចលនទ្រព្យ ពួកគេត្រូវទៅកាន់ការិយាល័យស្រុក ខណ្ឌនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ជាមួយគ្នា ហើយត្រៀមរៀបចំ និងចុះហត្ថលេខាឯកសារ។  ឯកសារដែលចាំបាច់រួមមាន លក្ខន្តិកៈរបស់ក្រុមហ៊ុន វិញ្ញាបនបត្រសាជីវកម្ម និងអំណាចមេធាវី (ត្រូវមាននៅក្នុងជំហានទី៣នេះ)។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះដែរ បណ្ណកម្មសិទ្ធិច្បាប់ដើមដែលកាន់កាប់ដោយអ្នកលក់ ត្រូវតែបង្ហាញទៅឲ្យខណ្ឌ នៅពេលដែលចុះហត្ថលេខាចាំបាច់ ដើម្បីមានឈ្មោះម្ចាស់កម្មសិទ្ធិថ្មី ដាក់បញ្ចូលជាផ្លូវការនៅលើឯកសារ។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ការិយាល័យដីធ្លីស្រុកខណ្ឌ, ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ (ការិយាល័យដីធ្លីស្រុកខណ្ឌរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់) ពេលវេលាប៉ាន់ប្រមាណទុកដើម្បីបញ្ចប់គម្រោងៈ រយៈពេល ពី ២០ទៅ៣០ថ្ងៃ។ តម្លៃផ្លូវការៈ តម្លៃផ្ទេរសិទ្ធិសុរិយោដី គឺ ៦០០,០០០ រៀល ត្រូវបង់ទៅឲ្យក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ ជំហានទី ៥- បង់ពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិនៅការិយាល័យប្រមូលពន្ធៈ ពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិគឺ ៤% នៃតម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប ត្រូវបង់ទៅឲ្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ នៅឯការិយាល័យប្រមូលពន្ធ ទាក់ទងទៅនឹងតំបន់នៃអចលនទ្រព្យត្រូវធ្វើការផ្ទេរសិទ្ធិ។ បង្កាន់ដៃបង់ពន្ធ ត្រូវចេញជូនដើម្បីបង្ហាញថា ពន្ធផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យត្រូវបានបង់រួច។ ពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិ ៤%ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងមាត្រា៤០នៃច្បាប់ស្ដីពីហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ១៩៩៥។ នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពន្ធនេះមិនត្រូវបានវាយតម្លៃដោយផ្អែកលើតម្លៃដែលលក់ដូរពិតប្រាកដនៃអចលនទ្រព្យនោះឡើយ ប៉ុន្តែ ដោយផ្អែកលើតារាងតម្លៃអចលនទ្រព្យដែលកំណត់ដោយសាលារាជធានីភ្នំពេញ។ ការវាយតម្លៃដោយសាលារាជធានីភ្នំពេញ ជាទូទៅផ្អែកលើចំនួនម៉ែត្រការ៉េសរុប ទីតាំងដីធ្លី ការប្រើប្រាស់ ការប្រើប្រាស់ប្រកដោយសក្ដានុពល ។ ល ។ ហេតុនេះពន្ធមិនផ្អែកលើតម្លៃជាក់ស្ដែងដែលដីធ្លីត្រូវបានលក់នោះទេ វាផ្អែកលើការវាយតម្លៃដែលធ្វើឡើងដោយការិយាល័យសាលារាជធានី។ ប្រសិនបើដីច្រើនជាង ១២០០ ម៉ែត្រក្រឡា ចំនួនលើសនៃដីធ្លីត្រូវស្របនឹង “ពន្ធដីធ្លីដែលមិនប្រើប្រាស់”។ ចំពោះដីធ្លីដែលតិចជាង ១២០០ ម៉ែត្រក្រឡា ពន្ធដីធ្លីមិនប្រើប្រាស់ មិនអាចអនុវត្តបានឡើយ។ ពេលវេលាសម្រាប់ការិយាល័យពន្ធដារដើម្បីបញ្ចប់ការគណនាពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិនឹងអាស្រ័យលើទីតាំងនៃដីធ្លី និងទំហំរបស់វា។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ។ ពេលវេលាគ្រងទុកដើម្បីបញ្ចប់ជំហានៈ ១ ថ្ងៃ។ តម្លៃផ្លូវការៈ ៤%នៃតម្លៃអចលនទ្រព្យ (ថ្លៃផ្ទេរសិទ្ធិ)។ ជំហានទី ៦-ត្រឡប់ទៅកាន់ការិយាល័យសុរិយោដីដើម្បីបញ្ចប់ដំណើរការចុះបញ្ជីៈ ក្រោយពីពន្ធទាំងអស់ត្រូវបានបង់ហើយ គូភាគីទាំងអស់ត្រូវត្រឡប់ទៅកាន់ការិយាល័យសុរិយោដី នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ហើយចុះហត្ថលេខា/ផ្ដិតមេដៃលើបែបបទ នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់សម្រាប់ទិញ/លក់ អចលនទ្រព្យ ដូចបានបំពេញជូនដោយមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ ការចុះហត្ថលេខា/ការផ្ដិតមេដៃ ត្រូវបានធ្វើជាសាក្សីដោយអាជ្ញាធរក្នុងស្រុកដូចជាមេឃុំ ដែលនឹងត្រូវផ្ដិតមេដៃផងដែរ។ ដំណើរការទាំងអស់នេះផ្អែកលើច្បាប់ដីធ្លី មាត្រា ៦៥, ២៤៤, និង ២៤៥។ ច្បាប់ដីធ្លី មាត្រា ៦៩ ហាមឃាត់ការផ្ទេរសិទ្ធិប្រសិនណាបើពន្ធដែលចាំបាច់ទាំងអស់មិនទាន់បានបង់។ ឯកសារដែលផ្ដល់ជូនគួរតែរួមបញ្ចូលបង្កាន់ដៃបង់ប្រាក់ពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិ (ទទួលបាននៅក្នុងជំហានទី៥) ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់ (ការិយាល័យដីធ្លីស្រុក ខណ្ឌរបស់ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់)។ ពេលវេលាគ្រោងទុកដើម្បីបញ្ចប់ជំហានៈ ៥ថ្ងៃ។ តម្លៃផ្លូវការៈ ថ្លៃសេវាសុរិយោដីត្រូវបង់នៅក្នុងជំហានទី៤។ ជំហានទី ៧- ទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ បណ្ណកម្មសិទ្ធិពីការិយាល័យដីធ្លីសាលារាជធានីៈ ការិយាល័យដីធ្លី ស្រុក/ខណ្ឌបញ្ជូន “ឯកសារផ្ទេរសិទ្ធិទាំងអស់” ទៅកាន់ការិយាល័យដីធ្លីរាជធានី ដែលជាកន្លែងចេញនូវវិញ្ញាបនបត្រ កម្មសិទ្ធិចុងក្រោយក្នុងនាមអ្នកកាន់កាប់ថ្មី។ ឥឡូវនេះវាត្រូវបានគេចុះបញ្ជីហើយ។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធៈ ការិយាល័យដីធ្លីរាជធានី។ ពេលវេលាគ្រោងទុកដើម្បីបញ្ចប់ជំហានៈ ១ ទៅ ២សប្ដាហ៍។ ជំហានដំណើរការចុងក្រោយកំពុងអនុវត្តអាចដល់ទៅពីរបីសប្ដាហ៍ អាស្រ័យលើខាខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់មន្ត្រីដីធ្លី និងភាគីជាសាមីជន។ ៥) ពន្យល់អំពីភាពគ្រោះថ្នាក់ជាទូទៅមួយចំនួនសម្រាប់ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជា នេះគឺជាសេចក្ដីបញ្ជាក់មួយចំនួននៃការយល់ខុសជាទូទៅបំផុតជុំវិញការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជា សម្រាប់អ្នកមិនមែនជាជនជាតិខ្មែរ។ជនជាតិបរទេសមិនអាចទិញដីធ្លី កាន់កាប់ដីធ្លីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានទេ ដោយផ្អែកលើច្បាប់ដីធ្លីឆ្នាំ២០០១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ប្រសិនណាបើក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ដីធ្លីមិនត្រូវបានបង្កើតឡើងជាមួយនឹងចំនួនភាគច្រើននៃភាគហ៊ុនដែលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយពលរដ្ឋខ្មែរ។ដោយការជ្រើសរើសបាន, ជនបរទេសអាចទទួលបានដីធ្លីជាការជួលរយៈពេលយូរ ជាជម្រើសក្នុងការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា។ កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលយូរនេះ សម្រាប់អ្នកកាន់កាប់ជនបរទេសមានរយៈពេលជួលវែងជាអតិបរិមាត្រឹម ៥០ឆ្នាំ ដូចដែលត្រូវបានសម្រេចដោយច្បាប់នីតិរដ្ឋប្បវេណីបង្កើតឡើងក្នុងខែធ្នូឆ្នាំ២០១១។ កិច្ចសន្យាជួលទាំងនេះអាចត្រូវបានចុះបញ្ជីថ្នាក់ជាតិ ជាមួយនឹងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់។កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលវែងត្រូវបានជ្រើសរើសសម្របសម្រួលដោយវិនិយោគិនអន្តរជាតិជាច្រើនរូប អាស្រ័យលើភាពលំបាកនៃការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជា។ សូមសិក្សាបន្ថែមអំពីច្បាប់កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលយូរ។វាសំខាន់ខ្លាំងណាស់ដែលត្រូវចងចាំថា វាមិនមានលក្ខណៈស្របច្បាប់ទេសម្រាប់ជនបរទេសក្នុងការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យក្រោមបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារមានការបកស្រាយខុសជាទូទៅនៃច្បាប់ស្ដីពីការកាន់កាប់របស់ជនបរទេស ដោយអាជ្ញាធរក្នុងស្រុកទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សង្កាត់មួយចំនួន (ក្រុមប្រឹក្សាក្នុងស្រុក) បច្ចុប្បន្ននេះកំពុងតែអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសទិញអចលនទ្រព្យក្រោមបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់ក្នុងនាមរបស់ពួកគេ។បន្ថែមពីលើនេះទៀត ការយល់ខុសនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយភ្នាក់ងារនិងឈ្មួញកណ្ដាលមួយចំនួន ដែលផ្ដល់មតិយោបល់ខុសទៅដល់អតិថិជនជាជនជាតិបរទេសរបស់ពួកគេ ជាធាតុពិតនៃបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់របស់ពួកគេ ដោយអះអាងថាវាតំណាងឲ្យកម្មសិទ្ធិពេញលេញ។ ប៉ុន្តែ មិនមែនគ្រប់សង្កាត់សុទ្ធតែអនុញ្ញាតនូវរឿងនេះទេ ។ សង្កាត់បឹងកេងកង ជាឧទាហរណ៍ នឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសបង្ហាញនូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់ឡើយ បើទោះជាយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ។ជាងនេះទៅទៀត មន្ត្រីសង្កាត់ អាចបកស្រាយនូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់តាមតែពួកគេប្រាថ្នាៈ ដូចដែល លោក David Murphy នាយកក្រុមហ៊ុន IPS Cambodia បានពន្យល់ថា” មន្ត្រីសង្កាត់ ត្រូវបានជ្រើសរើសជាសាធារណៈ ជាមន្ត្រីដែលឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតរៀងរាល់៥ឆ្នាំម្ដង។ នេះមានន័យថា នៅពេលដែលជនបរទេសកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ ក្រោមបណ្ណកម្មសិទ្ធិទន់ ក្នុងនាមរបស់ពួកគេ មានហានិភ័យខ្លាំងណាស់ ដែលថាការផ្លាស់ប្ដូរនូវមន្ត្រីដែលជាប់ឆ្នោត របស់សង្កាត់ពាក់ព័ន្ធអាចមានលទ្ធផលក្នុងការបកស្រាយត្រឹមត្រូវចំពោះច្បាប់ ដែលបង្ករគ្រោះថ្នាក់ ឬ នឹងទៅជាមោឃៈនូវកម្មសិទ្ធិប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសបាន”ដើម្បីការពារបញ្ចៀសពីការយល់ខុសនេះ ត្រូវប្រាកដថាលោកអ្នកបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវបណ្ណកម្មសិទ្ធិជាមួយនឹងក្រសួងការិយាល័យដែនដីដែលពាក់ព័ន្ធ ឬ ការិយាល័យឃុំសង្កាត់ មុនពេលទិញអចលនទ្រព្យ។ ការស្រាវជ្រាវនេះត្រូវបញ្ជាក់ថាអ្នកណាកាន់កាប់បណ្ណកម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យ ហើយរកឲ្យឃើញថាតើមានការដាក់បញ្ចាំ ឬក៏បន្ទុកអចលនទ្រព្យនៅលើបណ្ណកម្មសិទ្ធិដែរឬទេ។សូមចាំថា ក្នុងនាមជាអ្នកទិញដីធ្លី លោកអ្នកប្រហែលជាមិនត្រូវបានគេផ្ដល់ជូននូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិពិតប្រាកដដើម្បីធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវនោះឡើយ ព្រោះនេះគឺជាភស្តុតាងកម្មសិទ្ធិតែមួយគត់របស់អ្នកលក់។ អ្នកទិញនឹងត្រូវបានផ្ដល់ជូននូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិថតចម្លងមួយច្បាប់ជំនួសវិញ ដូច្នេះវាសំខាន់ណាស់ដែលថាលោកអ្នកត្រូវបញ្ជាក់ថាវាទើបតែត្រូវបានថតចម្លងថ្មីៗ។ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជាប្រហែលជាមិនសាមញ្ញពេកទេ ប៉ុន្តែវាអាចធ្វើទៅបាន។ សូមព្យាយាមធ្វើការប្រឹងប្រែង និងចំណាយពេលវេលារបស់លោកអ្នក មិនយូរមិនឆាប់លោកនឹងទទួលបានការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យក្នុងនាមជាជនបរទេសនៅកម្ពុជា ហើយទទួលបានអចលនទ្រព្យដ៏មានតម្លៃ។ ចង់សិក្សាបន្ថែមៈ សូមពិនិត្យមើលព័ត៌មានថ្មីៗយ៉ាងច្រើនអំពី ការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យជនបរទេសនៅកម្ពុជា នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ឥឡូវនេះ! សូមស្វែងរកអចលនទ្រព្យទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ឥឡូវនេះ! សូមពិនិត្យមើលប្រភពសំខាន់ៗដទៃទៀត នៅលើគេហទំព័រ Realestate.com.kh ក្នុង ទម្រង់ទីតាំងរបស់យើង និង មគ្គុទ្ទេសក៍វិនិយោគិនៈ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ប្រទេសកម្ពុជា, រាជធានីភ្នំពេញ, ខេត្តសៀមរាប, និងក្រុងព្រះសីហនុ។ សិក្សាបន្ថែមទៀតអំពី ការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, កម្មសិទ្ធិភាពរបស់ជនបរទេសនៅកម្ពុជា និង បទពិសោធន៍ជនបរទេសនៅកម្ពុជា!

ដំណើរការក្នុងការជ្រើសរើសប្រភេទប្រាក់កម្ចីទិញផ្ទះ និងអ្នកផ្ដល់ប្រាក់កម្ចី នៅកម្ពុជា អាចមានភាពស៊ាំញ៉ាំ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកអនុវត្តតាមដំបូន្មានរបស់យើង ម្ដងមួយជំហានៗ អ្នកអាចបញ្ចៀសការខកចិត្ត ភាពអន្ទះអន្ទែង និងការខាតបង់ពេលវេលាបាន។ Realestate.com.kh នៅទីនេះដើម្បីជួយលោកអ្នក។តើអ្នកអាចជ្រើសរើស អ្នកផ្ដល់ប្រាក់កម្ចី ដែលគួរឱ្យទុកចិត្ត នៅកម្ពុជា បានយ៉ាងដូចម្ដេច? ជាមួយធនាគារពាណិជ្ជ ជាង៣៥ ដែលធ្វើប្រតិបត្តិការ នៅប្រទេសកម្ពុជា លោកអ្នកអាចមានការពិបាក ក្នុងការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវ ក្នុងការជ្រើសរើសធនាគារណាមួយ និងធ្វើឱ្យប្រាកដថា អ្នកផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់អ្នក ផ្ដល់សេវាកម្មរបស់ពួកគេ ដោយអនុលោមតាមច្បាប់ និងក្រមសីលធម៌។ភាគច្រើន នៃប្រភេទប្រាក់កម្ចីទិញផ្ទះ នៅកម្ពុជា ត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យ ជាមួយអត្រាការប្រាក់ ដែលអាចប្រែប្រួល ឬបានន័យថា ប្រសិនបើធនាគារ ចង់ ឬត្រូវការផ្លាស់ប្ដូរ អត្រាការប្រាក់ កំលុងពេលដែលអ្នកបង់សងប្រាក់កម្ចីនោះ ពួកគេអាចធ្វើទៅបាន។ ហេតុបែបនេះហើយ លោកអ្នកគួរតែជ្រើសរើសធនាគារមួយ ដែលមានកិត្តិនាម និងជំហរហិរញ្ញវត្ថុរឹងមាំ។ប្រសិនបើលោកអ្នកសួរសំណួរ ទៅភ្នាក់ងារធនាគារណាមួយ ហើយពួកគេមិនអាចឆ្លើយសំណួររបស់អ្នក បានដោយសមស្រប សូមព្យាយាមស្វះស្វែងរកសេវាកម្ចី ពីធនាគារផ្សេងទៀត។ លោកអ្នកគួរតែស្វែងរកធនាគារណាមួយ ដែលមានក្រុមការងារមានឯកទេស និងបទពិសោធន៍ ក្នុងការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីអចលនទ្រព្យ ជាជាងធនាគារ ដែលមាន ”ភ្នាក់ងារឥណទាន ដែលចេះគ្រប់ឯកទេស ប៉ុន្តែមិនច្បាស់លាស់គ្រប់យ៉ាង”។ធនាគារពាណិជ្ជភាគច្រើន ទាមទារអតិថិជន ឱ្យបង់ថ្លៃគោលជាមុន ដែលមានតម្លៃប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។ ជាទូទៅ លោកអ្នកត្រូវបានរំពឹងឱ្យបង់ ថ្លៃស្នើសុំប្រាក់កម្ចី ថ្លៃច្បាប់សម្រាប់ការរៀបចំ និងចុះឈ្មោះឯកសារកម្ចី នៅឯមន្ទីរសុរិយោដី ថ្លៃវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ និងថ្លៃធានារ៉ាប់រង លើហានិភ័យអគ្គិភ័យ នៃអចលនទ្រព្យរបស់លោកអ្នក។រឿងសំខាន់ដែលត្រូវធ្វើ សម្រាប់លោកអ្នក គឺការមើលលំអិត អំពីថ្លៃផ្សេងៗ ឬចំណុចណាមួយ ដែលមិនត្រូវបានបង្ហាញត្រង់ៗ នៅក្នុងល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃការបង់ថ្លៃគោលជាមុន និងការសងត្រលប់ប្រាក់កម្ចី មុនកាលកំណត់ ដោយផ្នែក ឬទាំងស្រុង។ធនាគារភាគច្រើន មានគោលនយោបាយ ទាមទារឱ្យបង់ ៣% សម្រាប់ការសងប្រាក់មុនកាលកំណត់ ប្រសិនបើអ្នកបង់សង ច្រើនជាងចំនួនដែលតម្រូវ ឬចង់បង់សងផ្ដាច់ ក្នុងរវាង៣ឆ្នាំ បើទោះជាធនាគារខ្លះ មានថ្លៃបង់សងមុនកាលកំណត់ខ្ពស់ជាង ឬរវាងរយៈពេលបង់ផ្ដាច់យូរជាងក៏ដោយ។សួរសំណួរ ដើម្បីលំអិតពី ល័ក្ខខ័ណ្ឌ នៃប្រាក់កម្ចី៖ សួរអំពី តម្លៃការស្នើសុំប្រាក់កម្ចី និងថាតើថ្លៃស្នើសុំ ចាំបាច់ត្រូវបង់ទាំងស្រុងជាមុន ឬបង់ជាប្រចាំឆ្នាំ, រយៈពេលដើម្បីទទួលបានការយល់ព្រម លើសំណើកម្ចី និងមធ្យោបាយ នៃការបង់សង តាមរយៈលុយសុទ្ធ ឬការកាត់ទឹកប្រាក់ដោយស្វ័យប្រវត្តិ ពីគណនេយ្យរបស់អ្នកខ្ចី?គោលនយោបាយកម្ចីទិញផ្ទះ ដែលលោកអ្នកគួរតែគិតគូរដែរនោះ គឺកម្ចីអចលនទ្រព្យបន្ថែម។ វាសំខាន់សម្រាប់អ្នក ក្នុងការសិក្សាពីគោលនយោបាយប្រភេទនេះ ប្រសិនបើអ្នកចង់បន្ថែម ចំនួនអចលនទ្រព្យដែលអ្នកមានក្នុងដៃ តាមរយៈការទិញអចលនទ្រព្យបន្ថែម ឬការលក់គេហដ្ឋានមួយ ដើម្បីទៅទិញគេហដ្ឋានមួយផ្សេងទៀត។ កម្ចីអចលនទ្រព្យបន្ថែមនេះ អាចតម្រូវឱ្យលោកអ្នកបង់ថ្លៃស្នើសុំផងដែរ ដែលមានតម្លៃទាបជាងច្រើន ជាងការស្នើសុំកម្ចីទិញអចលនទ្រព្យថ្មី តែម្ដង។ធនាគារមួយចំនួន អាចរឹងត្អឹង ឬមិនមានភាពបត់បែន ប្រសិនបើអ្នកចង់លក់ផ្ទះរបស់អ្នក និងត្រូវបង់សង់ឱ្យអស់ ដើម្បីទទួលបានប្លង់ សម្រាប់ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធអចលនទ្រព្យ។ សូមមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះចំណុចមួយនេះ ព្រោះវាអាចជាឧបសគ្គ សម្រាប់លោកអ្នក ក្នុងការលក់អចលនទ្រព្យរបស់ខ្លួន។ធនាគារមួយចំនួន តម្រូវឱ្យអ្នកជូនដំណឹងយ៉ាងតិច៣ខែមុន ប្រសិនបើអ្នកមានបំណងចង់បង់សងផ្ដាច់ មុនកាលកំណត់ ហើយការតម្រូវដូច្នេះ ច្រើនជាវិធីដែលធនាគារអនុវត្ត ដើម្បីបញ្ចៀសកាលៈទេសៈ ដែលអតិថិជនស្វះស្វែងរកកម្ចី ពីធនាគារមួយផ្សេងទៀត។ ប្រសិនមានករណីដូច្នេះ អ្នកត្រូវតែដឹងជាមុន មុនពេលដែលអ្នកយល់ព្រមទទួលប្រាក់កម្ចី។ទទួលបច្ចុប្បន្នភាព អំពីវិស័យអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា និងទទួលបានព័ត៌មានអចលនទ្រព្យ ទាន់ហេតុការណ៍ តាមរយៈការទាញយក កម្មវិធីRealesate.com.kh នៅលើទូរស័ព្ទដៃរបស់លោកអ្នក ឥលូវនេះ!

Every landlord or property manager must ask this question, first and foremost:What are the special features of my apartment for rent that are going to make potential tenants genuinely excited to move in?Find out what is attractive about your apartment property for renters - and then flaunt it, baby! With this in mind, Realestate.com.kh has gotten to the bottom of what tenants really want when considering a apartment for rent… Location of your apartment! Apartment tenants are more-driven by no other factor than a prime location. But of course, “a great location” is always subjective. Different apartment renters are looking for different locations depending on where they work, where their kids go to school and what they like to do for fun in the weekends. Renters will pay a lot more money to live in their preferred location. Normally, people are looking for hubs within the city with amenities at hand. This means shopping, banking, F & B venues, schools and proximity to work stations. But, first and foremost, tenants considering your apartment for rent will look for transport options. If your apartment for rent isn’t close to these other amenities naturally, you had better make sure your tenants can access appropriate transport, or, at the very least, have parking for their personal vehicle “People think about where they need to live long before they consider how they would like to live.” The unique features of your apartment for rent and any questions of cost only enter the tenant’s equation after location is measured. Access to work places and schools is always going to be important because we spend as much time at these places as we do in our home. So, always make sure transport amenities are promoted to prospective clients considering your apartment for rent. And, if you are still searching for an investment apartment or condo to use as a rental property – pay more for a great location, because it is going to guarantee your rental returns for that apartment into the future. If you cheap out and buy an apartment in a bad location, don’t expect the rental process to be easy…. Lock in a great location, and your apartment for rent won’t sit empty for long. For agents, when a property seeker mentions they want to live in a certain area – this really means they must live in this location. Don’t see it as a preference among many; it is the number one preference. If you want to help them and win the commission, forget about apartment properties away from their preference area – even if the prices are higher where they really want to live. Apartment renters will generally rethink their budget when the right location comes along. Number of bedrooms inside the apartment: If a rental tenant says they need 3 bedrooms, that is exactly what they need – and they will be very unlikely to accept less.  So – if you don’t have enough bedrooms for that prospect in your apartment for rent, don’t bother inviting them to view the property. You are wasting your time! Possibly, they will accept an extra bedroom inside the apartment for rent, but not if it is costing them an arm and a leg.  Some people do like to have a spare bedroom for guests or as a study/home office. This means always make it very clear how many bedrooms your apartment has available, and focus on making that feature attractive. When the tenant’s visit your apartment for rent, make sure all rooms are set up for occupants, and don’t try to advertise a room that is not fit to be a bedroom as a bedroom. This will frustrate prospective tenants who are only considering properties that truly fit their bedroom necessities. Extra Perks: Those in the market for a apartment for rent are generally quite busy people. They might be foreigners temporarily living here for work. They might be students living in the city for study. Or they might own a property in the provinces, but need an apartment for rent close to their workplace so they can work in the city during the week. This means the tenant might appreciate features in your apartment for rent like the garden and swimming pool – but, remember, they don’t want to maintain them! This makes an apartment for rent with service inclusions very attractive. Tenants don’t want to waste their time setting up the internet connection, or paying the electricity bill to the provider. The more services you can package into the rental price for your apartment for rent, the better. When the tenant pays just one fee every month and knows that the pool will be cleaned, the garden will be weeded, and the internet will be provided – this is a great bonus for prospective tenants looking at your apartment for rent. Cleaning services and exercise facilities might also be attractive to many busy tenants looking for an apartment to rent. "If you are dealing with a busy demographic - think about how you can make their life easier!" Make you property more attractive to tenants by thinking about how you can make their day to day life easier. This will mean you property rents faster, and for a higher monthly rate. Here are some more handy tips for getting the most return on investment from your rental property!

Cambodian laws towards land titles for foreign ownership have been largely untested amidst the current construction boom. After months of collaboration with the lawyers of Sok Siphana & Associates and National 6A Investment, the Ministry of Land Management, Urban Planning and Construction (MLMUPC) has now started to transfer strata titles to purchasers of residential units - creating legally binding ownership. Realestate.com.kh spoke with Antoine Petit, executive director for National 6A Investment - the development company and property manager for the Galaxy Residence on Chroy Changvar - about the various pitfalls that all investors should be aware of when acquiring strata titles. Realestate.com.kh: What are the steps to creating a Strata title? Petit: At the very first stage, the developer acquires the land that the development will be on with a hard title in the name of the development company. This happened around four years ago for National 6A Investment. However, from this original master title you cannot directly transfer private unit ownerships to individual buyers. Before this, you must first transfer the total collection of split titles into the developer’s name and ownership. In our case, these were 51 separate titles for 51 units, made from the original, single hard title. The land department of the ministry will also screen your common area regulations and practices at this stage. If the land department is satisfied that the co-owned areas will be correctly managed and insured, then the strata titles will be issued. Once these 51 titles have been created and transferred into the company’s ownership, we can proceed to transferring these individual titles to the individual buyers. Realestate.com.kh: What is involved in the transfer of the strata title from the development company to the end buyer and owner? Petit: The MLMUPC requires fully certified documentation of the identity and marital status of the end buyer and these documents must also be supplied and translated into Khmer. Importantly, the strata title is solely in Khmer, thus no English names are permitted on the strata title and all buyers need their name to be translated. Khmer buyers, foreign buyers and the development company all must satisfy slightly different process and documentation demands. During this stage, we chose to engage the services of Sok Siphana & Associates to review the certified documents and their translation, to liaise with the authority at the land department and to provide legal assistance to buyers along the process until the transfer tax payment. Realestate.com.kh: Does the buyer have to be in Cambodia to transfer the new strata title into their possession? Petit: Yes. The buyers must physically be present to affix their thumbprint on their certified documentation, but most importantly on Vente Definitive and on Application for Ownership Transfer, both of which are standard templates to be provided by the land department. This means international investors must come back to Cambodia to get the title transferred. Realestate.com.kh: What costs are accrued during the transfer process? Petit: There is a public service fee per strata title for the conversion of the master title. There is also a public service fee for each individual strata title to be issued in the buyer’s name. Concerning the transfer tax, once the set of certified documentation is reviewed and accepted by the land department, the exact same documentation with other forms will be submitted to the General Department of Taxation. The tax officials will then issue an invoice with the amount of transfer tax to be paid after assessment of the property value based on their determined ranges and calculation method. After issuance of the evidence from the General Department of Taxation that the tax has been paid by the buyer, the land department will complete the title transfer. Realestate.com.kh: What if the buyer refuses the strata title transfer? Petit: In theory, this will bring problems when it comes to resale because the second buyer will have difficulties to do a thorough examination or to have certitude that there are no disputes, mortgages, judgments or unpaid taxes associated with the property sold. Pure investors are usually resistant to fulfill the physical paperwork and monetary demands to transfer the ownership in their name. Some developers in this case may accept to hold the title for them - but this can cause complications for buyers later. It is not really advised. On the other hand, such an arrangement also creates landlord liabilities for the developer holding the strata title. An effective way to mitigate this for the reassurance of the buyer is to enlist quality legal support, to ensure constant communication with the developer and to get education surrounding the process. Hiring a professional legal firm with experience in this has been crucial - because they can make this transfer process as smooth and predictable as possible. Learn more about Cambodian land titles, strata title transfers and foreign ownership regulation on Realestate.com.kh today!

Welcome to the first weekly real estate news report for December, 2015 - brought to you by Realestate.com.kh, Cambodia’s home of real estate, and the leading real estate news source in the Kingdom. This week we talk with Grant Fitzgerald, general manager for IPS Cambodia, about finding the best expat rentals in Phnom Penh. To introduce this week's guest: Grant Fitzgerald is an Australian citizen, who has spent the past six years working in Cambodia and China, and has developed a solid understanding of the complexities of real estate in Phnom Penh. Before joining the IPS real estate company as General Manager, Grant worked for an investment and business consulting firm as a Project Manager specializing in project valuation, due diligence, business planning, financial modeling and fund raising. Grant has also worked in the microfinance industry, focusing on project development and implementation. Grant holds a Bachelor of Commerce majoring in Economics and Finance from Curtin University in Australia, as well as a Post Graduate Diploma in Applied Finance and Investment. Grant - what are the top 3 areas that expats should consider when moving to Phnom Penh? What are the benefits of these areas for expat rentals in Phnom Penh? BKK1 is the most popular area for expat rentals in Phnom Penh. Tonle Bassac and Russian Market offer more value for money and are upcoming areas with a lot of new bars and restaurants. What sort of amenities can expats expect when moving to a home in Cambodia? Are their serviced apartment options? House cleaning? etc. For a serviced apartment you can expect: cleaning, internet, cable TV, parking, security to all be included in the price. There are plenty of options in town now for those looking for a pool and gym too. For standalone apartments, these services are usually excluded and it’s up to the tenant to organise. What are the most common concerns for expats when moving to Cambodia and looking for expat rentals in Phnom Penh? Usually the first question that pops up from new expats when they move to Cambodia is security. Most people jump on information websites and forums and read up a bit about the city before they arrive and usually have heard some stories about security issues in various areas and bring up security as one of their requirements. Another common concern we get is being near construction, new expats often hear horror stories about certain apartments being surrounded by construction which is obviously not ideal. What are the lower, middle and upper end prices an expat should expect to pay when moving to Cambodia and looking for expat rentals in Phnom Penh? For serviced apartments:Lower = $600 - $800Middle = $800 - $1400High = $1500 ++For standalone apartments:Lower = $300 - $500Middle = $550 - $900High = $1,000 ++ What are the secrets to securing a great expat rentals in Phnom Penh at a good price? Look around – there are plenty of apartment options in PP. Know your requirements. Don’t rush – head out, take a look at some properties and then relax and sleep on it. Look for a long term lease – longer term lease gets you more bargaining power. Get help - agents don’t charge fees to the tenant and should be an expat in PP and negotiating with clients. Could you please explain some the top things an expat should be aware of when signing a lease agreement in Cambodia? Be clear about the services included. Maintenance is another area some people get caught on. A lot of landlords here will refuse to pay for repairs and some people get stuck with costs they didn’t expect. Conditions if you break the lease are important to know – and it is not unusual to lose your deposit. Price of electricity should be defined in the contract. And becareful your new home is not too close to ongoing construction. Here are a few more tips for preparing a good expat rental contract! What are the typical prices for utilities such as electricity, water, internet, cable etc monthly? Electricity: $0.25/kW – 1 bed between $40 and $80/month depending on a/c. 2 bedroom you are probably looking at around $80 – 120/month for moderate use. Water: $2 - $10/month. Wifi: $12 - $60/ month, depending on download limit and speed. Cable TV: $5 - $10/month. Cleaning: $30 for one time month, $60 for twice per month. What’s the best place to start an expat rental search? IPS Cambodia and REALESTATE.COM.KH websites are great tools to get you started. Here you can find the largest selection of quality expat rentals in Phnom Penh. What are some of the benefits of using IPS Cambodia to source an expat rentals?   Firstly, we are a completely free service to all tenants. We are expats helping expats - We know all the ins and outs with negotiation, contracts and we have long standing relationships with landlords. This means we can often get discounts or conditions not available to the general market. Thanks for tuning in to this week’s real estate news report - brought to you by Realestate.com.kh, Cambodia’s home of real estate, and the leading real estate news source in the Kingdom. Make sure you subscribe to our Youtube Channel to keep up to date with the latest real estate news and analysis. And Check out another interesting real estate news interview here!

Stepping up to purchase your very first investment property represents a large financial commitment, and is probably one of the first major financial risks you will take in your life. So, how do you ensure you are not buying a lemon when looking for your first investment property? Here is the right start from Realestate.com.kh: Start by asking the following 3 questions! 1. Do you know your own strategy? The basis of a successful investment property is having and practicing a clear strategy. Always consider your "bigger picture" first and foremost. Consider what you are looking to achieve through your investment property: Are you looking to create a supplement to your income in retirement? Or, are you looking to improve your cash flow in the short term? Alternatively, you might be trying to improve your equity position in order to consider buying more properties? First be perfectly clear on the "WHY?" question... Only then you can think about the ‘HOW?’. This means, if it is cash flow now you want, then you had better target cash flow positive properties. Trying to improve your equity position? Perhaps you need to renovate and flip a property. Whatever the why, you must be perfectly clear about how you’re going to make money from the investment property before you start investing. 2. Know your finances, perfectly: Always plan your exact budget, before you even start surfing property listings on Realestate.com.kh. Here's why: If you are considering your first investment property purchase, you’ll need to have enough cash to cover the deposit and any additional purchase costs, such as transferring the title. Even if you’re using equity in your home to cover the deposit, you’ll still need some additional capital to cover the purchasing costs. Always be very clear about your precise borrowing capacity because understanding how much can you borrow is critical! It’s pointless looking for a property until you know what you can afford to buy. Only then can you work out your borrowing capacity using the realestate.com.kh calculators. Also, you had better not forget to add in purchasing costs, as well as including the headline cost of the investment property. For example, land transfer fees can be anything up to four per cent of the purchase price. You should also factor in legal fees, loan establishment fees and property inspection fees, as all these buts and pieces begin to add up. Learn how to budget better, with Realestate.com.kh 3. Know the buying process inside out: Each country’s investment property purchase process is unique, and even within the different provinces of Cambodia, buying requirements can differ slightly – you should understand how these work in your area and in relation to your investment property. Here's a guide to land title classifications in Cambodia, and a guide to transferring ownership rights in Cambodia, thanks to Realestate.com.kh. The three steps above may seem like small considerations in comparison to the actual house hunting and inspection process. However, successful property investing is not about falling in love with a house and buying it. Keep these three steps in mind and be fully prepared to make a wise financial choice when you take the plunge on an investment property.

The following information explains the steps necessary for transferring land titles of ownership in Cambodia, thanks to Realestate.com.kh.  Each step gives instructions, the responsible Government agency, the estimated time to complete the step, and the official cost. Learn more about Cambodian land titles on realestate.com.kh today. Step 1 Land Title Transfer in Cambodia. The buyer verifies the title certificate with the Land Office, checking for potential liens (debt) or other encumbrances: For the first step, the buyer must obtain a copy of the initial title certificate from the seller and verify proper ownership, ensuring that the seller is the rightful owner of the title certificate. He/she verifies the title certificate with the land office to ensure that there are no liens, mortgages or other encumbrances registered already for that property. Relevant Government Agency: Land Office Estimated time to complete the step: 10 days (should occur simultaneous to steps 2 and 3) Official cost: According the Prakas 995 dated of December 28th 2012 on public service at Ministry of Land Management, Urban Planning and Construction = KHR 50,000/US$12.50Step 2 Land Title Transfer in Cambodia. Obtain information on the property from the relevant Commune Council Official: The land purchaser must contact the village chief or the commune council official, in which the property is located, to obtain information on the land, in addition to an official search upon the title at the municipal land office. Relevant Government Agency: Commune Council Estimated time to complete the step: 10 days (should occur simultaneous to steps 1 and 3) Official cost: No CostStep 3 Land Title Transfer in Cambodia. The buyer must obtain the certificate of incorporation of the seller’s company and other official documents from the seller: If the landowner is a legal entity, the buyer must obtain a copy of the ID of the shareholder, or person acting on behalf of the company, and a certified/notarized copy of the certificate as issued by the Ministry of Commerce. These documents are needed to verify the accuracy and identity of the company name appearing on the title certificate. A Power of Attorney is also needed, as well as a resolution signed by the Board of Directors from that company authorizing the named individual to represent the company at the land office, accompanied by the Power of Attorney implementing that Resolution. Relevant Government Agency: Ministry of Commerce Estimated time to complete the step: 10 days (should occur simultaneous to steps 1 and 2) Official cost: KHR 80,000/US$20Step 4 Land Title Transfer in Cambodia. Apply for registration at the District Land Office of the Ministry of Land Management, Urban Planning & Construction (MLMUPC): When 2 persons/companies wish to buy/sell real property, they must first go together to the district office of the Ministry of Land Management, Urban Planning & Construction (MLMUPC) and arrange to prepare and sign documents. The documentation needed includes the company’s statute, its Certificate of Incorporation, and Power of Attorney (obtained in Step 3). At the same time, the original Title Certificate held by the seller must be presented to the Khan at the time of signing the deed, in order to have the name of the new owner officially inserted on the document. Relevant Government Agency: District Land Office, MLMUPC (District Land Office of the Ministry of Land Management, Urban Planning & Construction) Estimated time to complete the step: 20 - 30 days Official cost: A cadastral transfer fee of KHR 600,000 is paid to MLMUPC.Step 5 Land Title Transfer in Cambodia. Pay transfer tax at the Tax Collection Office: A transfer tax of 4% of the total value of the property is paid to the Ministry of Economy and Finance at the Tax Collection Office, relevant to the location of the transferred property. A Tax Receipt is then issued to prove that the property transfer tax has been paid. The 4% transfer tax is set out in Article 40 of the Law on Finance 1995. In Phnom Penh, however, this tax is not assessed based on the true transacted value of the property; but, rather, based on a schedule of price of property determined by the Phnom Penh Municipality. The assessed valuation by the Phnom Penh Municipality is usually based on the total number of square meters, the land’s location, use, potential use etc. The tax is thus not based on the actual price for which the land is sold; rather it is based on the assessed value made by the Municipal office. If the land is more than 1200m², the surplus of the land will also be subject to "unused land tax." For land less than 1200m², the unused land tax is not applicable. *The time for the tax office to complete the calculation of transfer tax will depend on the location of the land and its size. Relevant Government Agency: General Department of Taxation Estimated time to complete the step: 1 day* Official cost: 4% of property value (transfer fee)Step 6 Land Title Transfer in Cambodia. Return to Cadastral office to complete the registration process: After all taxes are paid, the parties may return to the cadastral office at the MLMUPC and sign/thumbprint a MLMUPC form for buying/selling real property, as filled in by MLMUPC official. The signing/thumb printing must be witnessed by a local authority such as commune chief, who will also thumbprint. These procedures are based on Land Law Arts. 65, 244 and 245. Land Law Art. 69 bars transfer unless all necessary taxes are paid. The documentation provided should include payment receipts of transfer tax (obtained in Step 5). Relevant Government Agency: MLMUPC (District Land Office of the Ministry of Land Management, Urban Planning & Construction) Estimated time to complete the step: 5 days Official cost: Cadastral service fee paid in Step 4Step 7 Land Title Transfer in Cambodia. Obtain the certificate of title from the Municipal Land Office: The Khan/District land office forwards all the “transfer documents” to the Municipal Land Office where it issues the final Certificate of Title in the new owner’s name. It is now registered. Relevant Government Agency: Municipal Land Office Estimated time to complete the step: 1 to 2 weeks. The last procedural step in practice can take several weeks, depending on the diligence of the land officials and interested parties.Learn more about Cambodian land titles on realestate.com.kh today.

Wondering where to start?Realestate.com.kh has created the following guide to creating and sticking with a monthly budget and we have even created an online Budget Planner to help you – Click Here to see it! We believe every Cambodian should be able to afford a home and this is our way of helping you to keep more money in your pocket and getting a handle on your finances so that you can make your new home a reality. Get on the Realestate.com.kh Budget Planner today. But first of all, check out: “A Very Simple Guide to Managing your Household Budget” After you read that guide, read on...Here are some tips to help your household budget become more accurate and effective:Keep a record of everything and anything you spend over a 30 day period. It’s amazing to see what you actually spend your money on. This needs to be a family effort with everybody’s spending included in the household budget, HONESTLY!It’s better to overestimate than underestimate your expenses whenever you make your household budget. This way you are pleasantly surprised by any miscalculations.Be organised — don’t guess the figures. Rely on bills and take note of all transactions during your day. You need to know exactly how much you have, down to the last cent.Regularly review your bank records alongside your estimated household budget.Become a conscious spender by making a list BEFORE you do any shopping and STICK TO IT. Buy only what you need.Compare prices before buying large items and never buy on impulse.Live simply — the simpler you keep your spending habits, the more money you will have to pay off your mortgage, save for a new home or spend on your children. You might even be happier…Once you do start saving money, make sure you make the most of it by speaking to your bank manager or financial adviser.Keep your new savings in a bank account where you can’t access it from the ATM! Don’t let impulse spending spoil your new household budget.If you follow these simple guidelines, you should have more money for that new home or rainy day.  Want to learn more about improving your household budget?  Check another useful blog post on Realestate.com.kh relevant to budgets: “A Very Simple Guide to Managing your Household Budget” Or get straight onto the Realestate.com.kh Budget Planner now!!

Nobody likes to think about money! But, in order to save for your new home, you will need to budget. And this budget only gets harder as your family grows. Wondering where to start? Realestate.com.kh has created the following guide to creating and sticking with a monthly budget and we have even created an online Budget Planner to help you – Click Here to see it! We believe every Cambodian should be able to afford a home and this is our way of helping you to keep more money in your pocket and getting a handle on your finances so that you can make your new home a reality.How to budget for a home using the Realestate.com.kh Budget Planner:The following are a few basic budget tips to help keep more money in your pocket and get a handle on your household finances. 1. First of all, list your monthly income — including everything that earns you money. List all of the costs you have to pay each month — Including rent, power, gas, car repayments, school uniforms, food etc. In short, anything that is a necessity in your and your family’s life. 2. List all of the costs you can avoid from the previous list — this includes all things that are not necessary in your life, including entertainment, take away food, fancy new clothes, travel etc. This represents your “expendable income”: money that doesn’t always need to be spent! It is very important that you and your family are honest about what you don’t really need, if you are serious about saving.Now that you have defined what you HAVE TO PAY and what YOU LIKE TO PAY each month, you can control your budget for the next month by reducing your expendable income spending.3. Subtract your necessary costs from your total income to see what remains for the next month’s budget. This figure is the amount of money you can potentially save each month if you control your spending habits. Completing this exercise should help you review your spending patterns and make better financial decisions. The better your budget, the more control you can have over your monthly savings.   Want to learn more about improving your household budget? Check another useful blog post on Realestate.com.kh relevant to budgets: “Tips to help you improve the health of your household budget”Or get straight onto the Realestate.com.kh Budget Planner now!!

អត្ថបទបង់ប្រាក់ ជូនចំពោះអ្នកទិញអចលនទ្រព្យថ្មី ការបែងចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជានៅមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ នាំគ្នាស្វែងយល់ពីចំណុចសំខាន់ទាំងបីដែលម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនៃអចលនទ្រព្យអាចធានាសុវត្ថិភាពបាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងស្វែងយល់ពីការយល់ច្រឡំដ៏ធំមួយចំនួនជុំវិញភាពជាម្ចាស់អចលនទ្រព្យ និងប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីនៅប្រទេសកម្ពុជា។ កំណត់ត្រាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីទាំងអស់របស់ប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានបំផ្លាញនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ និងឆ្នាំ ១៩៧៩ ។ នេះមានន័យថា បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមមក ភ័ស្តុតាងនៃភាពជាម្ចាស់មិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់នោះទេ។ នៅឆ្នាំ ១៩៨៩ ច្បាប់ភូមិបាលកម្ពុជាត្រូវបានអនុម័ត ហើយកំណែលម្អត្រូវបានចេញផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០១ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានកម្មសិទ្ធិឯកជនទៅលើដីធ្លី។ ច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ ២០០១ បានបង្កើតប្រព័ន្ធបញ្ជីឈ្មោះដីធ្លីឲ្យមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាច្រើនជាងពីរលានកម្មសិទ្ធិត្រូវបានផ្តល់ឲ្យប្រជាជនកម្ពុជា។ ឥឡូវនេះកម្មសិទ្ធិនៃអចលនទ្រព្យត្រូវបានធានាសុវត្ថិភាពដោយទម្រង់ទាំងបីនៃប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅប្រទេសកម្ពុជា ប្លង់រឹង បលង់ទន់ និងកម្មសិទ្ធិឯកជននៅក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ ដែលគេស្គាល់ថាជាវិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ (Strata Title)។ លើសពីនេះទៀត ប្លង់អិលម៉េប (LMAP) ក៏ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ផងដែរ។ ១.ប្លង់រឹង៖ ● ប្លង់រឹងគឺទម្រង់បង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិសំខាន់ជាងគេ និងជាប្លង់ដីដ៏ល្អជាងគេនៅកម្ពុជា។ ● ប្លង់រឹងគឺជាវិញ្ញាបនបត្រម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមួយសន្លឹកដែលចេញដោយការិយាល័យរៀបចំដែនដី។ ● ប្លង់រឹងមានព័ត៌មានលម្អិតដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងបញ្ជាក់ក្នុងកម្រិតជាតិពីការិយាល័យសុរិយោដី និងក្រសួងរៀបចំដែនដី។ ● ការធ្វើប្លង់រឹងត្រូវបង់ពន្ធចូលរដ្ឋ ៤ ភាគរយ។ ២.ប្លង់ទន់៖ ● ប្លង់ទន់គឺជាទម្រង់បង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់ត្រូវដែលគេប្រើជាទូទៅ និងជាប្លង់ដីធ្លីជាទូទៅបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ● វាជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក។ ● ប្លង់ទន់ត្រូវបានផ្ដល់ជូនដោយការិយាល័យសង្កាត់ឬស្រុកនិងមិនត្រូវបានចុះឈ្មោះនៅថ្នាក់ជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែនៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកជាឯកសារម្ចាស់កម្មសិទ្ធិពេញសិទ្ធិ។ ● ភាគច្រើននៃការផ្ទេរអចលនទ្រព្យត្រូវបានគេធ្វើឡើងជាប្លង់ទន់ដើម្បីចៀសវាងការបង់ពន្ធ និងតម្លៃសេវាទៅកាន់រដ្ឋ។ ● ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីធំៗភាគច្រើនមានបញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិជាប្លង់រឹងដោយសារប្លង់ទាំងនោះគឺជាប័ណ្ណបញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាដែលមានរយៈពេលយូរបំផុត។ ៣.ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិឯកជន៖ ● កម្មសិទ្ធិឯកជននៅក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ គឺជា ទម្រង់ថ្មីបំផុតនៃភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ និងអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសអាចមានអចលនទ្រព្យដោយខ្លួនឯងស្របច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ● ប្លង់នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាវិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់អចលនទ្រព្យ (Strata Title)។ ● វិញ្ញាបនបត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនទ្រព្យគឺជា ប្លង់ដែលមិនសូវពេញនិយមនោះទេនៅប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ ចំនួនកំពុងតែមានការកើនឡើង។ ● ច្បាប់ស្តីពីភាពជា “កម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេស” ត្រូវបានប្រកាសឱ្យចេញជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១០ ។ ● ច្បាប់នេះកំណត់ភាពជាម្ចាស់នៃជនបរទេសក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ។ ● អគារសហកម្មសិទ្ធិត្រូវបានគេឱ្យនិយមន័យថាជាអាគារ ឬការសាងសង់ដែលមានម្ចាស់ច្រើនគ្នា ដែលមានផ្នែកខ្លះជាកម្មសិទ្ធិដាច់ដោយឡែករបស់ម្ចាស់ម្នាក់ៗ (ជាន់ឯកជន) និងផ្នែកខ្លះទៀតគឺជាកន្លែងប្រើរួមដែលម្ចាស់ទាំងអស់អាចប្រើប្រាស់បាន (កន្លែងប្រើរួមទូទៅ)។ *ប្លង់អិលម៉ែប*៖ ● ប្រព័ន្ធវាស់ប្លង់ដីដែលមានឈ្មោះថាអិលម៉ែប (គម្រោងគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដីធ្លី) ត្រូវបានបង្កើតនៅប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីបង្កើនការធានាដល់សិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី។ ● កូអរឌីណេជីភីអអេស (GPS) បានចុះឈ្មោះដីឡូត៏ទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសនៅក្រោមគោលការណ៍ជាក់លាក់។ ● ប្រសិនបើអ្នកមានប្លង់អិលម៉ែបព្រំប្រទល់ដីមានការព្រមព្រៀងគ្នារវាងអ្នកជិតខាង ដូច្នេះជំលោះព្រំប្រទល់ដីបានដោះស្រាយរួចរាល់ហើយ។ ● នេះគឺជាប្រភេទប្លង់ដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុតមួយ។ តើអ្នកចង់អានបន្ថែមពីប្រភេទប្លង់ដីនៅប្រទេសកម្ពុជាដែរឬទេ? អ្នកអាចចុចមើលអត្ថបទមានអត្ថប្រយោជន៍ទាក់ទងនឹងប្លង់ដីនៅកម្ពុជានៅលើវេបសាយ Realestate.com.kh ក្រោមចំណងជើងថា៖ «ផលវិបាកសម្រាប់ភាពជាម្ចាស់របស់ជនបរទេសនៅប្រទេសកម្ពុជា»។Read More: Pitfalls for Foreign Property Ownership in Cambodia & Can Foreigners Own Land in Cambodia?